سرمایه‌گذاری با چاشنی تقلب

کارشناسان و فعالان بازار طلا تاکید می‌کنند خرید طلا از واحدهای دارای پروانه کسب تنها گزینه قابل اتکا برای مردم است. مراجعه به فروشندگان متفرقه، کانال‌های مجازی، صفحات ناشناس در شبکه‌های اجتماعی یا معاملات خیابانی، ریسک تقلب در فروش طلا به‌خصوص سکه و طلای آب‌شده را چندبرابرمی‌کند. در کنار محل خرید، نوع مستندات معامله نیز تعیین‌کننده است.
حتی توافق‌های غیررسمی میان خریدار و فروشنده طلا برای ثبت نکردن معامله در سامانه‌ها به بهانه پنهان ماندن از دید سازمان مالیاتی یا ساده‌تر شدن کار، عملا خریدار را خلع سلاح می‌کند؛ به این معنا که اگر بعدا مشخص شود طلا یا سکه خریداری‌شده مشکل‌دار بوده، عملا هیچ سندی برای اثبات معامله و مطالبه حق وجود نخواهد داشت.
در مورد سکه نیز وضعیت مشابهی حاکم است. برخی سکه‌های با ضرب جدید ممکن است هنوز به‌طور کامل در بازار جا نیفتاده باشند و طبیعتا واحدهای صنفی در خرید آنها با احتیاط بیشتری عمل کنند اما سکه‌های سری‌های قدیمی‌تر عموما از سوی بازار پذیرفته می‌شوند. با این حال، در هر دو حالت، مسیر رسمی خرید، داشتن فاکتور رسمی و رسید پرداخت بانکی، شرط لازم برای امنیت معامله است. آنچه درنهایت از سرمایه مردم محافظت می‌کند، خرید از واحدهای مجاز، داشتن فاکتور رسمی و رسید بانکی است، نه اعتماد به معامله‌های غیررسمی و بی‌سند.
     
قالب غیراستاندارد
از نگاه کارشناسان صنفی، مسأله نگران‌کننده این است که بسیاری از این سکه‌ها نه در ضرابخانه‌های مجاز بلکه با قالب‌های غیراستاندارد و خارج از چرخه رسمی ضرب، تولید و سپس با بسته‌بندی حرفه‌ای به بازار تزریق می‌شوند؛ فرآیندی که عملا مرز میان سکه بانکی و غیربانکی را برای خریداران غیرحرفه‌ای مخدوش کرده است.تحلیل تحولات بازار نشان می‌دهد آنچه اکنون در بازار طلا و سکه رخ می‌دهد، حاصل همزمان سه عامل است؛ رشد پرشتاب قیمت‌ها، افزایش تقاضای سرمایه‌ای بدون دانش تخصصی و ضعف نظارت بر معاملات غیررسمی. ترکیب این عوامل، فضای مناسبی برای فعالیت شبکه‌های غیرمجاز و سودجو ایجاد کرده است.
در چنین فضایی، بازار طلای آب‌شده نیز به‌عنوان گزینه‌ای به‌ظاهر کم‌هزینه‌تر برای سرمایه‌گذاری خرد، به یکی دیگر از کانون‌های اصلی تخلف تبدیل شده است. بنا به اذعان کارشناسان صنفی، در معاملات طلای آب‌شده امکان دستکاری در عیار و ترکیب فلز بالاست و خرید بدون فاکتور رسمی یا از واحدهای فاقد مجوز، عملا خریدار را در معرض زیان قطعی قرار می‌دهد.به‌نظر می‌رسد تداوم این وضعیت، در صورت بی‌توجهی نهادهای ناظر، می‌تواند به فرسایش تدریجی اعتماد عمومی به بازار طلا و سکه منجر شود؛ بازاری که سال‌ها یکی از پناهگاه‌های سنتی حفظ ارزش دارایی خانوارها بوده است، به همین دلیل هم به مردم توصیه می‌شود از فرصت حراج‌ها و پیش‌فروش‌های رسمی بانک مرکزی استفاده کنند یا از سکه‌فروشی‌های رسمی و دارای مجوز خرید خود را انجام دهند.
در عین حال نباید از این غافل شد در شرایطی که قیمت‌ها به سطوح بی‌سابقه‌ای نزدیک شده‌اند، افزایش نظارت میدانی، برخورد با شبکه‌های غیرمجاز و ارتقای آگاهی عمومی دیگر صرفا یک توصیه نیست بلکه ضرورتی فوری برای صیانت از دارایی‌های مردم محسوب می‌شود.
     
بدون فاکتور رسمی طلا نخرید
کیومرث امیریان، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران در مورد این‌که همزمان با جهش قیمت طلا در برخی موارد فروش سکه یا طلای آب شده تقلبی رخ می‌دهد، به جام‌جم می‌گوید: با توجه به افزایش قیمت طلا و اقدام مردم برای خرید طلا، توصیه می‌کنم خریداران حتما به واحدهایی مراجعه کنند که دارای پروانه کسب هستند.
او تأکید کرد که مردم باید فقط از فروشندگان مجاز طلا و سکه خرید کنند و به‌هیچ‌وجه به فروشندگان متفرقه‌ مراجعه نکنند. حتما فاکتور همان فروشگاه، رسید کارت بانکی یا هر نوع رسید پرداخت را نگه دارند تا در صورت نیاز بتوانند به‌عنوان مدرک رسمی داشته باشند.
امیریان در پاسخ به پرسشی درباره ضرورت ثبت خرید طلا در سامانه تجارت یا سامانه‌های دیگر، توضیح داد: سامانه مودیان و سامانه تجارت وجود دارد. در این دو سامانه، بخشی وجود دارد که لزوما نیاز به ثبت کد ملی خریدار ندارد و فروشندگان طلا می‌توانند از بخش «مشتریان» استفاده کنند.
رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف، تاکید کرد: خریداران طلا باید فاکتور رسمی از فروشنده بگیرند و نباید از فاکتورهای کاغذی قدیمی استفاده شود، چراکه سازمان امور مالیاتی این نوع فاکتورها را نمی‌پذیرد. صدور فاکتورهای رسمی توسط سامانه است و مشخصات خریدار و فروشنده ثبت می‌شود و به فاکتور به‌صورت چاپی از سوی سامانه صادر خواهد شد.
وی درباره این‌که برخی افراد ممکن است به‌دلیل مسائل مالیاتی با طلافروش توافق کنند که ثبت نشود، تصریح کرد: اگر خریداران فاکتور رسمی داشته باشند و خرید آنها رسمی بوده، می‌توانند به‌راحتی پیگیری کنند و در صورتی که بعدا مشخص شود طلا یا سکه خریداری ‌شده ایراد یا تقلبی دارد، از طریق همان سامانه شکایت خود را ثبت کنند.امیریان ادامه داد: اگر فردی سکه یا طلای تقلبی از فروشنده دریافت کرد، می‌تواند از طریق مراجع مختلف ازجمله اتحادیه طلا و جواهر، شماره ۱۲۴، سازمان تعزیرات، بازرسی اتاق اصناف برای ثبت شکایت اقدام کند. حتی خود اتحادیه نیز مرجع رسیدگی است اما خریدار حتما باید رسید پرداخت به حساب فروشنده و فاکتور داشته باشد.