این جشنواره با تمرکز بر مستندهای تلویزیونی که همواره جزو پرمخاطبترین برنامههای تلویزیون بوده، توانسته جمع چشمگیری از مردم و فیلمسازان را با خود همراه کند. افزون بر این، جشنواره بهعنوان بستری حیاتی برای کشف و معرفی استعدادهای نوظهور عمل میکند؛ جوانان مستندساز فرصت مییابند تا با ارائه آثار خلاقانه، ظرفیتهای فنی و هنریشان را به عموم مخاطبان معرفی کنند و مسیر حرفهای خود را هموار سازند. بهمناسبت برگزاری این جشنواره، با دو نفر از اعضای شورای سیاستگذاری و دو مستندساز شرکتکننده گفتوگو کردهایم تا نگاهی عمیقتر به اهداف و دستاوردهای جشنواره بیفکنیم.
محمد شکیبانیا، نویسنده، کارگردان، تهیهکننده سینمای مستند و از اعضای شورای سیاستگذاری نهمین جشنواره تلویزیونی مستند درباره این دوره از رقابتها و نقشی که در پیشرفت مستندسازی کشور ایفا میکند، توضیح داد: یکی از ویژگیهای مستندهای تلویزیونی بهروز بودن و واکنش سریع نسبت به اتفاقات است. مستندسازان تلویزیونی و سایر گونههای مستند، همواره نسبت به وقایع روز واکنش نشان میدهند و طبیعی بود که در سیاستگذاریهای نهمین دوره از جشنواره تلویزیونی مستند به تجربه جنگ تحمیلی ۱۲روزه توجه شود.
وی تصریح کرد: من معتقدم جشنوارهها باید متأثر از زمانه خود باشند و مسائل و موضوعاتی که افکار عمومی را به خود مشغول کردهاند مورد توجه قرار دهند. ایران عزیز با همین هدف به جشنواره اضافه شده و قطعا این بخش میتواند حالوهوای متفاوتی به جشنواره ببخشد و اتفاقا مسائل مرتبط با دفاع از کشور، ازجمله موضوعاتی است که مخاطب تلویزیون دوست دارد بیشتر در معرض محتواهای مرتبط با آن قرار بگیرد.
وی درخصوص پیشبینی خود از بخشی که بیشترین و سختترین رقابت را در جشنواره خواهد داشت، گفت: به نظرم بخش اصلی با موضوع آزاد، دامنه رقابت گستردهتری را تجربه میکند. امسال جشنواره بخشهای بسیار متنوعی دارد، اما بخش اصلی همیشه بیش از سایر بخشها مورد توجه قرار میگیرد و بیشترین حضور را در شبکه دارد. پس حتما استقبال مخاطبان و شرکتکنندگان نسبت به این بخش جدیتر خواهد بود.
محمدمهدی خالقی، نویسنده، کارگردان و مستندساز که با «ابرسازههای ایران» در نهمین جشنواره تلویزیونی مستند شرکت کرده، درخصوص این رویداد و تأثیراتش بر کارنامه کاری مستندسازان، تصریح کرد: عمده تولید مستند در ایران و جهان، وابسته به تلویزیون است. در واقع پناه مستند، تلویزیون است؛ از اینرو جشنواره تلویزیونی مستند برای مستندسازان اهمیت دارد. از نظر ویژندسازی، دستهبندی و شکل دادن به بخش مستندهای منتخب، بالا رفتن کیفیت تماشاگران و زمانبندی دقیق نمایش فیلمها، اینکه مخاطب میتواند برای دیدن آثار زمانبندی کند، جلوگیری از عرضه فلهای تولیدات و ارزش بخشیدن به مستندها و... جشنواره تلویزیونی مستند اثرگذار است.
وی درباره مستند ابرسازههای ایران نیز توضیح داد: برای نخستینبار چنین موضوعی با این ابعاد در یک مستند مورد توجه قرار گرفته است. در شبکههای مستند خارجی مشابه این موضوع آثار مستند ساخته شده، اما در ایران سابقه نداشته است. البته ابرسازههای ایران از این منظر که به شکل مجموعهای منسجم طراحی شده و تعداد بالایی از سازهها را هدف قرار داده، در نوع خود منحصربهفرد است.
