هنر رزمی ژاپنی‌ها

جودو یکی از جدیدترین هنرهای رزمی دنیا به‌شمار می‌رود. خاستگاه این ورزش همانند ووشو و تکواندو از آسیای شرقی است، البته این‌بار ژاپن. یک معلم ژاپنی به‌نام جیگارو کانو به‌عنوان پایه گذار رشته جودو به‌شمار می‌رود و البته با نام پدر معنوی جودو مشهور است.

جودو در میان اکثر رشته‌های رزمی یک ورزش مدرن به حساب می‌آید. شکل‌گیری ورزش رزمی جودو به بیش 120 سال پیش برمی گردد، یعنی سال 1882 میلادی. جالب است بدانید این رشته رزمی با این‌که قدمت بیشتری نسبت به تکواندو و ووشو دارد اما رشته رزمی نوین‌تری نسبت به این دو رشته شناخته می‌شود. این رشته رزمی ابتدا فقط در مدارس ژاپن به‌عنوان یک ورزش و هنر ملی ژاپنی‌ها به اجرا در می‌آمد اما در ادامه ابعاد گسترده‌تری پیدا کرد و با کمک ژاپنی‌ها به اکثر کشورهای دنیا رسوخ کرد.

در جودو بیشتر تلاش جودوکاران بر این اساس است که یکدیگر را بر زمین بزنند. جودو هیچ ابزاری ندارد اما در برخی از نمایش‌هایی که محوریت آن مبارزه نیست از ابزاری برای ارائه هنرهای رزمی جودو استفاده می‌شود.

جودوکاران برای این‌که در این رشته به استاد تبدیل شوند باید راهی طولانی را بپیمایند. این ورزشکاران جودو را با کمربند سفید یا همان کیو 10 آغاز می‌کنند و سپس به کیو 9 می‌رسند و در ادامه باید مراحل دیگری را طی کنند تا در نهایت به مرحله آخر یعنی کیو یک برسند. در مراحل پیش از آخری جودو کار صاحب کمربندهای زرد، سبز، بنفش، قهوه‌ای در نهایت به درجه دان یا همان کمربند مشکی می‌رسد. کمربند مشکی خود نیز از دان یک آغاز می‌شود و تا دان 10 ادامه می‌یابد. جودو درکنار همه این مراحل پراصطلاح ترین رشته رزمی هم به حساب می‌آید. چرا که در این رشته 52 اصطلاح رزمی وجود دارد.

همچنین فنون جودو در دو بخش فنون پرتابی و فنون کانست وازا و شیمه وازا قرار می‌گیرد که هر کدام از این دو بخش شامل بخش‌های زیادی است. اما اگر علاقه‌مند به یادگیری جودو هستید بد نیست کمی هم درباره روال امتیاز گیری در این رشته بدانید. در رقابت‌های جودو کسب امتیاز به دو شکل اجرای فنون در حالت تاچی وازا (سرپا) و اجرای فنون در حالت نی وازا (خاک) صورت می‌گیرد. هر یک از دو جودوکار که طی مسابقه موفق به اجرای فن در یکی از این دو حالت گردد در صورت دستیابی به امتیاز کامل یا ایپون مسابقه را به نفع خود پایان خواهد داد. در صورتی که جودوکار از فنون تاچی وازا استفاده نماید داور بسته به شیوه زمین خوردن حریف یکی از امتیازات یوکو، وازاری یا ایپون را به اجرای‌کننده فن (توری) خواهد داد. اگر به هر شکل ممکن (مثلا پس از اجرای فن) دو جودوکار به زمین بیفتند و یکی از دو مبارز بتواند حریف را در حالت خاک یا همان نی وازا (به‌طوری که پشت حریف به تشک تماس داشته باشد و بر حریف کاملا مسلط باشد) مهار نماید، داور بسته به مدت زمانی که حریف در حالت خاک است به اجراکننده فن امتیاز خواهد داد.

اگر مجری فن برای مدت ۱۵ ثانیه بتواند حریف را در خاک نگه دارد امتیاز یوکو، اگر ۲۴ثانیه نگه دارد امتیاز وازاری خواهد گرفت و اگر به مدت ۲۵ ثانیه نگه دارد با امتیاز کامل ایپون به پیروزی خواهد رسید.

تکامل زودهنگام جودو و البته نفوذ و قدرت ژاپنی‌ها در کمیته ملی المپیک باعث شد این رشته ورزشی از  سال 1964 وارد بازی‌های المپیک شود و تا امروز این حضور المپیکی همچنان ادامه دارد.