گزارشی از رقابت شرکت‌کنندگان در برنامه «آقای گزارشگر»

گذشته از کارکردهای آموزشی و اطلاع‌رسانی رسانه تلویزیون، این جعبه جادویی باید به عنصر سرگرم‌سازی نیز توجهی ویژه داشته باشد. این ضرورت تا حدی است که حتی کارشناسان ارتباطات جمعی توصیه می‌کنند بهتر است آموزش نیز از طریق سرگرمی به مخاطب ارائه شود تا هم تاثیرگذاری آن افزایش یابد، هم به ارتقای کیفیت برنامه، خروجی آن و در نتیجه افزایش تعداد بینندگانش کمک کند. همه این اصول زمانی می‌تواند به ثمر بنشیند که با رعایت استانداردها و اصول برنامه‌سازی همراه شود و در نتیجه می‌توان انتظار داشت سرانجامی جز یک برنامه پرمخاطب، هیجان‌انگیز، سرگرم‌کننده و در عین حال اطلاع‌رسان نخواهد داشت.

سرگرم‌سازی مخاطب یکی از اهداف رسانه تلویزیون است که اکنون بخش عمده‌ای از برنامه‌های آن را می‌توان در این گروه دسته‌بندی کرد. این هدف از طریق قالب‌های مختلف برنامه‌سازی ازجمله مسابقه، جنگ، برنامه‌های ترکیبی و حتی برنامه‌های گفت‌و‌گو‌محور با فضایی شاد و... از سوی شبکه‌های مختلف سیما دنبال می‌شود. همچنین برخی شبکه‌ها به‌دلیل دسته‌بندی مخاطبان خود و تاکید بر گروه و قشری خاص، این رویه را بیشتر مورد توجه قرار داده‌اند. شبکه سه سیما که نام شبکه جوان را به خود اختصاص داده است، تاکید زیادی بر برنامه‌های سرگرم‌کننده و در ارتباط با نیازهای جوانان دارد. برای مثال ورزش یکی از موضوعات اساسی برای برنامه‌سازی در این شبکه است و در حوزه‌های مختلف پیگیری می‌شود.

آنچه گذشت...

برنامه تلویزیونی آقای گزارشگر، کاری از گروه ورزش شبکه سه سیماست که برای نخستین‌بار علاقه‌مندان به گزارشگری ورزشی آن هم در رشته ورزشی فوتبال را به رقابت و محک زدن توانایی‌شان در این حوزه دعوت کرده است. این برنامه به تهیه‌کنندگی و کارگردانی هنری مهدی محمدی پانزدهم مهر امسال کار خود را با شرکت بیش از 6000 علاقه‌مند به گزارشگری فوتبال در برج آزادی تهران آغاز کرد و هفت روز متوالی به‌طول انجامید. این افراد در یک رقابت بزرگ دانش علمی و اطلاعات خود را در رشته ورزشی فوتبال سنجیدند. برنامه آقای گزارشگر که با هدف شناسایی و کشف استعدادهای جوان در گزارشگری برگزار می‌شود در مرحله نخست خود از  کارشناسان زیادی کمک گرفت که ازجمله آنها می‌توان به جواد خیابانی، پیمان یوسفی، علیرضا علی‌فر، محمد سیانکی، محمدرضا احمدی، محمدرضا بالاپور داوران این مرحله از مسابقه در بخش گزارشگری و مجید صالح، امیرحسین پیروانی، هوشنگ نصیرزاده، هادی طباطبایی، اصغر مازیار و... اشاره کرد.

این مسابقه با انتخاب 147 نفر به‌عنوان افراد راه‌یافته به مرحله دوم ادامه یافت و روز پنجشنبه سوم بهمن‌ مرحله دوم آن با برگزاری آزمونی کتبی کلید زده شد و پرسش‌هایی مربوط به اطلاعات عمومی درباره فوتبال در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت.

