دیگر اعصاب ندارم، روانم درد می‌کند!

جام جم سرا: واقعیت این است که بیماران روانی همانند بیماران جسمی‌ هستند؛ با این تفاوت که در بیماری جسمی -اگر مسری باشد- خطر سرایت به دیگران وجود دارد، و نزدیکان بیمار هیچ‌گاه دست روی دست نمی‌گذارند تا شاهد تحلیل او و افزایش بیماری و رنج عزیزشان یا سرایت بیماری به اطرافیان شوند؛ بیمار نیز اغلب براحتی مریضی خود را می‌پذیرد و تن به درمان می‌دهد، اما در بیماری روانی اگرچه خطر سرایت و مسری‌بودن مریضی در کار نیست، خطرات رفتاری ناشی از بیماری روانی، بیمار و اطرافیان او را دربرمی‌گیرد، آن‌ها را مدام در چاهی عمیق‌تر فرو می‌برد و هر دو طرف مریض و اطرافیان را آزرده‌خاطر و رنجیده‌تر می‌سازد؛ با این حال، هم خود و هم نزدیکان بیمار به بهانه​های گوناگون دست روی دست می‌گذارند و از درمان خودداری می‌کنند!
در مبحث حفظ سلامت خانواده، کسب و افزایش اطلاع و آگاهی در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد و هم خانواده و هم فرد بیمار نیاز به راهنمایی دیگران و کمک به یکدیگر دارند. همان‌طور که اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به بیماری جسمی ساده‌ای چون سرماخوردگی شود، دیگر اعضاء به تیمار و مراقبت از او روی می‌آورند. عجیب است که ​وقتی صحبت از بیماری‌های روانی می‌شود، ​توازن و علایق این‌قدر متفاوت می‌شود​ مثلا هنگامی مردی به عنوان شوهر یا پدر​ روزبه‌روز عصبانی‌تر می‌شود و آرامش را از اعضای خانواده می‌گیرد، زنی در قالب همسر یا مادر که مدام تندخویی می‌کند و در آسایش شوهر یا فرزندان خلل ایجاد می‌کند، فرزندی که هر روز بیش از پیش سرکش‌تر می‌شود و... نه‌تن‌ها زندگی، کار، پیشرفت و سلامت خود و خانواده را روزبه‌روز تحلیل و از بین می‌برند، بلکه باعث شکل‌گیری و گسترش اثرات سوء رفتاری دیگر می‌شوند و راهی آسان و قابل درمان و کم‌هزینه‌تر را برای بهبود بیماری در پیش نمی‌گیرند و به جای آن به راه‌های دشوار و دادخواهانه و پرهزینه‌تر برای پایان‌دادن به زندگی مشترک یا علائق و عواطف و... روی می‌آورند.

بیماری‌های روانی تهدیدکننده فرد و خانواده، به دلایل متعددی پدید می‌آیند. ممکن است یک ضربه مغزی یا بر هم خوردن تعادل هورمونها و مواد شیمیایی بدن، از بین‌رفتن بخشی از سلول‌ها یا اعصاب مغز یا علل محیطی و زیستی سبب وقوع آن‌ها شود ولی به هر طریق، اولین قدم برای تغییر و حفظ سلامت خانواده و جامعه، تغییر برداشت و نگاه افراد و جامعه در این زمینه و اصلاح شناخت و دانش آن‌ها از بیماری‌های روانی است. افراد خانواده باید بپذیرند این‌گونه بیماری‌ها همانند نارسایی‌های کلیوی، گرفتگی‌های قلبی، ابتلا به دیابت یا سرماخوردگی و... قابل درمان‌اند و وقوع یا ابتلا به آن عموما تقصیر کسی نیست و با مراجعه به متخصصان حاذق می‌توان از شرّشان راحت شد.
همان‌طور که گرفتگی بینی ممکن است نشانه ابتلا به زکام یا سرفه، نشانه ابتلا به بیماری سرماخوردگی باشد و فرد را در صورت بی‌توجهی چند روزی از پا بیندازد و به دیگران سرایت کند، رفتار پرخاشگرانه، انحراف جنسی، شک و بدبینی، عصبانیت‌های به‌اصطلاح غیرقابل کنترل، کودک‌آزاری، از کوره دررفتن‌های بی‌دلیل و در شکل‌های پیشرفته‌تر، افسردگی، اسکیزوفرنی، یافتن شخصیتی دوقطبی و... هم نشانه ابتلا به بیماری بوده، به روان و فعالیت افراد در صورت بی‌توجهی بیشتر آسیب می‌زند و بر روحیه دیگران اثرات سوء می‌گذارد.
به عبارت کوتاه‌تر اعضای خانواده باید بپذیرند برای درمان نواقص و اختلالات روانی فرد بیمار​ باید اقدام کنند نه تحمل. در غیر این صورت آنچه کانون گرم خانواده نامیده می‌شود بسرعت به محیط سرد و از هم فروپاشیده‌ای بدل خواهد شد که سرانجامش فناشدن سال‌هایی از عمر برای یکایک اعضای آن خواهد بود. خوب است نگاهمان را به بیماری‌های روانی تغییر دهیم.|ضمیمه «چاردیواری» جام جم|رشید حسام|