زائران انفرادی در عراق، مراقب باشید

اعزام  400 هزار نفر زائر به عراق اگر در مقایسه با آمار بیش از 800 هزار نفری زائرانی که برای تمتع به عربستان اعزام می شوند، سنجیده شود رقم چندان بزرگی نیست اما این عدد وقتی مهم می‌شود که بدانیم عراق و عربستان از نظر امکانات پذیرایی از زائران، زمین تا آسمان با هم متفاوت هستند و از سوی دیگر، ایران به طور متوسط در ایام غیر مناسبتی روزانه 3 هزار زائر به عراق می فرستد و ورود ناگهانی 400 هزار نفر به این کشور که به طور متوسط 3 روز در آن اقامت خواهند داشت،  ممکن است به شدت دردسرساز شود.  

رضا محمدی، مدیر یکی از کاروان های مجوز دار عتبات است که هر سال به طور متوسط 10 – 12 هزار نفر دانشجو را به عراق می برد. او  توضیح می دهد: امسال شمار متقاضیان زیارت کربلا چند برابر شده است برای مثال در چند روز گذشته بر اساس آمارها حدود 50 هزار دانشجو برای اربعین متقاضی سفر به عتبات بوده اند و به نسبت چند برابر شدن این آمار، شمار متقاضیان غیر  دانشجوی سازمان حج و زیارت هم چند برابر شده است اما کاروان های مجوز دار ظرفیت پذیرش این تعداد زائر را ندارند و به همین علت بخش عمده‌ای از آنها به کاروان‌های غیرمجاز مراجعه کرده‌اند و شمار بیشتری هم انفرادی سفر می‌‌کنند.

ما برای عراقی ها، اسکناس متحرکیم

 سفر به عراق برای سوگواری در اربعین امام حسین (ع )، در زیر شاخه گردشگری مذهبی می‌گنجد و بنابر این، برنامه ریزی برای آن باید تابع قوانین حاکم بر صنعت گردشگری باشد. همه فعالان حوزه گردشگری می‌دانند که بر اساس این قوانین نانوشته، یک کشور در صورتی حق پذیرش گردشگر دارد که امکانات لازم برای پذیرایی از آنها را داشته باشد و در غیر این صورت دستکم در دنیای گردشگری، بی اعتبار می شود. عراقی ها اما نگران این قوانین نانوشته نیستند و گرچه هیچ نوع امکاناتی برای پذیرایی از زائران ایرانی مشتاق ندارند اما همچنان برای زائران انفرادی و کاروان‌های بی مجوز روادید صادر می کنند.

به نظر شما چرا کشوری که امکانات بهداشتی ، اقامتی و امنیتی ندارد چند ده برابر ظرفیت واقعی‌اش برای پذیرش گردشگر، روادید صادر می کند ؟شاید چون ، هر گردشگر برای کشور مقصد 9 تا 16 شغل مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می کند. هر ایرانی برای گرفتن روادیدش باید  40 دلار به دولت عراق بپردازد. ایرانی ها آنقدر سخاوتمندند که افزایش هزینه های اقامتی در عراق را به به روی خودشان نمی آورند و اگر ظرفیت هتل های عراقی پر نشده باشد، بی هیچ چانه زدنی به طور متوسط شبی 100 دلار برای اقامت در هتل های بی کیفیت آنها می پردازند، علاوه بر این مردم کشورمان عادت ندارند دست خالی از هیچ سفری برگردند و به همین علت انواع بنجل های وارداتی آنها را با قیمت های گزاف می خرند و برای چشم روشنی به ایران می آورند و البته به این هزینه ها باید هزینه غذا و آب را هم اضافه کرد که تهیه انواع سالمش در عراق بسیار سخت است.

علت دیگر خوشرویی عراقی ها با زائران انفرادی ایرانی را باید از زبان حمید باقری، مدرس دانشگاه علمی کاربردی حج و زیارت شنید که مثل محمدی، سال هاست مدیر کاروان های اعزامی به عتبات است. او تخمین می زند : وقتی زائری با کاروان های مجاز به کشور عراق سفر می‌ کند دستکم 10 درصد از هزینه‌ای که صرف سفر کرده است به کشور میزبان می‌رسد اما وقتی انفرادی به عراق می‌رود تقریبا 70-80 درصد هزینه های صرف شده نصیب عراق می شود.

از گوشت فیل خوردن تا کف خوابی در خیابان

گرچه عراقی ها تعرفه اقامت در هتل ها را در اربعین چند برابر می کنند و ایرانی ها هم از پرداخت هزینه اضافه به آنها  گله ای ندارند اما به هر حال شمار هتل های ساخته شده در عراق با شمار زیاد زائرانی که هر سال در ایام خاص همچون اربعین وارد این کشور می‌شوند تناسبی ندارد و به همین علت به گفته محمدی بسیاری از زائران در چادرها یا حسینیه ها اقامت می‌کنند که از امکانات بسیار کمتری نسبت به هتل ها برخودار است و گروهی هم حتی سه روز مراسم اربعین را در خیابان ها سر می کنند.

وضع بهداشت و درمان در عراق اسف بار است. بسیاری از داروها در این کشور نایاب است تا جایی که هنوز هم برخی عراقی ها به بهانه زیارت مکان های مذهبی ایران به کشورمان می آیند و داروهای موجود در کشورمان را با هزینه های اندک می خرند و به کشورشان قاچاق می‌کنند تا به قیمت چند برابر به مردم شان بفروشند و این یعنی وضع دارو و درمان در عراق حتی برای مردم خودشان هم خوب نیست تا چه رسد به زائرانی از کشورهای دیگر.