یک گام تا مرحله دوم مانده است

برای تهیه گزارش از روند برگزاری مرحله دوم این مسابقه به محل برگزاری آزمون می‌روم. ساعت
15 و 30 دقیقه است که به سالن آمفی‌تئاتر برج آزادی می‌رسم. تعداد زیادی از افراد ابتدای ورودی مشغول دریافت کارت‌های امتحان خود هستند. از میان جمعیت عبور می‌کنم و داخل سالن برگزاری امتحان می‌شوم. خودم را به پشت صحنه می‌رسانم. جایی که دکور مرحله دوم برنامه در حال آماده‌سازی است.

سوی دیگری از سالن، شرکت‌کنندگان راه یافته به مرحله دوم با نشاط و هیجانی خاص منتظر شروع آزمون هستند. چند دقیقه‌ای می‌گذرد و مهدی محمدی، تهیه‌کننده برنامه به میان جمعیت می‌رود. یک تصویربردار هم به ضبط روند برگزاری آزمون می‌پردازد. وقتی از محمدی می‌پرسم آیا قرار است تصاویر این مسابقه هم در خود برنامه مورد استفاده قرار گیرد، می‌گوید: همه مراحل آزمون را پوشش نمی‌دهیم. تنها یک یا دو دقیقه از تصاویر را همراه با موسیقی در اواسط برنامه استفاده می‌کنیم.  محمدی میکروفن به دست دارد و به پرسش‌های متنوع شرکت‌کنندگان پاسخ می‌دهد.
این پرسش‌ها درباره مسائل مختلفی است؛ ازجمله زمان دقیق برگزاری مرحله دوم، نحوه پوشش و این که چند نفر به مرحله نهایی راه می‌یابند، کدام بازیگران گزارشگری را تجربه می‌کنند و سوالاتی از این قبیل. افراد شرکت‌کننده از تهران بنا به خواسته تهیه‌کننده دستشان را بالا می‌گیرند. اگرچه تعدادی زیادی از افراد اهل تهران هستند، اما شرکت‌کنندگان از دیگر شهرها نیز تعدادشان کم نیست. محمدی کمی هم درباره بخش‌های مرحله دوم مسابقه به شرکت‌کنندگان توضیح می‌دهد و تعدادی از آنها را برمی‌شمرد: گزارش بخشی از یک مسابقه فوتبال خارجی یا ایرانی در حد دو دقیقه، تشخیص این که توپ چه فرجامی دارد، شناخت بازیکنان از جمله هفت یا هشت بخش مرحله بعد است. دقایقی از ساعت 16 گذشته است که اولین گروه آزمون خود را شروع می‌کنند. دسته‌بندی افراد براساس ترتیب حروف الفباست. نزدیک به 40 دقیقه زمان برای آنان در نظر گرفته شده است و جواب‌ها در پاسخنامه علامت زده می‌شود. نکته جالب توجه حضور شرکت‌کنندگانی است که از گروه‌های سنی مختلف هستند و میان آنان پسری نوجوان و فردی میانسال هم به چشم می‌خورد. گروه دوم نیز رقابت خود را آغاز می‌کنند و بعد از پایان فرصت در نظر گرفته شده در حالی که ساعت به 18 نزدیک می‌شود، آزمون به پایان می‌رسد. محمدی، تهیه‌کننده و کارگردان هنری برنامه اعلام می‌کند به پرسش‌های شرکت‌کنندگان در فضای بیرونی سالن پاسخ داده می‌شود. تا حضور همه افراد در فضای بیرونی سالن، دقایقی را با وی درباره ویژگی‌های برنامه، بخش‌‌های آن و معیارهای مورد نظر در داوری شرکت‌کنندگان صحبت می‌کنم.

وی ابتدا درباره شروع این برنامه توضیحاتی می‌دهد: مرحله نخست مسابقه آقای گزارشگر به مدت هفت روز متوالی از پانزدهم مهر از ساعت 8 و 30 دقیقه صبح شروع می‌شد و گاهی تا 10 شب هم طول می‌کشید.

