خودسوزی تالاب خان‌میرزا

تالاب خان‌میرزا در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل سالها بهره‌برداری غیر مجاز از سفره‌های آب زیرزمینی و گسترش کشاورزی خارج از ظرفیت منطقه، دچار خودسوزی شد. این دومین تالابی است که بعد از پریشان بابت شرایط بد آتش می‌گیرد. خودسوزی تالاب حدود یک ماه پیش رخ داده اما هنوز گاز و دود از حفره‌های زمین خارج می‌شود. این بدان معناست که هنوز در لایه‌های زیرین آتش‌سوزی ادامه دارد.

کل منطقه خان‌میرزا منطقه‌ای تالابی بوده که از اوایل دهه 60 زهکشی شده و تالاب به شکل قابل ملاحظه‌ای خشکانده شده و آب آن برای کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته‌است. بر اساس عکس‌های هوایی سال 1340، مساحت تالاب در آن زمان دو هزار هکتار بوده است که در عکس‌های 1380، این مساحت به کمتر از 800 هکتار آن هم نه محیط تالابی، بلکه مرغزارهای خشک رسیده است. در این تالاب در سالهای پیش از دهه 60، پرندگان مهاجر سیبری نیز دیده می‌شده که این نشان می‌دهد خان‌میرزا به دلیل شرایط محیطی مطلوب، در کریدور مهاجرت پرندگان بوده‌است.

دیده بان طبیعت بختیاری درتشریح اقداماتی که آسیب زیاد و در نهایت خودسوزی خان‌میرزا را در پی داشته‌اند به خبرنگار مهر می گوید: در کمتر از 3 دهه گذشته بیش از همه حفر چاههای مجاز و غیرمجاز به این محیط تالابی آسیب وارد کرد، در این منطقه در حال حاضر 700 حلقه چاه مجاز و حدود 350 حلقه چاه غیر مجاز وجود دارد  به تازگی نیز تعدادی از روستاییان اقدام به حفر چاه در منازل کرده و آب را به صورت غیر قانونی و خارج از ظرفیت منطقه خارج می‌کنند که همه این عوامل موجب شده  سطح سفره‌های آب زیرزمینی به شدت پایین برود و این منطقه یکی از مناطقی در کشور باشد که دچار فرونشست زمین شده‌است. علاوه بر این غلظت املاح و آلودگی آب در این منطقه به شدت بالا رفته است.

به گفته "هومان خاکپور"، لایه‌های زیرین محیط‌های تالابی از زغال سنگ نارس تشکیل شده‌ وهنگامی که در محیط رطوبت از حدی پایین‌تر می‌رود و در واقع خشکی زیاد می‌شود،  گاز متان تولید می‌شود و با کوچکترین تغییر دمایی آتش می‌گیرد که به آن خودسوزی تالاب می گویند. خودسوزی تالابها در واقع اعتراض تالاب به نحوه برخورد با آن است  به نظر می رسد گسترش خارج از ظرفیت کشاورزی و کشت به شیوه سنتی  مهمترین علت بروز این اتفاق است.  

انتظارمی رود قبل از آنکه خیلی دیر شود، کمیته ای با حضور دستگاه های مؤثر و مرتبط مانند جهادکشاورزی، امور آب، منابع طبیعی، محیط زیست و ستاد بحران استان به ریاست فرماندار منطقه تشکیل شده و با همکاری مسئولانه مردم و نهادهای امدادی منطقه، ابتدا اقدام به مهار آتش کرده و از گسترش آن سریعاً جلوگیری کنند. سپس با انجام مطالعات جامع نگرانه و بر اساس توانمندی های بوم شناختی و اکولوژیکی منطقه، چیدمان توسعه منطقه را طراحی کرده و با مدیریت صحیح آب و بخش کشاورزی، زمینه های لازم برای بازگشت سفره های آب زیرزمینی منطقه به شرایط طبیعی را فراهم کنند.(مهر)