رونمایی از معتبرترین سند علمی و ادبی فارسی پس از اسلام

به گزارش واحد مرکزی خبر، در مراسم رونمایی این کتاب که در محل تالار شهید مدرس «مشروطه» مجلس شورای اسلامی برگزار شد، جمعی از مسئولان و سفرای کشورهای اسلامی حضور داشتند، از نسخه التفهیم موجود در کتابخانه مجلس به سال 537 قمری کتابت شده و در حقیقت قدیمی‌ترین و سالم‌ترین نسخه موجود از التفهیم بیرونی که در سال 1316 توسط مدیران وقت کتابخانه مجلس خریداری شده است ، حضور داشتند.

کتاب التفهیم لاوائل صناعة التنجیم تنها نوشته فارسی ابوریحان محمد بن احمد بیرونی خوارزمی (362-440ق) است.

اصالت و اعتبار این اثر را نسخه شناسان و صاحبنظرانی برجسته مانند استاد همایی، استاد نفیسی و استاد حائری تایید کرده‌اند. نسخه دارای نام کاتب (به قلم محمد بن جورابی) و تاریخ دقیق کتابت (در تاریخ یوم الخمیس السادس من صفر سنه ثمان و ثلثین و خمس) است.

همچنین ویژگیهای ظاهری نسخه اعم از رسم الخط و جنس کاغذ همگی بر اصالت نسخه دلالت می‌کند.

به گفته جلال‌الدین همایی این کتاب معتبرترین سند قدیم علمی و ادبی فارسی بعد از اسلام، و صحیح ترین مأخذ چند شعبه از فنون ریاضی از بزرگترین استادان فن، و گرانبهاترین گنجینه انباشته از لغات و اصطلاحات و تعبیرات کهنه و اصیل فارسی است و به ویژه درباره تاریخ و آداب و رسوم و ایام معروفه و طرز گاه شماری ایرانیان مطالب مهمی دارد که جز در آثار ابوریحان یافته نمی شود... و در میان کتب موجود نثر فارسی کتابی که دارای چند خصیصه قدمت و صحت و جامعیت و بلاغت ادبی باشد به جز کتاب التفهیم سراغ نداریم.

این کتاب به درخواست ریحانه بنت الحسین (یا الحسن) خوارزمی برای آموزش چهار علم اصلی یعنی هندسه و حساب و هیئت و احکام نجوم و یک فن فرعی عملی یعنی اسطرلاب به نوآموزان تالیف شده است.

کار خریداری و قیمت گذاری برای این نسخه در چهارمین جلسه شورای کتابخانه در عصر روز یکشنبه 23 آبان 1316ش انجام شد.

در این جلسه که با حضور محمدعلی فروغی (ذکاءالملک)، ابراهیم حکیم الملک، مرآة الممالک، دکتر قاسم غنی، مخبر فرهمند، محمدعلی تربیت و یوسف اعتصامی (اعتصام الملک) منعقد شده بود تصویب شد نسخه التفهیم به قیمت 200 تومان خریداری شود.

این نسخه در تاریخ 22 بهمن 1388 به شماره 1012 در فهرست آثار حافظه جهانی ایران به ثبت رسید.

همچنین در خرداد 1390 این نسخه در فهرست آثار حافظه جهانی یونسکو ثبت شده است.