عقاب لرستان بر شانه شیخ‌نشین‌ها

سایه سنگین شکارچیان و فرصت‌طلبان این روزها نه‌تنها جرات پرواز را از عقاب‌های این سرزمین گرفته، بلکه دیگر پرندگان شکاری همچون باز، دلیجه و سارگپه نیز از دام‌ آنها در امان نیستند، هرچند چند میلیونی کمتر بیارزند و نان کم‌روغن‌تری بر سر سفره طمع شکارچیان بیاورند.

کارشناسان محیط‌زیست معتقدند اگر پدیده قاچاق پرندگان شکاری به همین روال استمرار یابد، بزودی دست این دیار از داشته‌ای ارزشمند و کمیاب خالی خواهد شد، به‌طوری که شاید نیاز باشد روزی در کنار واردات شیر و ببر، نیم‌نگاهی هم به بازگرداندن عقاب‌های ایرانی خارج رفته‌مان داشته باشیم! سرمایه‌هایی ملی و طبیعی که امروز با طمع سودجویان راهی قفس شیخ‌نشینان می‌شود.

مدیر کل محیط‌زیست استان لرستان با اشاره به آغاز فصل زنده‌گیری پرندگان شکاری از تشدید نظارت‌ها و افزایش تیم‌های گشت و کنترل در این زمینه خبر می‌دهد و می‌گوید: برای جلوگیری از قاچاق پرندگان شکاری حتی دست به دامن مردم بومی منطقه نیز شده‌ایم و با در نظر گرفتن تمهیدات تشویقی، آنها را هم پای کار آورده‌ایم تا شاید از خروج این سرمایه از طبیعت منطقه جلوگیری شود.

محمد حسین بازگیر به موارد متعدد کشف محموله‌های قاچاق پرندگان شکاری اشاره می‌کند و در گفت‌وگو با مهر می‌افزاید: در آخرین مورد هفته گذشته دو گروه شکارچی متخلف در منطقه کوهدشت شناسایی، دستگیر و به مقامات قضایی تحویل داده شدند که گروه اول از جنوب کشور و به قصد زنده‌گیری پرندگان شکاری همچون عقاب به منطقه آمده بودند و از آنها شش بهله دلیجه کشف شد.

وی با بیان این‌که قرار بوده همین روزها این محموله قاچاق راهی جنوب شود تا به دست مشتری در کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس برسد، تصریح می‌کند: متاسفانه یک بهله‌ دلیجه از این محموله تلف شده بود و نتوانستیم آن را نجات دهیم، یک بهله دلیجه زخمی نیز به مرکز تیمار و قرنطینه حیات‌وحش منتقل شد،‌ اما بقیه دلیجه‌ها در طبیعت رهاسازی شدند و امیدواریم با تشدید نظارت بتوانیم به‌طور کامل جلوی این قاچاق را بگیریم. بازگیر با اشاره به گروه دوم شکارچیان متخلف و با بیان این‌که این گروه با سگ‌های شکاری خود به منطقه آمده بودند،‌ یادآور می‌شود: این گروه برای شکار تشی (نوعی خارپشت بسیار بزرگ) که بومی زاگرس است، در منطقه مشاهده و دستگیر شدند که تا لحظه دستگیری موفق به شکار و تلف‌کردن چند تشی شده بودند.

بازگیر خاطرنشان می‌کند: تشی از گونه‌های در حال انقراض نیست، اما در سال‌های اخیر جمعیت آن کاهش زیادی یافته است.

باندهای قاچاق پرندگان شکاری

مدیرکل محیط‌زیست استان لرستان با بیان این‌که در مجموع طی هفته گذشته شش بهله دلیجه و یک بهله سارگپه از شکارچیان کشف و ضبط و سرانجام رهاسازی شد، یادآور می‌شود: در این زمینه گاه باندهای مختلفی مشغول به فعالیت هستند که هر کدام بخشی از کار قاچاق این پرندگان را انجام می‌دهند. به عنوان مثال برخی افراد محلی وظیفه راهنمایی این گروه به محل زندگی پرندگان را به عهده دارند.

بازگیر با اشاره به روش‌های شکار این پرندگان خاطرنشان می‌کند: برخی شکارچیان ساعت‌ها و گاه روزهای متمادی را در دشت‌های استان به کمین می‌نشینند تا رهاورد شکارشان را راهی کشورهای عرب‌نشین حوزه خلیج‌فارس کنند.