ابتدا براساس سیستم نوبت‌دهی برای شرکت‌کنندگان در مسابقه کارت عضویتی صادر می‌شد و در دو مرحله از آنها تست می‌گرفتیم؛ در مرحله اول آنها می‌توانستند یک بازی را به انتخاب خودشان گزارش کنند، اما در مرحله دوم داوران یک بازی را انتخاب می‌کنند و شرکت‌کنندگان موظف به گزارش مسابقه تعیین شده بودند.

وی درباره ملاک‌های ارزیابی شرکت‌کنندگان می‌افزاید: شناخت بازیکنان و داشتن دانش ورزشی، برخورداری از صدای خوب و مناسب و... از ملاک‌هایی بود که داوران در انتخاب شرکت‌کنندگان در مرحله نخست مدنظر داشتند. همچنین منتقل کردن حس و حال و هیجان بازی به بیننده هم مهم‌ترین معیار ما برای انتخاب افراد بود.

محمدی با اشاره به این‌که شرکت‌کنندگانی از همه استان‌ها در این مسابقه حضور داشتند، ادامه می‌دهد: در این مسابقه محدودیتی برای حضور علاقه‌مندان به گزارشگری ورزشی اعمال نکردیم و تمام 20 هزار نفری که برای شرکت در مسابقه ابراز تمایل کرده بودند، می‌توانستند در مرحله اول حضور داشته باشند.

او ارزیابی خود را از کیفیت گزارش‌های شرکت‌کنندگان هم این‌طور بیان می‌کند: خوشبختانه شرکت‌کنندگان در این مرحله بیش از حد انتظار ظاهر شدند و از میان آنها 147 نفر به مرحله بعد راه‌یافتند. حتی یک نفر از ایتالیا برای تست دادن آمده بود و به هر دو زبان ایتالیایی و فارسی گزارش کرد. همچنین سطح تحصیلات بسیاری از شرکت‌کنندگان هم در مقطع فوق‌لیسانس و دکتری بود. پسری هشت ساله کوچک‌ترین و مردی پنجاه و پنج ساله بزرگ‌ترین شرکت‌کنندگان در این مسابقه بودند. در ضمن برای ایجاد تنوع در برنامه‌سازی تلاش کردیم افراد منتخب از گروه‌های سنی و تحصیلی و شهرهای مختلف باشند.

محمدی درباره تعداد قسمت‌های برنامه و بخش‌های آن نیز ادامه می‌دهد: این برنامه دارای 15 قسمت 45 دقیقه‌ای است که سه قسمت آن حالتی مستند گونه دارد و 12 قسمت آن رقابت‌های شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد. در این 12 قسمت 12 بازیگر نیز گزارشگری فوتبال را تجربه می‌کنند و از میان آنها نیز یک نفر برگزیده خواهیم داشت. تاکنون از سیاوش خیرابی، مهران رنجبر، مجید واشقانی و محمدرضا شیرخانلو  کلاکت‌هایی را ضبط کرده‌ایم. همچنین تصمیم داریم در یک بخش جداگانه بهترین گزارشگران فوتبال خارجی را معرفی و درباره سوابق فعالیت آنها صحبت‌ کنیم.
وی درباره ملاک‌های داوری در مرحله دوم نیز می‌گوید: در مرحله دوم مسابقه داوری‌ها کمی سختگیرانه‌تر می‌شود. شناخت بازیکن، نحوه گزارشگری، نوع ارتباط با مخاطب، اطلاعات فرعی گزارشگر و میزان شناخت او از بازیکنان قدیمی و جدید و... از معیارهایی است که در قضاوت داوران به آن توجه می‌کنند. سیدسعید حسینی، کارگردانی تلویزیونی و محمدرضا احمدی، اجرای این مسابقه تلویزیونی را به عهده دارند.

رکسانا قهقرایی/ قاب کوچک