کتاب‌های درسی و عجله‌ای که باید حذف شود

امسال کتاب‌های سال سوم ابتدایی و هفتم متوسطه تازه تالیف است، پارسال هم کتاب‌های دانش آموزان پایه ششم، تازه بود؛ کتاب‌هایی که معلمان آن همواره از ایرادهای نگارشی و محتوایی اش حرف می‌زدند اما مسئولان زیر بار آن نمی‌رفتند و اگر هم می‌رفتند برای آن از ترکیب «ایرادهای احتمالی» استفاده می‌کردند اما حالا علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش این تابو را شکسته و نشان داده که کتاب‌های درسی نیز می‌تواند ایراد داشته باشد البته با این که این گفته وزیر از حیث صداقت نهفته در آن خوشایند است، اما گویای عیبی بزرگ است.

در واقع ایراد کتاب‌های درسی موضوعی جدی است؛ جدی از این بابت که شأن یک کتاب به‌درستی آن است و اگر قرار باشد این درستی مخدوش شود، هیبت آن نزد معلمان و دانش‌آموزان می‌ریزد. با وجود این، کتاب‌هایی که پارسال و امسال با غلط‌های متعدد میان دانش‌آموزان توزیع شد (و آموزش و پرورش را برای جبران این نقص به توزیع جزوات اصلاحی در مدارس واداشت)، شانس اصلاح شدن دارد و چاپ جدید آنها برای سال بعد می‌تواند نسخه‌ای بی‌نقص باشد.

پس آنچه گذشت، گذشت و حالا مهم این است که برای جلوگیری از این وضع در سال‌های بعد تلاش شود. طبق برنامه آموزش و پرورش، قرار است سال بعد دانش‌آموزان کلاس چهارم ابتدایی کتاب‌های تازه تالیف داشته باشند و البته کلاس هشتمی‌ها که مهر سال بعد نخستین گروهی خواهند بود که در پایه دوم دوره متوسطه اول مشغول به تحصیل می‌شوند.

دو سال آینده نیز قرار است کتاب‌های کلاس پنجم ابتدایی و کلاس نهم تازه تالیف باشد و بعد از آن کتاب‌های پایه دهم، یازدهم و دوازدهم. پس تا پنج سال آینده بازار کتاب‌های درسی تازه تالیف در آموزش و پرورش داغ است و معلوم است تالیف کتاب‌های درست، شیوا و بی‌غلط تا چه اندازه مهم است.

علی اصغر فانی می‌گوید عجله عامل ورود غلط‌ها به کتاب‌های درسی است که اگر این عجله از فرآیند تالیف کتاب‌ها حذف شود، مشکل نیز خود به خود رفع می‌شود.

با این حال کسی منکر سختی تالیف کتاب و زمانبر بودن آن نیست؛ آن هم کتاب‌هایی با چند میلیون نفر مخاطب. اما اگر قرار است آموزش و پرورش به سمت تحول بنیادین گام بردارد و به نظام آموزشی مندرج در سند چشم انداز 1404 عینیت ببخشد، نمی‌تواند با کتاب‌های درسی ناقص و پر اشتباه به این اهداف نزدیک شود.

مریم خباز ‌- گروه جامعه