باقری تصریح می کند؛ علاوه بر مسایل بهداشتی یکی از مشکلات زائران انفرادی و آنها که با کاروان‌های بی مجوز به عراق سفر می‌کنند پیدا کردن آب و غذای بهداشتی است و از آنجا که بسیاری از این گروه ها آب و غذای پاکیزه پیدا نمی‌کنند از هر منبع نامطمئنی غذا تهیه می‌کنند و به انواع بیماری ها دچار می‌ شوند.

به گفته او در چند سال اخیر در برخی مناطق عراق گوشت به شدت ارزان شده بود و زائران انفرادی و آنها که با کاروان های بی مجوز به عراق سفر می کردند، از این گوشت خریداری می کردند. به مرور زمان پیگیری های ایرانی ها نشان داد این گوشت از حیوانات غیر حلال همچون فیل تهیه شده و با قیمت بسیار ارزان وارد کشور عراق شده است تا به زائران فروخته شود؛ البته حتما شما می‌دانید که آن گوشت ها فقط گوشت فیل نبوده است!

باقری هشدار می دهد؛ حتی قبول کردن غذا، چای و شربت نذری نامطمئن برای زائران خطرناک است و در سال های گذشته برخی با خوردن همین نذری ها بیمار شده‌اند.

شما را به خدا، سامرا نروید!  

فاصله میان کاظمین بغداد و سامرا حدود 80 کیلومتر است؛ مسافتی که با خودرو حدود یک ساعت طول می کشد. شیعیانی که با کاروان های مجاز به عراق می‌روند نباید به سامرا نزدیک شوند زائران انفرادی اما مثل افراد جا مانده از کاروان وسوسه می شوند برای سفر، آنها  تاب نمی آورند تا کاظمین بیایند و سامرا نروند، نمحل غیبت امام زمان(عج)را زیارت نکنند، درگاه سردابش را نبوسند و بر مزار مادر و پدرش اشک نریزند.

به همین خاطر هم به محض رسیدن به بغداد راهی سامرا می شوند؛ بی خیال این که سازمان حج و زیارت هر سال به شدت به زائران هشدار می دهد به هیچ وجه به سامرا نروند، بی خیال این که وهابی‌ها ، همین چند روز پیش در عملیاتی تروریستی  1 نفر از زائران انفرادی مان را کشتند و 14 نفر دیگر را هم مجروح کردند، بی خیال این که سامرا در سال های اخیر بیشترین کشتار زائران ایرانی در عراق در این شهر رخ داده است.  

باقری توضیح می دهد که  یکی از دغدغه های اصلی سازمان حج و زیارت ، حفظ امنیت کاروان های زیارتی مجاز است. به همین علت نه تنها این کاروان ها به سامرا نزدیک نمی‌شوند بلکه ایران هزینه ها را هم صرف بستن قرار داد با شرکت های امنیتی با عراق می کند تا از کاروان ها، مسلحانه حفاظت کنند. این شرکت ها پیشقراول هایی هم دارند که جلوتر از کاروان ها حرکت می‌کنند تا اگر وهابی‌ها هوس کردند خودشان را منفجر کنند باعث شهادت شیعه های ایرانی نشوند. زائران انفرادی یا آنها که با کاروان های غیرمجاز به عراق سفر می کنند اما از این خدمات امنیتی بی‌خبرند.

این مدیر کاروان می گوید: شاید زائرانی که با کاروان های غیر مجاز به عراق می روند یا آنها که انفرادی سفر می کنند در حساب و کتاب های شان گمان می کنند هزینه های سفر با این شیوه کمتر می‌شود اما آنها نمی‌دانند که بخشی از هزینه ای که به کاروان های مجاز می‌پردازند،صرف تأمین امنیت خودشان می‌شود.

مهمترین اشکال انفرادی رفتن به کربلا یا سفر با کاروان های غیر مجاز نداشتن بیمه یا پوشش بیمه‌ای ناقص است؛ بیمه ای که زائران در کاروان های مجاز، تحت پوشش آن قرار می گیرند تا در صورت کشته شدن خانواده های شان از بیمه عمرشان استفاده کنند و اگر مجروح شدند به سرعت تحت پوشش خدمات درمانی با قیمت مناسب قرار گیرند اما زائران انفرادی از چنین امکاناتی استفاده نمی‌کنند. در عین حال این نکته را هم باید در نظر گرفت که زائران انفرادی و مسافران کاروان های بی مجوز، با استفاده از همان حداقل امکانات موجود در عراق، شرایط را برای گروه‌هایی که با کاروان های مجاز سفر کرده‌اند، دشوار می کنند.

به هر حال وضعیت کنونی عراق و مشکلات گوناگونی که حالا فقط دامن گیر زائران انفرادی نیست، نشان می‌دهد  صاحبخانه ای که مردم ما مهمانش شده اند، آمادگی لازم برای پذیرش این حجم عظیم از زائران را ندارد و با این اوصاف حتی اگر عراق بخواهد به صدور روادید برای زائران انفرادی بیشتر ادامه دهد، شایسته تر آن است که دستکم کشورمان به متقاضیان سفر انفرادی به عتبات درباره شرایط مقصدشان هشدار دهد و در سال های آینده، امکانات اقامتی و درمانی ویژه ای برای آنها تعبیه کند تا در دیار غریب سرگردان نشوند.

نوشته مریم یوشی زاده – خبرنگار جام جم آنلاین