طالقان؛ زیارت و سیاحت توأمان

یکی از بخش‌های بسیار زیبا و پرجاذبه این منطقه شاه‌رود است که بیش از 15 رودخانه بزرگ و کوچک در آن جریان دارد که آب رود را از چشمه‌سارها یا کوه‌های رشته کوه البرز تامین می‌کند. جریان این رودها در منطقه کوهستانی سبب پیدایش آبشارهای کوچک و بزرگی در مسیر شده که از زیباترین این آبشارها می‌توان به آبشار روستاهای اوچان و جوستان اشاره کرد که پذیرای بسیاری از گردشگران و دوستداران طبیعت است. آبشارهای دیگری نیز در نزدیکی روستاهای اورازان، کرکبود، آسکان و عسلک وجود دارد که خود بر زیبایی منطقه می‌افزاید. در کنار رودخانه‌ها و این آبشارها، چشمه‌های آب معدنی در گوشه و کنار این منطقه می‌جوشد که در کنار داشتن خواص درمانی و آرامش‌بخش، جاذبه‌ای طبیعی در منطقه به حساب می‌آید. از این چشمه‌ها می‌توان به دو چشمه آب معدنی در روستاهای عسلک و لمبران (به نام سه کوچ) و یک چشمه آب معدنی در جوستان اشاره کرد.

هر ساله کوهنوردان بسیاری به این منطقه می‌آیند و از کوه‌های بلند و صخره‌ای علم‌کوه بالا می‌روند. پراچان روستایی است که کوهنوران می‌توانند از مسیر آن به بلندی‌های علم‌کوه دست پیدا کنند. قابل توجه است که قله این کوه پس از قله دماوند بلندترین قله کشور به شمار می‌رود. این کوه و قله آن به این جهت در بین کوهنوردان و صخره‌نوردان مشهور بوده که دارای مسیر‌های فنی و سخت سنگ‌نوردی و دیواره‌نوردی است.

از جاذبه‌های پرشمار طبیعی که بگذریم، منطقه طالقان دارای آثار تاریخی و مذهبی متعددی است که دیدنشان خالی از لطف نیست.

این بنا در روستای وشته از توابع طالقان، در هشت کیلومتری شهرک مرکزی طالقان در بالای ارتفاعات مشرف به روستا و مجاور دکل‌های فشار قوی برق قرار گرفته است.

در داخل بنا در هر ضلع یک طاق‌نمای تزئینی ایجاد شده که داخل آنها به دو بخش تقسیم می‌شود. در بخش بالایی، تزئینات کاشی به رنگ‌های فیروزه‌ای و لاجوردی اجرا شده است که برخی از باستان‌شناسان آنها را متعلق به دوره صفوی معرفی کرده و برخی دیگر با توجه به شباهت این کاشی‌ها به نمونه‌های مشابه در گنبد سلطانیه، مجموعه تاریخی شاه‌کرم جرقویه اصفهان و بنای شاسوسای کاشان، پیشینه بنا را به سده هفتم هجری منتسب می‌کنند.

این بقعه متبرکه در روستای خچیره در 24 کیلومتری شهرک مرکزی طالقان، کنار رودخانه شاهرود و جنب جاده خاکی منتهی به روست قرار دارد.

بنا از بیرون دارای سقف فلزی شیروانی است و دیواره‌های آن با سیمان پوشیده شده‌ و ورودی آن از ضلع شمال است و دو ضلع غرب و شمال بنا به کوه تکیه داده است.

در ضلع شرقی بنا، اتاقی برای زائران ساخته شده است که در ورودی آن از ضلع غربی است.

بنای این امامزاده از طرف اهالی مورد توجه قرار دارد و در شرایط نسبتا مناسبی به سر می‌برد. در فهرست امامزاده‌های اداره اوقاف (صفحه 69 کتاب بقاع متبرکه استان تهران)، نسب این امامزاده به امام موسی کاظم(ع) نسبت داده شده است.

زیارتگاه امامزاده زکریا در 11 کیلومتری غرب شهرک مرکزی طالقان، پایین‌تر از زیدشت، در جنوب روستای میرآش قرار دارد. در سمت شرق و جنوب امامزاده دو بنای تازه‌ساخت و جدید وجود دارد که یکی از آنها مسجد است.

بنای امامزاده داخل قبرستان قرار گرفته و گنبدی فلزی به رنگ نقره‌ای و پوشش سقف شیروانی دارد. داخل مقبره تماما آینه‌کاری شده است. کف و دیواره‌ها به ارتفاع یک متر از کف با سنگ مرمر تزیین یافته است. ضریح بنا فلزی و جدید به رنگ طلایی و نقره‌ای است و در بالای آن کتیبه‌ای به صورت میناکاری شده قرار دارد که ضریح ساخته ابوالحسن میبدی بوده که در سال 1382 نصب گردیده است.

این بنا در پایین طالقان، 18 کیلومتری گلوگاه، جنب مسجد و داخل قبرستان روستای کشرود قرار گرفته است. دیواره بیرونی بنا با سیمان سفید پوشیده شده است و سپس روی پوشش سیمانی را رنگ‌آمیزی کرده‌اند. صفحه 282 کتاب آثار تاریخی طالقان به وضع گذشته بنا اشاره می‌کند:

... بنا به گفته کهنسالان ده، این امامزاده قبلا دارای دالان‌ها و راهرو‌های زیبایی با طاق جناغی بوده که ارتباط آن را با مسجد محل برقرار می‌کرده است. متاسفانه در یکی دو دهه اخیر همه آنها تخریب و اتاق الحاقی را به بنای مقبره اضافه می‌کنند.

این امامزاده در روستای کجیران، از روستاهای پایین طالقان قرار گرفته است. بنای امامزاده در دامنه کوهی در شرق روستا و پس از غسالخانه قدیمی قرار دارد. هم‌اکنون از سازه اصلی بنا هیچ اثری به جا نمانده است، ولی براساس گفته آقای بزرگی، از اعضای هیات امنای روستا بنای امامزاده در سال 1378 تخریب شده است و در گذشته دارای گنبدی مخروطی بوده است. ضریح بنا چوبی است و امروزه قطعات مشبک آن به صورت پراکنده بر زمین‌های اطراف ریخته است.

در چهار طرف مقبره پایه ستون‌های سیمانی کار گذاشته‌اند تا بنای جدیدی را در محل بسازند.

این بنا در ارتفاعات شمالی طالقان و بالای کوه جو تله‌سر و عثمان چشمه، داخل روستایی به نام اسفاران، کنار قبرستان روستا قرار دارد.

بنای امامزاده موسی و سلیم شامل دو اتاق گنبددار با پلان مدور از خارج و هشت‌ضلعی از داخل است که به‌وسیله یک اتاق میانی به هم متصل می‌شود.

نمای بیرونی بنا از سیمان سفید و دارای پوشش بام شیروانی فلزی است. در سمت جنوب بنا، ایوانی ستون‌دار و ابتدایی با ستون‌های چوبی، به اتاق میانی وارد می‌شود. در سمت غرب این ایوان درخت چنار چند شاخه و بسیار قطوری جلب توجه می‌کند و چشمه آبی نیز از جلوی بنا می‌گذرد.