حق زمین بر انسان

کره زمین که مهد آدمی و زیستگاه بسیاری از گونه‌‌های زنده دنیاست، موهبتی است الهی که خوان گسترده خود را بر همه موجودات ارزانی بخشیده است، وجود انواع ذخایر غذایی، معادن مختلف، رودخانه‌های جاری و سفره‌های آب شیرین و نعمات پرشمار دیگر اهمیت و ارزش آن را بیش از حد تصور پدیدار کرده است.

خاک زمین بستر حیات و زیستگاه تعداد زیادی از موجودات زنده و مهم‌ترین منبع تامین‌کننده مواد غذایی انسان، گیاهان و جانوران است.

حفاظت از آن بقای زندگی را در پی دارد زیرا سالیانی زیاد باید بگذرد تا تحت‌تاثیر عوامل مختلف و فعل و انفعالات طبیعی لایه‌ای از خاک ایجاد شود.

متاسفانه طی سالیان متمادی و بر اثر تخریب‌های صورت گرفته و استفاده نامتوازن انسان از منابع خاک، شاهد بر هم خوردن تعادل در طبیعت و اتفاقات ناگواری بوده‌ایم.

از دیگر سو پدیده آلاینده‌ها بخصوص زباله که متاسفانه روزبه‌روز در حال افزایش است و در کشور ما نیز به شکلی نازیبا سطح وسیعی از مناطق مختلف را در بر گرفته، از مهم‌ترین عوامل تهدید چرخه حیات است.

تجدیدناپذیری برخی از زباله‌ها و اثرات مخرب آن بر خاک، آب و هوا موضوعی است که باید جدی گرفته شود.

در حاشیه اکثر جاده‌های کشور، رودخانه‌ها، اماکن تفریحی و سیاحتی شاهد پراکندگی زباله‌های غیرقابل تجزیه و پسماندهای مواد غذایی هستیم که علاوه بر آلودگی زمین و آب‌ها، بوی نامطبوع آنها آلودگی هوا را نیز در پی دارد و مرگ تدریجی موجودات زنده از عواقبش خواهد بود.

بسیاری از دگرگونی‌های ناخوشایند در طبیعت نیز ناشی از طرز رفتار غلط انسان‌هاست، به‌گونه‌ای که براساس آمار ارائه شده از سوی مراکز بهداشتی و درمانی، سرعت و گسترش روزافزون بیماری‌ها عمدتا معلول آلودگی‌های زیست محیطی است. آیا اینها زیبنده کشور ماست؟

دین مبین اسلام و سایر ادیان بر حفاظت از زمین، پاسداشت طبیعت و موجودات آن توصیه‌های زیادی دارند. خداوند متعال در قرآن کریم سخاوت زمین را به نوع رفتار انسان‌ها ارتباط داده و می‌فرماید؛ زمین پاک گیاهش به اذن خدا نیکو برآمد و زمین ناپاک جز گیاه اندک و کم ثمر بیرون نیاورد(اعراف ـ 58) قوانین بشری نیز بر این موضوع تاکید دارد، از جمله اصل پنجاهم قانون اساسی حفاظت محیط زیست را وظیفه‌ای عمومی تلقی کرده است بنابراین بر ما وظیفه است که به عنوان وارثان گذشتگان و میراث‌داران نسل‌های آینده با اتخاذ راهکارهای عالمانه حافظ این امانت الهی باشیم، همچنان که در قرآن کریم آمده است؛ هو انشاکم من الارض و استعمرکم فیها، او شما را برای آبادی زمین برگماشت(هود ـ 61) بنابراین حق زمین سلامت و پاکی است و حق آدمی این است که زیبایی بیند و لذت برد.

قطعا تدوین استراتژی کلان و راهکارهای عملی برای صیانت از زمین و طبیعت از جمله وضع قوانین و اجرای قاطعانه آن، آگاه‌سازی و حساس کردن مردم به مسائل زیست محیطی به وسیله گسترش آموزش‌های لازم از طریق رسانه‌های مختلف، ترویج و تعمیم فرهنگ حفاظت از محیط زیست در تمام اقشار و سطوح جامعه با هدف کاهش تولید آلاینده‌ها از طریق بهبود رفتارها و اصلاح الگوی مصرف، می‌تواند وضع مخرب فعلی را تا حد زیادی کاهش دهد.

بنابراین ضروری است در حرکتی جمعی و خردمندانه برگرفته از اعتقادات دینی، حفاظت از طبیعت را به عنوان ارزش و امر به معروف مورد توجه قرار داد و با ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در همگان بخصوص فرزندانمان سرزمینی پاکیزه و به دور از آلاینده‌ها را داشته باشیم تا از این جهت کشور خود را به عنوان الگویی زیبنده در جهان معرفی کنیم.

احمد مهدوی - صداوسیمای خراسان شمالی