از رشد کمی تا ارتقای کیفی

مراد از اعتبار مدرک دانشگاهی، گاهی اهمیت بین‌المللی مدرک است که اغلب بی‌مصرف و بی‌اهمیت است، یعنی جز کسانی که در پی ادامه تحصیل در کشوری دیگر هستند، به کار کس دیگری نمی‌آید. افرادی هم که می‌خواهند ادامه تحصیل دهند، متر و معیار دقیقی برای سنجش اعتبار مدرک خود ندارند.

سنجش اعتبار مدرک کشور به کشور و دانشگاه به دانشگاه متفاوت است و به دست آوردن اطلاعات دقیق درباره آن دشوار است.

گاهی هم منظور از اعتبار مدرک، منزلت توافقی و نه‌چندان واقعی آدم‌ها به هم است؛ یعنی اعتباری که عامه مردم برحسب تحلیل‌ها و قضاوت‌های نه‌چندان دقیق و درستشان، به مدرکی می‌دهند و از مدرکی دیگر سلب می‌کنند.

قدمت، اعتبار گروه‌های سیاسی اداره‌کننده یک واحد دانشگاهی و در سطحی بالاتر، شهرت هیات علمی یا استادان، میزان سهولت و دشواری پذیرفته شدن و... عواملی است که در تصمیم و اعتباردهی آدم‌ها به آن مجموعه دانشگاهی موثر است، اما در واقعیت آنچه برای جوانان و خانواده آنها اهمیت دارد، پذیرفته شدن زودتر در یک دانشگاه و گاه صرف به تاخیر انداختن خدمت سربازی یا ازدواج است.

در سال‌های اولیه تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی، غالب افراد به سبب همان معیارهای مشکوک، اعتبار علمی آن را پایین می‌دانستند؛ البته همه مجموعه‌های آموزشی در ابتدا نقصان‌های زیادی، هم در امکانات و هم در سطح آموزشی خود دارند، اما چنین چیزی با توجه به حجم متقاضیان و اضطرار گسترش فضاهای آموزشی اجتناب‌ناپذیر است.

دانشگاه آزاد اسلامی هم قطعا کیفیتی که امروز در آموزش دارد، قبلا نداشته است، اما امروز دیگر آن نگاه مشکوک و منفی نسبت به این مجموعه آموزشی وجود ندارد.

غالب دانشجویان کشور و فارغ‌التحصیلان جذب شده به بازار کار، دانش‌آموخته دانشگاه آزاد اسلامی هستند.

بسیاری از مدیران ارشد کشور تحصیلات تکمیلی خود (کارشناسی ارشد و دکتری) را در این دانشگاه سپری کرده‌اند.

مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی با وجود فشارها در سال‌های ابتدایی، تمام تلاش خود را در جهت گسترش کمی این دانشگاه گمارد.

واحدهایی که در همه شهرستان‌ها تاسیس می‌شدند و گاه در ابتدا امکانات لازم را دارا نبودند، اما توجیه مدیریت این دانشگاه در درجه اول اجرای سیاست کلی کشور مبنی بر ایجاد فضای آموزشی برای بیشتر افراد بود و درجه دوم این ایده نظری که توسعه کمی، خود ارتقای کیفی را به بار می‌آورد. دانشگاه آزاد نمونه‌ای از عملی شدن این نظریه بوده است.

همین که کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها شکل گرفت و جایگاهی برای جذب استادان جوان به وجود آمد، خیلی زود نیاز به محتوا (توسعه کیفی) خود را نشان داد و مدیران موظف به پر کردن این فضاهای خالی شدند. لذا توسعه کمی نیاز به ارتقای کیفی تدریجی را در خود ایجاد می‌کرد.

امروز اگر نگاه منفی از سوی متقاضیان ورود به دانشگاه در مورد دانشگاه آزاد وجود داشته باشد، نه مختص به این مجموعه بلکه مشمول همه مجموعه‌های آموزشی کشور می‌شود، البته تفاوت‌های جزئی و مختلفی که از دانشکده‌ای به دانشکده دیگر وجود دارد، کاملا طبیعی است.

امروز واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از دانشکده‌های مهم علوم انسانی و فلسفه است که از استادان باسابقه و مهم تشکیل شده و بار علمی و تنوع فکری قابل قبولی دارد.

دانشگاه آزاد واحد قزوین هم از دیگر واحدهای موفق است که چندی پیش تیم MRL آن در مسابقات جهانی ربوکاپ در هلند قهرمان جهان شد.

از سوی دیگر در سال‌هایی در رشته‌های هنری دانشکده هنر و معماری، خروجی‌های بسیار خوبی برای هنر ایران داشت که اینک از چهره‌های برجسته هنری کشور هستند.

در تنکابن هم یکی دیگر از واحدهای بزرگ دانشگاه آزاد قرار دارد که از دانشکده‌های خوب هنری کشور خاصه در حوزه نمایش محسوب می‌شود.

موفقیت‌هایی از این دست سبب شده است هم اعتبار داخلی دانشگاه بالا برود و هم این‌که بتوان مواردی ملموس و واقعی را در بالا رفتن کیفیت این دانشگاه سراغ گرفت. با این اوصاف امروز دیگر جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در محافل علمی و عامه مردم تثبیت شده است.

علیرضا نراقی - جام‌جم