نفوذ فناوری‌های دیجیتال در‌خطوط حمل‌ و نقل ریلی

امروزه بیش از 100 سال است که قطارهای شهری وظیفه حمل‌ونقل مسافران را در شهرهای بزرگ دنیا بر عهده دارند. اگرچه راه‌اندازی مترو در کشور ما نیز توانسته است از پیامدهای مطلوبی در سهولت رفت و آمد مسافران برخوردار باشد، اما اگر نگاهی به خطوط حمل‌ونقل ریلی در شهرهای بزرگ دنیا بیندازیم متوجه خواهیم شد که ابزارهای فناوری اطلاعات که توانسته است بر جنبه‌های مختلف زندگی ما انسان‌ها تاثیر بگذارد می‌تواند نقش بسیار مهمی در کارکرد موثرتر خطوط حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری داشته باشد. فناوری‌های دیجیتال به عنوان بخش مهمی از فناوری‌های جدید و نوظهور به یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد سیستم‌های پیشرفته مبدل شده است به گونه‌ای که امروزه اغلب سیستم‌هایی که تحت عنوان پیشرفته و مدرن یا امروزی از آنها نام برده می‌شود ابزارهای فناوری اطلاعات را نیز با خود به یدک می‌کشد و حتی در سیستم‌های حمل‌ونقل زیرزمینی نیز ردپایی از فناوری را می‌توان یافت که همین ویژگی وجه تمایز مترو در کشورهای پیشرفته در مقایسه با سیستم حمل‌ونقل راه‌آهن شهری در کشور ماست، به گونه‌ای که به موجب تاثیر فناوری در مترو، در این کشورها هیچ اثری از مشکلاتی مانند ازدحام بیش از اندازه مسافران، عدم وجود تعداد واگن کافی برای مسافران و... یافت نخواهد شد. راه‌اندازی سیستم‌های ارائه خدمات الکترونیک در ایستگاه‌های مترو موجب تسهیل ارائه خدمات به مسافران خطوط حمل‌ونقل ریلی شده است. در این کشورها مسافرانی که بلیت خود را به شیوه الکترونیکی و از طریق اینترنت و به کمک کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه خود خریداری کرده‌اند درست در ساعت حرکت مترو یا عبور قطار از یک ایستگاه مشخص در مقابل در واگن حاضر خواهند شد و به این ترتیب از امکانات متنوعی که فناوری در اختیار آنها قرار داده است برای تجربه‌ای امن و مطمئن از مترو استفاده خواهند کرد.

یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل راه‌آهن شهری را در شهر سئول در کشور کره می‌توان یافت. اگر به دنبال ردپایی از فناوری در لایه‌های زیرین زمین در شهرهای پرجمعیت هستید بهتر است سری به مترو شهر سئول بزنید که می‌تواند تصویری از آینده سیستم‌های حمل‌ونقل ریلی در کشورهایی مانند کشور ما باشد. نمایشگرهای دیجیتالی در ایستگاه‌های مترو شهر سئول که بیش از هر چیز شبیه به گوشی‌های هوشمند بسیار بزرگ هستند نمایشگرهایی کاملا لمسی هستند که می‌توانند بهترین راهنمای مسافران برای رسیدن به مقصد باشند و همچنین مجهز بودن کشور کره به فناوری‌های نوین را به تصویر کشند. با استفاده از این سیستم شما می‌توانید مبدا و مقصد خود را با کلیک روی صفحه نمایشگر مشخص کرده و براساس پیشنهاد سیستم بهترین مسیر برای رسیدن به مقصد مورد نظر خود را براساس نقشه مشخص شده روی نمایشگر انتخاب کنید. نقشه‌های ماهواره‌ای در این سیستم تصاویری از سطح شهر را روی صفحه نمایشگر به تصویر می‌کشند و زمانی که شما به ایستگاه مقصد می‌رسید با استفاده از این سیستم می‌توانید ساختمان مورد نظر خود را که قصد رفتن به آنجا را دارید از روی نقشه پیدا کرده و حتی تصویر نمای ظاهری این ساختمان را نیز ببینید. علاوه بر این سیستم نمایشگر دیجیتالی مجهز به گوشی‌های تلفنی است که می‌توانید با استفاده از کارت‌های اعتباری الکترونیکی که هزینه استفاده از مترو یا خطوط اتوبوس‌رانی را از طریق آن پرداخت می‌کنید هزینه انجام مکالمات تلفنی از طریق این نمایشگرهای دیجیتالی را نیز بپردازید. به کمک این سیستم می‌توانید از آخرین اخبار، اطلاعات هواشناسی و همچنین تحولات اقتصادی نیز مطلع شوید.

متروی دبی یکی از پیشرفته‌ترین متروها در سطح دنیاست که شاید بتوان آن را مدرن‌ترین متروی دنیا نامید. این مترو بیشترین امکانات رفاهی را در اختیار مسافران خود قرار می‌دهد و طولانی‌ترین مسیر زیرزمینی در دنیاست. ایستگاه‌ها و قطارهای خطوط حمل‌ونقل ریلی در دبی بسیار مجلل هستند و یکی از جاذبه‌های توریستی محسوب می‌شوند. متروی دبی به صورت کاملا اتوماتیک و بدون حضور راننده در مسیرهای مشخص شده حرکت می‌کند واگن‌ها در 3 گروه طلایی، نقره‌ای و همچنین گروه مخصوص زنان و کودکان طبقه‌بندی شده‌اند که امکانات ارائه شده در هر یک از این گروه‌ها متفاوت است.

