به یاد شهسوار تار؛ جلیل شهناز

سپر و سپهر موسیقی ایران

باز باران پیامک‌ها باریدن گرفت و باز همان خبر تکراری و تلخ مربوط به تارنواز اسطوره‌ای؛ شهناز... اما این بار متاسفانه پیامک درست از آب درآمد و صحت خبر تائید شد! جلیل شهناز، آن شهسوار تار رخت بربست و رفت.
کد خبر: ۵۷۲۱۷۶
سپر و سپهر موسیقی ایران

سال‌ها بود که به دلیل کهولت سن در بستر بیماری بود؛ هرچند که بذله‌گویی و طنزپردازی قوی و فی‌البداهه‌اش تا واپسین دم‌ حیاتش ادامه داشت.

شهناز هم در قفای فریدون حافظی، همایون خرم، حسن کسایی و...که در همین یک سال اخیر آهنگ رفتن را نواختند، رفت و خزانه پربار موسیقی ایرانی را تهی‌تر کرد و اخیرا با خبر شدیم که استاد احمد ابراهیمی هم که از بازماندگان همین نسل است، هم‌اکنون در بخش آی. سی. یو بستری است و جا دارد که برای ایشان هم آرزوی سلامت کنیم.

و اما شهناز... هرچند که از بزرگان و تکنوازان بی‌بدیل خطه اصفهان و همدوره بزرگانی چون کسایی، تجویدی، تاج، بنان، ادیب و... بود، اما با همه اینها متفاوت بود؛ در بداهه‌پردازی، جواب آواز، ملودی‌پردازی و شیرین‌نوازی سرآمد همگان بود و از آنجا که هنر برخاسته از مکنونات قلبی و ذات هنرمند است، همه این ویژگی‌ها به خصلت و روح و روان این بزرگمرد بازمی‌گشت که کم‌نظیر و بلکه بی‌نظیر بود.

اگر بپذیریم هنر پدیده‌ای ذاتی و الهی است و کمتر قائم به آموزش و اکتساب است، باید این خارق‌العاده بودن شهناز را نمونه بارز و تجلی تام و تمام این خصوصیت بدانیم. در کلام، نکته‌سنجی و لطافت سخنش که توام با انتقادی گزنده و شیرین بود نظیر نداشت و اساسا همین ویژگی‌ها بود که سبک و شیوه نوازندگی‌اش را نیز منحصربه‌فرد کرده بود.

جلیل شهناز سپر و سپهر وسیعی بین علم موسیقی با هنر موسیقی بود! او ضرب‌المثلی کوبنده برای برخی موسیقیدانان آکادمیک بود که نوازندگان سنتی را به جرم بی‌سوادی محکوم می‌کردند و مدارج و مراحل فوق‌دکترا در رشته‌های مختلف موسیقی را در دنیای امروز ملاک و معیار قرار می‌دادند. افرادی که مترصد کوچک‌ترین فرصتی بوده و هستند تا با سلاح علم موسیقی به رد موسیقی‌های قومی و نواحی و سنتی برخیزند... و شگفتا، آنجا که به نوای سحرآمیز ساز شهناز می‌رسیدند خلع‌سلاح می‌شدند.

آثار جاودانه شهناز با خوانندگان برجسته و بزرگی چون بنان، ادیب، محمودی خوانساری، گلپا، شهیدی، شجریان، ناظری و... از ماندگارترین آثار موسیقی ایرانی است که هیچ‌گاه تازگی و زیبایی‌اش را از دست نخواهد داد و در هر زمان و هر برهه‌ای الگوی بی‌همتای هنرجویان و هنرمندان نسل‌های بعدی او خواهد بود.

محمدرضا شجریان در مراسم بزرگداشت استاد جلیل شهناز که چند سال پیش برگزار شد، گفت هرچه در عرصه آواز و خوانندگی دارد از یک نوازنده بزرگ و بی‌بدیل، یعنی جلیل شهناز است و به پاس این ارزش بی‌نهایت، دست شهناز را بوسید.

حمیدرضا عاطفی - روزنامه‌نگار و منتقد

newsQrCode
برچسب ها: حمیدرضا عاطفی
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
سفر اربعین به سلامت

ضروری‌ترین نکات بهداشتی را که زائران اربعین باید رعایت کنند در گفت‌وگو با یک متخصص بیماری‌های عفونی بررسی کرده‌ایم

سفر اربعین به سلامت

وقتی دل جنگل سوخت

«جام‌جم» در گفت‌وگو با جانشین فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی کشور بررسی کرد

وقتی دل جنگل سوخت

نیازمندی ها