بسیاری از ناظران سیاسی بر این امر تاکید دارند که هر تحولی که در سوریه روی دهد، نظام بینالملل را تحتالشعاع قرار خواهد داد؛ چراکه اکنون این کشور به عرصه تقابل میان روسیه و آمریکا تبدیل شده و هر کدام بقای خود را در گرو تحولات سوریه میبیند.
روسیه حفظ تمامیت ارضی و نظام سوریه را برابر با بقای خود در منطقه میداند و آمریکا نیز دگرگونی در سوریه از سقوط نظام این کشور تا تجزیه آن را در چارچوب منافع خود تعریف کرده است.
در میان تحولات سوریه که این روزها دورانی حساس را سپری میکند، یک اصل اساسی قابل تامل است و آن شدت گرفتن جنایات تروریستی مخالفان نظام سوریه (بخوانید مهرههای بیگانگان برای نابودی ملت، نظام و سرزمین سوریه).
بررسی تحولات اخیر سوریه نشان میدهد که گروههای تروریستی تحت حمایت کشورهای عربی، غربی، صهیونیستها و ترکیه به کشتار دسته جمعی مردم در مناطق مختلف سوریه میپردازند؛ جنایتی که در ماههای گذشته نیز مشابه آن در دیرالزور، حمام، حمص و القصیر قابل مشاهده بود.
گزارشهای منتشر شده نشان میدهد این گروهها در مناطقی نظیر مناطق شیعهنشین مرمریتا و لاذقیه اقدام به سر بریدن و قتلعام انسانهای بیگناه بویژه زنان و کودکان کردهاند. بعد دیگر تحرکات تروریستها را اقدام علیه اماکن متبرکه تشکیل میدهد، چنانکه در روزهای اخیر تهدیدات بسیاری علیه حرم حضرت زینب(س) صورت دادهاند.
هرچند این جنایات دارای سوابقی طولانی است، اما یک پرسش در این میان مطرح می شود و آن، اینکه چرا در مقطع کنونی که بازرسان سازمان ملل وارد سوریه شدهاند، این اقدامات شدت گرفته است؟
در پاسخ به این پرسش چند نکته قابل توجه است؛ نخست آنکه گروههای تروریستی و حامیان خارجی آنها از جمله کشورهای غربی و عربی، رژیم صهیونیستی و ترکیه در برابر وحدت مردم، ارتش و نظام سوریه با شکستهای سنگینی مواجه شدهاند؛ به گونهای که بسیاری تاکید دارند در هفتههای آینده ارتش پاکسازی نهایی شهرها از تروریستها را انجام خواهد داد.
اکنون این سناریو مطرح است که در مقطع کنونی که بازرسان سازمان ملل در سوریه به سر میبرند، گروههای تروریستی و متحدان خارجی آنها با کشتارها و حملات مقطعی خود برآنند تا چنان وانمود کنند که جنگی برابر در سوریه در جریان است.
این امر میتواند اقدامی برای زمینهسازی جهت باز کردن پرونده سوریه در سازمان ملل و نوعی باجخواهی از دمشق و متحدان آن باشد.
دوم آنکه نکته بسیار مهم در حضور بازرسان سازمان ملل در سوریه همکاری دمشق با سازمان ملل است.
دمشق رسما پذیرنده حضور این بازرسان برای بررسی ادعاهای مطرح شده مبنی بر استفاده از ارتش سوریه از سلاحهای شیمیایی شده است.
این رویکرد سوریه سندی بر اطمینان سران دمشق از واهی بودن ادعاهای مطرح شده علیه آنها درباره استفاده از سلاحهای شیمیایی است.
همکاری سوریه با سازمان ملل در شرایطی که غرب همواره سوریه را به پنهانکاری متهم میکنند، رسوایی بزرگی برای دشمنان سوریه خواهد بود.
بر این اساس میتوان گفت آنها با ایجاد فضای رعب و وحشت و کشتارهای دستهجمعی مردم برآنند تا این همکاری را از دید رسانهها، پنهان و مانع توجه جهانی به همکاریهای گسترده دمشق با سازمان ملل شوند تا زمینهساز ادامه تحرکات خصمانه آنها علیه سوریه باشد.
سوم آنکه دشمنان سوریه از گروههای تروریستی گرفته تا بازیگران منطقهای و فرامنطقهای خود از جنایاتی که با سلاح شیمیایی علیه مردم سوریه ترتیب دادهاند، آگاه هستند و برای پنهانسازی آنها به هر اقدامی مبادرت میورزند.
در مقطع کنونی، حضور بازرسان سازمان ملل در سوریه میتواند ابعاد جدیدی از جنایات آنها را برملا کند. آنها اکنون با ایجاد فضای کشتار برآنند از یک سو در کارکرد بازرسان سازمان ملل اخلال ایجاد کنند و از سوی دیگر با انحراف بازرسان به مسائل حاشیهای بر جنایات خود سرپوش گذارند.
نکته قابل توجه آن است که جنایات اخیر بیشتر در مراکزی صورت گرفته که شائبه استفاده تروریست ها از سلاح شیمیایی در آنها بیشتر است. آنها با کشتار مردم برآنند تا مانع فعالیت بازرسان و بازگشایی پرونده رسواییهای دشمنان سوریه شوند.
در نهایت میتوان گفت جنایات اخیر گروههای تروریستی و متحدان خارجی آنها در سوریه بیش از آنکه نشانه قوت آنها باشد، برگرفته از ضعف و ناتوانی آنهاست که با کشتار مردم برآنند ضمن سرپوش نهادن بر این ضعف، پرونده جنایاتشان را که با سلاحهای شیمیایی علیه مردم و ارتش سوریه مرتکب شده، پنهان سازند.
قاسم غفوری - جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد