نقاش رویاها

نویسندگان برجسته ادبیات کودک با بهره‌گیری از زبان تخیل و رویاپرداز و پرداختن به ماجراهایی جذاب، نقش بسزایی در رشد و پرورش ذهن کودکان دارند و با نوشتن قصه‌هایی مناسب ضمن سرگرم کردن و لذت دادن، درس‌ها و پیام‌های لازم را هم بدون کمترین برجستگی و وضوح به آنها منتقل می‌کنند.

هانس کریستین آندرسون نویسنده مشهور دانمارکی قرن نوزدهم و نویسنده آثاری چون «جوجه اردک زشت» و «دخترک کبریت‌فروش» شاید نخستین کسی باشد که به‌صورت حرفه‌ای به ادبیات کودک توجه داشته و در این زمینه دست به قلم شده است.

به افتخار زادروز «اندرسون» و برای تلاش ارزشمند او در خلق داستانهایی مسحورکننده و سرگرم‌ کننده بود که روز چهاردهم فروردین را «روز جهانی کتاب کودک» نامگذاری کردند.

فضای داستان‌های کودکان در ذات خود با تخیل عجین است، اما وقتی این قصه‌ها با تمرکز بیشتری بر مساله رویاپردازی نوشته و با مایه‌های علمی ترکیب می‌شود، معجون جالب‌تری چون داستان‌ های «علمی ـ تخیلی» به دست می‌آید که هم بین کودکان طرفدار دارد و هم بزرگسالان را جذب خود می‌کند. ژول ورن نویسنده زبردست فرانسوی قرن نوزدهم یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین نام‌ها در این زمینه است.

نسل‌های مختلف خاطرات فراوانی از خواندن «پنج هفته پرواز با بالن»، «میشل استروگف» و «دور دنیا در هشتاد روز» و دیدن فیلم‌ها و کارتون‌های ساخته شده برمبنای آن دارند.

جز این، «ورن» در زمان خود و در قالب برخی نوشته‌هایش مثل «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» پیش‌بینی‌های عجیبی از اختراعات بشری همچون زیردریایی کرد که بعدها به حقیقت پیوست.

ژول ورن در 1905 از دنیا رفت و میراث بزرگی از تخیل و رویا را برای همیشه به‌جا گذاشت، اما تنها کمی پیش از درگذشت او یعنی در 1901 کودکی متولد شد که بعدها پرچمدار رویاسازی و سرگرمی شد.

والت دیزنی که در خانواده‌ای کشاورز رشد کرده بود، با ورود به دنیای انیمیشن و ساخت کارتون‌ هایی چون «سیندرلا»، «پینوکیو» و «سفید برفی و هفت کوتوله» بذرهای فانتزی را در ذهن‌های میلیون‌ها کودک در سراسر دنیا کاشت و باعث ادامه راهی شد که خیلی پیشتر از او نویسندگانی چون اندرسون و ژول ورن آغاز کرده بودند.

کتاب و ادبیات کودک با این ‌که برای همیشه جایگاه بالای خود را دارد، اما از جایی به بعد وظیفه سرگرمی، خیال‌پردازی و انتقال پیام هوشمندانه را به سینما و دنیای انیمیشن هم واگذار کرد.

از این‌رو دیزنی و جانشینان او هم حق بزرگی بر بچه‌های سراسر جهان دارند. واقعا، خنده و شادی و رویایی را که آنها به ما بخشیدند چگونه می‌توان جبران کرد؟

علی رستگار - گروه فرهنگ و هنر