جهان پهلوانان خارج از گود سینما

سینما، تئاتر و تلویزیون کشور ما متاسفانه جز مواردی معدود و انگشت‌شمار، آنچنان که باید به قهرمانان و اسطوره‌های خود نپرداخته است؛ در حالی که هنرهای نمایشی موقعیت بسیار خوب و بستر مناسبی برای معرفی هرچه بیشتر و بهتر چهره‌های ملی است و به واسطه آن می‌توان به زوایای کمتر گفته و دیده شده نام‌آوران پرداخت.

امکان بالقوه‌ای که سینمای ما از خودش دریغ می‌کند افسوس‌برانگیز است، آن هم در شرایطی که برخی کارگردانان از نبود سوژه‌ها و فیلمنامه‌های پرمایه و جذاب گلایه می‌کنند.

زندگی این قهرمانان و چهره‌ها به خودی خود جذاب و پرفراز و نشیب است و قابلیت تبدیل شدن به آثاری دراماتیک را دارد، اما از آن جذاب‌تر زندگی اشخاص نام‌آور و مشهوری است که علاوه بر حیات پرقصه‌شان مرگ ابهام‌آمیز و رازآلودی هم داشته‌اند.

تاریخ سیاست و سینما و ورزش و دیگر قشرها و رشته‌ها پر از نمونه‌های جذاب در این زمینه است که کشورهای صاحب سینما و فیلمسازان کاربلد بسادگی از آن نمی‌گذرند و آن را به فیلم‌هایی شاخص بدل می‌کنند.

جان لنون، پیرپائولو پازولینی، مریلین مونرو، ناتالی وود و بروس‌لی تنها مشت نمونه خرواری از چهره‌های موسیقی، سینمایی و ورزشی هستند که مرگ‌های جنجالی و بحث‌انگیزشان حتی هنوز و پس از سال‌ها نیز ذهن جهانیان را به خود مشغول کرده‌است و جواب واضح و روشنی برای آن وجود ندارد.

جهان‌ پهلوان غلامرضا تختی، کشتی‌گیر نامدار و محبوب شاید مشهورترین چهره ایرانی است که با حدود نیم قرن از فقدانش، حرف و حدیث‌ها درباره چگونگی مرگ او ادامه دارد. درباره مرگ او بسیار گفته و نوشته شده است، اما قطعی نبودن هیچ کدام از اظهارنظرها، به رازآلودگی و جاودانگی زندگی این مرد بزرگ افزوده است.

زنده یاد علی حاتمی همیشه دوست داشت فیلمی براساس زندگی تختی بسازد، اما اجل به او مهلت نداد تا فیلم ماندگارش را به پایان برساند. البته بعدها بهروز افخمی با استفاده از نماهای باقیمانده از حاتمی، مسئولیت اتمام پروژه را به عهده گرفت و فیلمی یکسره متفاوت با آنچه خالق «هزاردستان» در سر داشت، ساخت.

شیوه روایتی که افخمی برای «جهان پهلوان تختی» پیش گرفت اتفاقا با طرح سوالات همیشگی مردم درباره مرگ پهلوان همراه بود، اما احتمالا به دلیل ملاحظات، به پاسخ شفاف و روشنی منجر نشد.

سینمای ایران هنوز وظیفه‌اش را در قبال جهان پهلوان‌ها و سایر چهره‌های مهم تاریخی و معاصر خود انجام نداده، هر چند هنوز برای جبران این قصور و کوتاهی دیر نشده است.

علی رستگار -‌‌‌ گروه فرهنگ و هنر