سیاست‌زدگی آژانس

براساس گزارش منتشرشده، آژانس مدعی شده ایران تا تاریخ ۲۷اردیبهشت، ۶/۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم ۶۰درصدی ذخیره کرده است. این رقم اگرچه در ظاهر قابل توجه است، اما براساس مفاد پیمان عدم اشاعه هسته‌ای و همچنین موافقت‌نامه‌های پادمانی، غنی‌سازی تا هر سطحی برای مصارف صلح‌آمیز مجاز است. حال این سؤال مطرح است که آیا این گزارش صرفا فنی است یا در خدمت سناریوی سیاسی مشخصی قرار گرفته و پروژه برخی کشور‌ها در فعال‌سازی مکانیسم ماشه را دنبال می‌کند.  

افزایش قانونی، نگرانی ساختگی
آنچه آژانس آن را «افزایش غیرمعمول» ذخایر ۶۰‌درصدی می‌نامد، از نگاه جمهوری اسلامی ایران اقدامی کاملا مشروع در چارچوب حقوق مندرج در NPT و توافقات پادمانی است. ایران بار‌ها اعلام کرده که تولید اورانیوم با خلوص بالا برای مقاصد صلح‌آمیز صنعتی و دارویی انجام می‌شود و تاکنون نیز هیچ سندی از انحراف برنامه هسته‌ای ایران به سمت مقاصد نظامی ارائه نشده است.  
درواقع، براساس گزارش‌های متعدد آژانس، هیچ نشانه‌ای مبنی بر تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای یافت نشده و این یعنی پایه فنی برای «نگرانی امنیتی» وجود ندارد. با این حال، آژانس، همزمان افزایش ذخایر را خطرناک می‌خواند. این تناقض، ریشه در سیاسی‌سازی نقش فنی آژانس دارد؛ پدیده‌ای که طی سال‌های اخیر بار‌ها از سوی ایران هشدار داده شده که به‌وضوح رد پای صهیونیست‌ها و بازیگران مخرب در آن دیده می‌شود.  

توافقی که آژانس نقض کرد
مروری بر تحولات یک‌سال اخیر نشان می‌دهد که در نتیجه تعاملات ایران و آژانس، پیشنهاد عدم افزایش داوطلبانه ذخایر اورانیوم ۶۰درصدی ایران در قبال عدم صدور قطعنامه علیه تهران در شورای حکام مورد بررسی و موافقت طرفین قرار گرفت. این پیشنهاد با هدف کاهش تنش‌ها و باز کردن مسیر دیپلماسی در جریان سفر رافائل گروسی به تهران مطرح شد، اما با اصرار سه کشور اروپایی و همراهی آمریکا و انفعال مدیرکل آژانس در مسیر تصویب قطعنامه در شورای حکام، این مسیر مسدود شد.  
در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی ایران نیز اعلام کرد که تعهدی برای محدودسازی فعالیت‌های خود فراتر از NPT و پادمان ندارد. در نتیجه، اگر امروز ذخایر ۶۰‌درصدی افزایش یافته، این نه به معنای عبور از خط‌قرمز حقوقی، بلکه واکنشی طبیعی به نقض توافق‌های نانوشته از سوی غرب و آژانس است؛ بنابراین اگر کسی باید از روند فعلی گله‌مند باشد، آن ایران است، چرا که آژانس و طرف‌های اروپایی هستند که راه تعامل را بستند.  

نتانیاهو، آژانس و پروژه ماشه
یکی از اولین کسانی که به گزارش اخیر آژانس واکنش نشان داد، نه یک مقام فنی یا دیپلماتیک، بلکه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی بود. او مدعی شد که گزارش آژانس نشان می‌دهد ایران به‌دنبال تکمیل برنامه تسلیحات هسته‌ای خود است و جامعه بین‌المللی باید برای مقابله با آن اقدام کند. ادعای نتانیاهو در حالی مطرح می‌شود که رژیم‌صهیونیستی تنها دارنده تسلیحات هسته‌ای در منطقه غرب آسیاست، عضو NPT نیست و تاکنون اجازه هیچ‌گونه بازرسی از تأسیسات هسته‌ای خود را نداده است. با وجود این رسانه‌های غربی بدون اشاره به این تناقض آشکار، روایت تل‌آویو را پررنگ کردند. به نظر می‌رسد گزارش اخیر آژانس، عملا به بستری برای تشدید فشار سیاسی و رسانه‌ای علیه ایران بدل شده و بهانه‌ای فراهم کرده تا همان پروژه‌ای که از سال‌ها پیش با نام «مکانیسم ماشه» شناخته می‌شود، دوباره روی میز قرار گیرد. این‌بار و در میانه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به نظر می‌رسد که تل‌آویو تحرک بالایی برای تنش‌زایی در روابط ایران و غرب دارد.  

وزیر امور خارجه عمان حامل پیشنهاد‌های آمریکا
اقدام سیاسی آژانس  و رژیم  صهیونیستی در حالی است که تحولات  مربوط به مذاکرات توسط تهران و واشنگتن همچنان ادامه دارد. در همین خصوص سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان شب گذشته در پیامی در صفحه خود در فضای مجازی از سفر وزیر امور خارجه عمان به تهران خبر داد و نوشت: «برادر عزیزم آقای بدر البوسعیدی، وزیر محترم امور خارجه عمان، امروز در سفر کوتاهی به تهران عناصر پیشنهادی آمریکا را ارائه داد که براساس اصول، منافع ملی و حقوق مردم ایران به آن پاسخ مقتضی داده خواهد شد.»

اگر ماشه فعال شود...  
بر اساس گزارش رویترز، قدرت‌های غربی برای نشست آتی شورای حکام در ۹ ژوئن (۱۹ خرداد) در حال آماده‌سازی پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران هستند که برای نخستین بار در دو دهه اخیر، ایران را به نقض‌تعهدات NPT متهم خواهد کرد. این قطعنامه اگر تصویب شود، می‌تواند مسیر فعال‌شدن مکانیسم ماشه را باز کند؛ مسیری که منتهی به بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل خواهد شد.
در واکنش به این تحرکات، مقامات ایرانی هشدار داده‌اند که در صورت فعال‌شدن مکانیسم ماشه، ایران در همان روز از NPT خارج خواهد شد و حتی ممکن است در دکترین دفاعی خود بازنگری کند. این موضعگیری نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران، حرکت به سمت فشار حداکثری جدید را پایان دیپلماسی تلقی خواهد کرد.
در همین خصوص المیادین در خبری نوشت: تهران بار دیگر از طریق مجاری دیپلماتیک با اروپا تاکید کرد که به هرگونه تشدید تنش، با اقدامات هسته‌ای متناسب و سنجیده پاسخ خواهد داد.
منابع  این شبکه خبری افزودند: بدون شک پاسخ به هر گونه تشدید تنش توسط تروئیکا از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاثیر منفی بر مذاکرات با واشنگتن خواهد داشت و مذاکرات را پیچیده می‌کند.

آژانس باید از خود شروع کند
آنچه این روز‌ها در گزارش‌ها و بیانیه‌های آژانس می‌گذرد، بیش از آن‌که بازتاب نگرانی‌های فنی درباره فعالیت‌های هسته‌ای باشد، بازتاب فشار‌های سیاسی و رسانه‌ای محافل غربی و صهیونیستی است. پرواضح است که نقش‌آفرینی آژانس به‌عنوان بخشی از کمپین فشار علیه ایران، به اعتماد آسیب زده و مسیر گفتگو را دشوارتر کرده است.

واکنش ایران به گزارش صهیونیستی آژانس 
وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی در مورد گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نشست شورای حکام، بیانیه مشترکی صادر کردند. در این بیانیه با اشاره به نقض‌عهدهای اروپا و آمریکا در اجرای برجام آمده است: سه دولت اروپایی و آمریکا در ادعای خود مبنی بر حفظ اعتبار آژانس و همچنین تلاش برای دستیابی به یک توافق صادق نیستند. آنها از هیچ اقدامی برای استفاده ابزاری از آژانس به‌منظور سوء‌استفاده در روند سیاسی جاری فروگذار نکرده‌‌اند. در این بیانیه تأکید شده است علی‌رغم همکاری‌های گسترده ایران با آژانس، در گزارش مدیرکل با استفاده گسترده از اسناد جعلی ارائه شده توسط رژیم صهیونیستی، اتهامات مغرضانه و بی‌اساس قبلی را مجددا تکرار نموده است. اتهامات درج شده در گزارش فعلی مدیرکل مبتنی بر ادعای معدود فعالیت‌ها و مکان‌های اعلام‌نشده در دهه‌های گذشته است. این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده هیچ مکان یا فعالیت هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای نداشته است. در عین حال ایران با فراهم کردن زمینه برای آژانس از طریق اعطای دسترسی به مکان‌های ادعایی و نمونه‌برداری و ارائه اطلاعات و توضیحات مفصل در مناسبت‌های مختلف درخصوص سوابق مکان‌های مورد ادعا، همکاری‌های لازم را با آژانس داشته است.  وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی تصریح کردند: تکرار موضوعات بی‌اساس ادعایی که نمی‌تواند باعث اعتباربخشی به این ادعاها شود، همراه با ابراز نگرانی بیش از حد در این خصوص صرفا بهانه‌ای برای فضاسازی‌های سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران است. این در حالی است که رژیم نامشروع اسرائیل بدون عضویت در معاهده ان‌پی‌تی دارای زرادخانه هسته‌ای بوده و همزمان تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز یک کشور عضو ان‌پی‌تی را به حمله تهدید می‌نماید. متأسفانه مدیر کل آژانس علی‌رغم وظایف قانونی خود و درخواست‌های مکرر جمهوری اسلامی ایران در محکومیت این تهدیدات اقدامی نکرده است.