وی با بیان این‌که در میان شکارچیان افرادی از استان‌های جنوبی کشور نیز وجود دارند که به‌طور معمول از نیمه‌های شهریور برای زنده‌گیری پرندگان شکاری راهی دشت‌های لرستان می‌شوند، می‌گوید: شکارچیان برای زنده‌گیری پرندگان شکاری، چاله‌هایی را به نام محلی «کوخه» در سطح زمین حفر می‌کنند و با حضور در داخل این چاله‌ها و پهن‌کردن تورهایی که چند عدد کبوتر در داخل آنها به‌عنوان طعمه گذاشته شده است، به زنده‌گیری این پرندگان اقدام می‌کنند.

بازگیر، زادو ولد و افزایش پرندگانی همچون کبوتر و کبک را که خوراک پرندگانی همچون عقاب هستند، در آخرین ماه تابستان و اوایل پاییز، دلیل افزایش پرندگان شکاری و رویت بیشتر آنها در دشت‌های استان در این فصل از سال عنوان می‌کند و می‌افزاید: شکارچیان با اطلاع از این موضوع در این زمان به سوی استان سرازیر می‌شوند.

وی با بیان این‌که پرندگانی که برای طعمه می‌آیند عموما دلیجه، عقاب و سارگپه هستند، به قیمت‌های چند ده میلیونی برای هر بهله از این پرندگان کمیاب اشاره می‌کند و می‌افزاید: قیمت فروش پرندگان شکاری با توجه به نوع آنها متفاوت است و برای عقاب پول بیشتری می‌پردازند.

وسیله سرگرمی و تفریح اعراب

مدیرکل محیط‌زیست استان لرستان اما در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس خود از این سرمایه طبیعی بی‌بهره هستند و به همین دلیل برای داشتن این گونه جانوری ارزشمند حاضر به پرداخت پول گزافی هستند، یادآور می‌شود: اعراب این پرندگان را که تا رسیدن به کشورهای عربی تقریبا دست‌آموز و نیمه تربیت شده‌اند، برای تفریح و سرگرمی و برگزاری مسابقاتی نظیر «قوش‌بازی» که از قدیم در میان قبایل آنها رایج بوده است، خریداری می‌کنند.

بازگیر با ابراز نگرانی از کاهش جمعیت این پرندگان شکاری به دنبال استمرار شکار، زنده‌گیری و قاچاق آنها می‌گوید: این پرندگان سرسلسله یک هرم غذایی در طبیعت هستند که در تنظیم چرخه زندگی و حیات پرندگان و جانوران زیرمجموعه خودشان سهم بسزایی دارند و در صورتی که جمعیت آنها کاهش یابد، در این چرخه نیز خلل بزرگی ایجاد می‌شود که این خود موجب افزایش آفات و بیماری‌ها در چرخه حیات این بخش از طبیعت خواهد شد. به طور مثال با کاهش پرندگان شکاری، جانوران زیانباری مانند موش که خوراک این پرندگان هستند، در صحرا و طبیعت زیاد شده و ضرر فراوانی به محصولات و اراضی کشاورزی وارد می‌کنند. وی با بیان این‌که شکار و قاچاق پرندگان شکاری در منطقه زاگرس از گذشته وجود داشته، اما برخورد شدید و جدی محیط‌زیست در سال‌های اخیر موجب انعکاس بیشتر آن شده است، می‌افزاید: طی یکی، دو سال اخیر سعی کرده‌ایم عمده تمرکز نیروهای خود را در این حیطه بگماریم و با افزایش گشت‌زنی نیروهای محیط‌بان در این فصل که اوج قاچاق پرندگان است و کمک گرفتن از همیاران محیط‌زیست که شامل گروه‌هایی از مردم محلی و متمایل به همکاری در این زمینه هستند، برخورد با این پدیده شوم را تشدید و کنترل کنیم.

بازگیر با اشاره به افزایش جرایم برای برخورد با متخلفان خاطرنشان می‌کند: در گذشته برای کشف هر بهله پرنده شکاری از متخلفان 400 هزار تومان جریمه در نظر گرفته می‌شد که حال این رقم به دو میلیون تومان رسیده است و می‌تواند در کاهش زنده‌گیری و قاچاق این پرندگان تاثیرگذار باشد.

وی از همکاری مطلوب دستگاه قضایی در این زمینه نیز سخن می‌گوید، ولی معتقد است که نمی‌توان فقط با اتخاذ رویکرد برخوردی، به مقابله با این پدیده پرداخت، بلکه زمان آن فرا رسیده است تا با تغییر باورها و نگرش‌ها به کمک محیط‌زیست آمد.

بازگیر با بیان این‌که برای کاهش روند شکار، زنده‌گیری و در نتیجه قاچاق پرندگان شکاری به یاری و کمک مردم نیازمند هستیم، از مردم لرستان می‌خواهد در حفاظت از میراث طبیعی دیار خود دغدغه بیشتری داشته باشند.