در واگن‌های گروه طلایی که همه صندلی‌های آن چرمی هستند مسافران به فناوری‌های ارتباطی دسترسی خواهند داشت. افراد عادی می‌توانند بر حسب انتخاب خود واگن‌های گروه نقره‌ای را انتخاب کنند و این در حالی است که در واگن‌های مخصوص مادران و فرزندان امکانات مخصوصی برای کودکان در نظر گرفته شده است. نه‌تنها در ساخت ایستگاه‌ها و مسیر حرکت قطارهای مترو بلکه در گوشه و کنار این سیستم حمل‌ونقل شهری ردپای فناوری به وضوح قابل مشاهده خواهد بود. جالب است بدانید که اپراتور ارتباطات سیار امارات متحده عربی با همکاری موتورولا که از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی است امکان استفاده از شبکه وایمکس موبایل را در متروی دبی ایجاد کرده و به این ترتیب همه مسافران علاوه بر ایستگاه‌های مترو در مسیر حرکت قطار نیز می‌توانند از امکان دسترسی به شبکه wifi برای ایجاد تماس‌های تلفنی استفاده کنند با راه‌اندازی شبکه وایمکس در متروی دبی دسترسی به اینترنت پرسرعت بیسیم نیز امکان‌پذیر خواهد بود.

اگرچه مترو ی نیویورک حدود 100 سال پیش راه‌اندازی شده و قدمت زیادی دارد، اما یکی از پیشرفته‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین سیستم‌های حمل و نقل ریلی در سطح جهان است که جابه‌جایی روزانه بیش از 1‌/‌3 میلیون مسافر را به صورت 24 ساعته و بدون تعطیلی برعهده دارد. سیستم‌های کنترل متروی نیویورک یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های کنترل از راه‌دور هستند و در پروژه بازسازی این مترو، در بسیاری از خطوط و مسیرهای مشخصی قطارهای اتوماتیک جایگزین معمولی شدند که از طریق سیستم‌‌های ارتباطی کامپیوتری تحت کنترل قرار می‌گیرند. مرکز کنترل مترو شهری نیویورک که مجهز به پیشرفته‌ترین فناوری‌های ارتباطی است امکانات بسیار متنوع و قابل‌توجهی را از لحظه ورود مسافران به ایستگاه تا زمانی که آنها پس از رسیدن به مقصد ایستگاه را ترک می‌کنند در اختیار آنها قرار می‌دهد که پاسخگوی طیف وسیعی از نیازهای آنها بوده و ارائه بهترین خدمات به مسافران را امکان‌پذیر می‌سازد. براساس اخبار اعلام شده مرکز کنترل متروی نیویورک یکی از پیشرفته‌ترین مراکز کنترل خطوط حمل و نقلی ریلی در سطح دنیا و مجهز به آخرین فناوری‌‌های نوین ارتباطی است.

علاوه بر نفوذ فناوری‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی در شبکه‌های ریلی درون‌شهری، شاهد حضور فناوری‌های نوین دیگری نیز هستیم که در راستای تامین انرژی مورد نیاز برای این نوع از شبکه‌های ارتباطی قدم به اعماق زمین گذاشته‌‌اند در مترو ایالت پنسیلوانیا فناوری هوشمندی به کار گرفته شده است که نقش بسیار مهمی در کاهش 40 درصدی انرژی مصرفی در شبکه متروی این ایالت داشته است. به این ترتیب وقتی قطار از سیستم ترمز هوشمند خود برای توقف در ایستگاهی کمک می‌گیرد چرخ‌های هریک از واگن‌های انرژی خود را به ژنراتورهایی منتقل می‌کنند که انرژی حرکتی را در هنگام توقف در شبکه تامین انرژی در آن ایستگاه منتقل خواهد کرد. این شبکه‌های هوشمند مانع از هدر رفتن انرژی حرکتی قطارها در حین حرکت در مسیرهای مختلف حمل و نقل ریلی این ایالت می‌شوند و جالب است بدانید که حتی در اینجا هم فناوری‌های دیجیتالی وظیفه اصلی را بر عهده دارند به گونه‌ای که برای چگونگی مدیریت مصرف انرژی نرم‌افزار بخصوصی طراحی شده است که وظیفه مدیریت صحیح مصرف انرژی را در همه مسیر خطوط مترو در این ایالت برعهده دارد.

اگر بخواهیم تصویری از آینده سیستم‌های حمل و نقل ریلی در سطح دنیا ترسیم کنیم بدون تردید باید بپذیریم که در ترسیم این دورنما، فناوری‌های نوین و بویژه فناوری‌های دیجیتالی و ارتباطی اصلی‌ترین نقش را برعهده خواهند داشت از ارائه خدمات الکترونیک به مسافران مترو تا انتخاب مسیر مناسب برای رسیدن به مقصد موردنظر آنها تا مدیریت صحیح مصرف انرژی در مترو و تامین امنیت مسافران و نظارت بر وضعیت حرکت قطارها در هنگام حرکت در مسیرهای مختلف همه و همه بدون حضور فناوری به سختی انجام خواهد شد و به این ترتیب می‌توانیم بگوییم که شاید بهتر باشد برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در کلانشهرها و افزایش تمایل مردم به استفاده از سیستم‌های حمل و نقل ریلی که می‌تواند نقش بسیار مهمی در کاهش ترافیک شهرهای بزرگ و همچنین کاهش آلودگی هوا داشته باشیم مسیرهای ورودی نفوذ فناوری به شبکه‌های زیرساخت خطوط مترو را بیش از پیش هموار سازیم.