نفیسه مرشدزاده، نویسنده، روزنامهنگار و از اعضای شورای سیاستگذاری نهمین جشنواره تلویزیونی مستند است. وی درباره ویژگیهای این دوره از جشنواره توضیح داد: عمومی بودن و تماشای خانوادگی مستندها از طریق تلویزیون، موجب تمایز این رویداد نسبت به سایر جشنوارههای تخصصی مستند مانند جشنواره سینماحقیقت و... شده است.
وی ضمن تأکید بر اینکه جشنواره تلویزیونی مستند مخاطبانی از دورترین روستاها تا کلانشهرها را دربرمیگیرد، عنوان کرد: در ۹ دورهای که جشنواره طی کرده، توانسته تعریفی تازهتر از مستند تلویزیونی ارائه دهد. اکنون مخاطبان عمومی تلویزیون نیز گونههای مستند را میشناسند و در بسیاری از آثار مستند تلویزیونی شاهد روایت دغدغههای مردمیتر و فراگیرتری هستند. جشنواره تلویزیونی مستند به توسعه این گزارهها کمک کرده و در مواردی که لازم بوده، مسائلی را در قالب مستند نشان داده که میتواند امید را در دل مخاطبان تقویت کند و به آنها حس زندگی ببخشد.
در ادامه، این عضو شورای سیاستگذاری جشنواره تلویزیونی مستند، درباره نقش داوری مردمی آثار و آرای مخاطبان اظهار کرد: بهنظرم داوری مردمی، به نزدیکی بیشتر مخاطب با فیلمهای مستند تلویزیونی کمک کرده است. از طریق دریافت دیدگاهها و نظرات مخاطب، پنجرهای رو به خواسته آنها گشوده میشود که میتواند حتی حالوهوای شبکه مستند را نیز تغییر دهد. بهطور کلی رسانهملی، محلی برای ذائقهسازی در مخاطبان است و علاقهمندان به مستند نیز با تماشای آثاری که به جشنواره مستند تلویزیونی راه یافتهاند و بررسی این تولیدات، میتوانند آگاهی و اطلاعات خود را نسبت به فیلم مستند ارتقا دهند.
مصطفی شوقی، روزنامهنگار، پژوهشگر، فیلمنامهنویس و کارگردان مستند که با «نبردهای فانتوم» در نهمین جشنواره مستند تلویزیونی حاضر شده، درباره این تجربه گفت: یکی از بخشهای مهمی که در جشنواره فرصت بروز پیدا کرده، نمایش مجموعه مستندهاست. این اتفاق موجب صنعتی شدن سینمای مستند ایران میشود. سینمای مستند ایران مترقی است. از گذشته تاکنون با تمام فرازوفرودها، سینمای مستند، رکنی بسیار اصیل، پیشرفته و افتخارآفرین بوده و از اینرو باید گردش مالی و کاری جشنواره رشد پیدا کند. این امر تنها با ارزش دادن به مجموعه مستندها ممکن است. وی تصریح کرد: زمانی که درخصوص مجموعه مستند صحبت میکنیم، در واقع منظور مستندهای سریالی است. این مستندها معمولا هفت تا ۱۰ قسمت هستند و در یک یا دو فصل ساخته میشوند. چنین تولیداتی سینمای مستند کشور را پویا میکند و اگر ظرفیتهای تلویزیون به میدان آورده شود و سکوهای نمایش خانگی بهدرستی کمک کنند، گامی اساسی در مسیر صنعتی شدن مستند برداشته میشود. شوقی در ادامه تأکید کرد: مهمترین خاستگاه ساخت و پخش مستند، تلویزیون است. در بسیاری از کشورهای مترقی در زمینه تولید مستند ازجمله ایران، تلویزیون و مستند چنین رابطهای دارند. از سوی دیگر با پیشرفت سکوهای نمایش خانگی همچنان خاستگاه اصلی مستندها، بستر تلویزیون باقی مانده است. در چنین شرایطی سازمان صداوسیما و شبکه مستند میتواند در حوزه تولید و ایجاد شبکهسازی به مستندسازها کمک کند و باید روی این نکته توجه داشت.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
اصغر شرفی در گفتوگو با جام جم آنلاین:
تینا چهارسوقی امین در گفتوگو با جام جم آنلاین:
سهراب بختیاریزاده در گفتوگو با جامجم:
