قرآن کریم
مشروعیت سفر به قصد زیارت قبور اهل بیت (ع) را از جنبههای مختلف در قرآن و حدیث میتوان بررسی کرد. برای نمونه در آیه 62 سوره نساء آمده است: «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحیماً» یعنی: و اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند، پیش تو میآمدند و از خدا آمرزش میخواستند و پیامبر [نیز] برای آنان طلب آمرزش میکرد، قطعا خدا را توبهپذیرِ مهربان مییافتند. این آیه کریمه بصراحت بیان می کند هر زمان که مؤمنین مرتکب گناهی شدند، باید نزد رسول خدا بروند تا او برای آنها طلب آمرزش کند. بسیاری از علمای اهل سنت مانند سبکی شافعی، حصنی دمشقی و محمود سعید ممدوح درباره زیارت قبور و توسل به اولیای الهی و رد نظرات ابن تیمیه به این آیه استناد کردهاند.یکی از بهترین و رساترین آیاتی که در باب زیارت قبور اولیای الهی و توسل جستن به آنان در قرآن میتوان یافت، آیه 35 سوره مائده است که خداوند می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَهَ وَ جاهِدُوا فی سَبیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ . یعنی ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خدا پروا کنید و به او [توسل و] تقرب جویید و در راهش جهاد کنید، باشد که رستگار شوید.
شمار آیاتی که در این باب میتوان به آنها استناد جست، بسیار زیاد است و شرح آنها ـ در فرصت مناسب ـ بطلان نظر وهابیون را اعلام میکند.
سیره رسول خدا
در سیره پیامبر اکرم (ص) نیز بارها و بارها به موارد متعددی در باب زیارت ایشان از قبور اشاره شده است که از آن میان میتوان به این موارد اشاره کرد: تأکید ویژه حضرت بر زیارت قبور جهت یادآوری روز قیامت و زنده شدن قلوب (صحیح مسلم، ج 3، ص 65)، زیارت قبر آمنه بنت وهب مادر رسول خدا توسط ایشان (سنن ترمذی، ج 2، ص 259)، رفتن به بقیع به قصد زیارت قبور توسط پیامبر (صحیح مسلم، ج 3، ص 63)، زیارت قبور شهیدان توسط رسول خدا (سنن ابی داوود، ج 1، ص 453).
روایات
روایات متعددی از سوی پیامبر اکرم ص) در اختیار ما قرار گرفته است که همگی مشروعیت زیارت قبور ایشان و معصومین را اثبات میکند. برای نمونه حضرت رسول میفرمایند: «من حج فزار قبری بعد موتی کان کمن زارنی فی حیاتی»: هر کس حج گزارد و قبر مرا بعد از وفاتم زیارت کند، مانند کسی است که مرا در حیاتم زیارت کرده است. (سنن دارقطنی، ج 2، ص 244)در حدیثی دیگر از پیامبر عظیمالشان اسلام نقل شده است که: «من زار قبری وجبت له شفاعتی» یعنی هر کس قبر مرا زیارت کند، شفاعتش بر من لازم میشود. (سنن دار قطنی ج 2، ص 278)
عمل اصحاب رسول خدا
از نظر اهل سنت، عمل اصحاب رسول خدا حجیت دارد و ما در اینجا به برخی از موارد مطرح شده که بیانگر تائید زیارت قبور است، اشاره میکنیم: زیارت قبر حمزه عموی پیامبر توسط حضرت فاطمه(س) در روزهای جمعه (سنن کبری، ج 4، ص 78)، زیارت قبر رسول خدا توسط بلال حبشی که از شام با قصد زیارت به سمت مدینه حرکت کرد (اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج 1، ص 208)، عمل برخی از صحابه در بوسیدن قبر و منبر رسول خدا مانند عبدالله بن عمر (المصنف، ج 3، ص 435) و... .
عقل
از نظر عقل، تعظیم کسی که خداوند او را بزرگ داشته و تکریم کرده است، خوب و نیکو و پسندیده است و قطعا زیارت نیز نوعی تعظیم و بزرگداشت اولیای الهی بویژه رسول خداست که احترام به مقام والای ایشان و در حقیقت تعظیم شعائر الهی است.
سیداحمد الحسینی / پژوهشگر سیره و تاریخ اهل بیت(ع)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد