«باستیون» گوانتاناموی انگلیسی‌ها در افغانستان

در حالی که طی سال‌های گذشته بیشتر این‌گونه انتقادها متوجه نیروهای آمریکایی بود، حال شبکه بی.بی.سی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد این بار نیروهای انگلیسی دست به چنین اقدامی زده‌اند.

براساس اسناد و مدارکی که در اختیار این شبکه خبری است، حدود 85 شهروند افغان در اردوگاه نظامی باستیون، متعلق به نیروهای انگلیسی در ولایت هلمند در جنوب افغانستان، زندانی هستند، بی‌آن‌که تشریفات قضایی لازم درباره ادامه بازداشت آنان رعایت شده باشد.

وکلای انگلیسی که وکالت هشت نفر از این زندانیان را به عهده دارند، می‌گویند تعدادی از این افراد بیش از 14 ماه بدون تفهیم اتهام در بازداشت به سر می‌برند. آنها این زندان را مشابه زندان گوانتانامو دانسته و از دادگاه عالی انگلیس می‌خواهند آنها را آزاد کنند.

وکلای مدافع این هشت نفر، بدون ذکر نام آنان، گفته‌اند ماه گذشته، دادخواستی را تسلیم دادگاهی در انگلیس کردند و خواستار اجرای اصل امنیت قضایی در باره موکلان خود شدند. طبق این اصل، افراد بازداشتی باید مدت کوتاهی پس از بازداشت، برای صدور حکم بازداشت یا آزادی فوری، در دادگاه حاضر شوند. قرار است دادگاه در ماه جولای به این دادخواست رسیدگی کند، اما وکلای مدافع هشت زندانی افغان معتقدند که وزارت دفاع باید فورا زندانیان را آزاد کند؛ زیرا به نظر آنان، نیروهای انگلیسی حق قانونی ادامه بازداشت این افراد را نداشته‌اند.

تقابل دولت انگلیس و حقوقدانان

نیروهای انگلیسی حاضر در افغانستان این اجازه را دارند که مظنونان حملات تروریستی را تا 96 ساعت بازداشت کنند. البته تحت شرایط اضطراری و به منظور جمع‌آوری اطلاعات بیشتر، آنها حق دارند این افراد را برای مدت طولانی‌تری در بازداشت نگه دارند.

در واکنش به این خبر، فیلیپ هاموند، وزیر دفاع انگلیس، ضمن تائید وجود چنین بازداشتگاهی اعلام کرد آزادی این 85 نفر به احتمال زیاد جان نظامیان انگلیسی را به خطر خواهد انداخت.

وزارت دفاع انگلیس تاکید دارد که طبق مصوبه سازمان ملل راجع به تشکیل و اعزام نیروهای کمک به حفظ امنیت افغانستان ـ آیساف ـ ارتش انگلیس از لحاظ حقوق بین‌المللی مجاز به بازداشت این افراد بوده و اقدامی غیرقانونی در این زمینه صورت نگرفته است.

در مقابل این اظهارات، فیل شاینر، یکی از وکلای مدعی‌العموم اظهار کرد: مقامات انگلیسی می‌توانستند نحوه نگهداری و بازداشت قانونی این افراد را به مقام‌های افغان آموزش دهند. آنها همچنین می‌توانستند پس از تحویل این افراد به مقامات افغان، تبعیت یا تبعیت نکردن آنها از قانون را کنترل کنند؛ اما آنها این مسیر را انتخاب نکردند.

بنا به گفته شاینر، انگلیسی‌ها اقدامی خلاف قانون اساسی انجام داده‌اند. او می‌گوید پارلمان انگلیس نسبت به وجود چنین بازداشتگاهی هیچ اطلاعی نداشته است.

در مقابل وزیر دفاع روز گذشته در مصاحبه رادیو شبکه چهار بی.بی.سی اظهار کرد دسامبر سال گذشته به پارلمان اعلام کرده نیروهای انگلیسی تعدادی از مظنونان خطرناک تروریستی را بنا بر دلایل قانونی در بازداشت نگه داشته‌اند. البته وی به تعداد دقیق این افراد و مدت زمان بازداشت آنها اشاره‌ای نکرد.

کلیو کلمن، خبرنگار امور حقوقی بی.بی.سی می‌گوید دولت در مخمصه است. او عنوان کرد در قانون کاملا مشخص شده که باید چه کاری با مظنونان حملات تروریستی انجام داد، ارتش می‌تواند چه کسانی را بیش از 96 ساعت در بازداشت نگه دارد و چه کسی را نمی‌توانست به مقامات افغانستان تحویل دهد.

به عقیده تحلیلگران، این اقدام باعث شده تا در باره نقش و میزان مسئولیت نیروهای نظامی انگلیس شک و شبهه به وجود آید.

آن گونه که منابع خبری می‌گویند، این افراد در جریان عملیات نیروهای انگلیسی در روستاهای استان‌های هلمند و قندهار بازداشت شدند، استان هلمند محل اصلی فعالیت نیروهای انگلیسی اعزامی به افغانستان محسوب می‌شود و محل استقرار حدود سی هزار نفر از نظامیان انگلیسی است.

تاکنون مقام‌های انگلیسی هیچ‌یک از زندانیان بازداشتی خود را تحویل مقامات افغانستان نداده‌اند. در نوامبر سال گذشته و با اعلام خبر بدرفتاری نیروهای انگلیسی با زندانیان افغان، حامد کرزای خواستار تحویل هر چه سریع‌تر تمامی افراد بازداشتی به دست نیروهای خارجی شد. مقامات آمریکا پس از چند ماه کش و قوس سرانجام در ماه مارس روند واگذاری زندان بگرام به مقامات افغانستان را تکمیل کردند. از همان زمان فشارها علیه نیروهای انگلیسی بیشتر شد.

حسین خلیلی - گروه بین‌الملل