کزاز نوزادی

کزاز به سه نوع نوزادی، موضعی و جنرالیزه یا عمومی دسته‌بندی می‌شود. کزاز نوزادی شایع‌ترین نوع است و به علت انجام نشدن واکسیناسیون مادر رخ می‌دهد.

انواع دیگر بر اثر زخم‌های عفونی، گاز گرفتگی، گزش حشرات و تزریق عضلانی دارو در شرایط غیراستریل رخ می‌دهد.

نشانه‌های بالینی

در کزاز نوع جنرالیزه یا عمومی نشانه‌های زیر ظاهر می‌شود: انقباض عضلات صورت و قفل شدن فک، خمیدگی بدن به پشت، سردرد، بی‌قراری، تحریک‌پذیری، اختلال بلع، انسداد راه هوایی، خفگی، سوزش ادرار، تب بالا، تپش قلب، ضربان نامنظم قلب و تعریق.

کزاز نوزادی بین روز سوم تا دوازدهم تولد ظاهر می‌شود. اغلب اختلال بلع و بی‌قراری به علت گرسنگی رخ می‌دهد. فلج بدن و کاهش حرکت و اسپاسم بدن، بویژه هنگام تحریک از نشانه‌های دیگر است. ممکن است بتوان آلودگی روی بند ناف را که محل نفوذ کزاز است، مشاهده کرد.

کزاز موضعی با نشانه‌هایی مانند انقباض دردناک عضلات مجاور زخم همراه است و ممکن است به سمت کزاز جنرالیزه پیشرفت کند.

تشخیص

این بیماری بر اساس شواهد بالینی در معاینه قابل تشخیص است. شرح حالی از زخم بدن یا گازگرفتگی در دو هفته اخیر در فردی که در برابر کزاز ایمن نیست یا تولد نوزاد از مادر غیر ایمن کمک بیشتری به تشخیص می‌کند. آزمایش خون معمولا طبیعی است و عفونت را اثبات نمی‌کند.

کزاز را باید از بیماری‌های دیگر مانند صرع، واکنش دارویی، عفونت مغزی و کمبود کلسیم افتراق داد.

درمان

ابتدا باید وضع تنفسی بیمار را بهبود بخشید، تشنج بیمار را کنترل کرد و سپس ایمنوگلوبولین اختصاصی کزاز را تزریق کرد.

محل زخم را باید ضدعفونی کرد. بهترین آنتی بیوتیک برای کزاز پنیسیلین وریدی است که برای دوره‌ای 10 تا 14 روزه استفاده می‌شود. داروهای مسکن و شل کننده عضلانی نیز در کاهش علائم موثر است. بهتر است بیمار در اتاقی تاریک و بی صدا بستری باشد زیرا تحریکات نوری و شنوایی موجب تشدید انقباض‌ها می‌شود.

پیشگیری

هنگام ترخیص باید بیمار را با واکسن کزاز ایمن کرد. برای ایمنی عمومی در سنین دو ماهگی، چهار ماهگی و شش ماهگی شیرخواران باید واکسینه شوند و در سنین چهار تا شش سال دوز یادآوری را باید تزریق کرد. سپس هر ده سال یکبار باید واکسن را تکرار کرد.

دکتر حمیدرضا‌ صادقی - ‌‌متخصص اطفال