آواز ایرانی نیازمند تکنیک و محتوا

مردم ما همیشه نسبت به تصنیف ‌ها اقبال بیشتری نشان می‌دهند، اما معتقدم موسیقی آوازی ما اگر به آن استاندارد و زیبایی‌شناسی لازم در اجرا برسد، برای مردم بسیار جذاب و شنیدنی خواهد بود. البته در کنار رعایت این قواعد باید شرایط روز و سلیقه مخاطب را هم لحاظ کند و بشناسد.

ما حدی از زیبایی در آواز داریم که مربوط به دوران قاجار است. آثار آوازی این دوره واقعا زیبا و دلپذیر است و به قول سعدی می‌توان درباره آواز در این دوره گفت «حد همین است سخندانی و زیبایی را». همان آواز بعد وارد رادیو و کمی متمایزتر می‌شود.

این آوازها در دوره خودشان بسیار عالی و در حد استاندارد بوده‌ و مخاطب هم داشته‌اند. اگر در حال حاضر آواز ایرانی مخاطب ندارد مشکل از جای دیگری است.

به نظر من در مقوله آواز ما برای مثلا دهه ۹۰ هنوز آوازخوانی را پیدا نکردیم که متناسب با این دهه آواز ارائه کند. بگذارید یک مثال بزنم.

شیوه تارنوازی زمان حسینقلی‌خان صفا را که گوش بدهیم پر از تکنیک‌های شلوغ است. از نوازندگان همین خاندان میرزا احمد عبادی است.

وقتی می‌بیند شرایط کار تغییر کرده و دوره ضبط استودیویی و رادیویی است، شکل کارش را تغییر می‌دهد و ظرافت‌های تازه‌ای را با ساز ایجاد می‌کند.

وقتی یک هنرمند در کار خود به اجتهاد برسد این توانایی را پیدا می‌کند که مطابق با شرایط روز تعریف جدید ارائه و سبکی ایجاد ‌کند که بعدها به خاطر این که همزمان با ظهور و بروز رسانه‌ای به اسم رادیو بوده، به سبک رادیویی معروف می‌شود.

هم‌اکنون در دوره‌ای هستیم که باید سبکی به‌وجود بیاید. امروزه ما تنها رادیو را نداریم. همه شرایط تاریخی که ما در آن نفس می‌کشیم رسانه هست.

کم‌حوصلگی مردم از یک طرف و ظهور و بروز موسیقی‌های مختلف از دیگر سو، شرایطی ایجاد کرده که مخاطب انتظاراتی متفاوت با آنچه در گذشته بوده، داشته باشد. مثلا اگر ۳۰ سال پیش یک خواننده خوب می‌آمد و فقط آواز می‌خواند مخاطب داشت، اما حالا دیگر نمی‌شود چنین کاری انجام داد.

من می‌گویم باید به جایی برسیم که فرمی مناسب با این دهه ارائه کنیم. دنبال فرم گمشده آواز در موسیقی ایرانی هستم که هم 100درصد در چارچوب موسیقی ایرانی باشد و هم 100درصد اطمینان دارم که اگر به این فرم برسیم در جامعه بشدت اقبال عمومی پیدا می‌کند. در ضمن واقعا آواز و اجرای تکنیک‌های آن برای خواننده کار ساده‌ای نیست و آمادگی خیلی بالایی می‌طلبد.

زمانی بعد از آوازهای درخشان دوران قاجار و کسانی مثل طاهرزاده و زیدی آوازخوانی دوباره به همین روزگاری افتاد که الان افتاده ولی یکدفعه کسانی ظهور کردند مانند ایرج و گلپایگانی که شرایط را عوض کرد. اینها دوباره آواز را آوردند به خانه‌ها و مردم را با آن آشتی دادند. ما دوباره ایرج و گلپایگانی می‌خواهیم که آواز را از این ورطه نجات دهند، یعنی آواز را اینقدر دلچسب، با احساس، با تکنیک و با محتوا ارائه کنند که مردم دوباره اقبال پیدا کنند.

محمد معتمدی‌ -‌ خواننده موسیقی ایرانی