شناسایی علل یائسگی

مهم‌ترین هورمون‌های موثر در یائسگی، اف.اس.اچ و ال.اچ است. بالا رفتن این دو هورمون از مقدار طبیعی، نشان‌دهنده یائسگی است. یائسگی قابل پیشگیری نیست، فقط می‌توان علائم را کمی به تاخیر انداخت. تاخیر علائم یائسگی بخصوص در زنانی که زودتر از دیگران دچار قطع هورمون‌های زنانه شده‌اند، حائز اهمیت است. علائم یائسگی معمولا ناخوشایند بوده و موجب نگرانی خانم‌ها می‌شود. شایع‌ترین علائم عبارت است از:

گرگرفتگی: علامتی است که در آن فرد دچار گرما و برافروختگی (فلاشینگ) در ناحیه سر و صورت، سینه و دست‌ها می‌شود و از 30 ثانیه تا 30 دقیقه طول می‌کشد. برخی از زن‌ها بعد از اتمام گرگرفتگی دچار لرز و ضعف می‌شوند. گرگرفتگی ممکن است بیش از یک‌سال گاه و بیگاه ادامه یابد.

اختلال در خواب شبانه: گرگرفتگی معمولا شب‌هنگام رخ می‌دهد و خواب شبانه را به هم می‌زند. وقتی فرد دچار گرما، سپس تعریق و به دنبال آن لرز می‌شود، دیگر نمی‌تواند بخوابد و کمبود خواب بتدریج روی روحیه بیمار اثر منفی خواهد گذاشت.

خشکی واژن: دو هورمون استروژن و پروژسترون باعث می‌شود سطح واژن مرطوب و سالم بماند. با قطع این دو هورمون، واژن خشک شده و ممکن است فرد احساس ناراحتی و خارش کند. این افراد در این مواقع بیشتر از بقیه به عفونت‌های واژن مبتلا می‌شوند. همچنین هنگام نزدیکی به علت خشکی زیاد واژن، درد خواهند داشت. البته خشکی واژن و کاهش میل جنسی هر دو علل هورمونی دارند و با جایگزین کردن هورمون، این مشکل تا حد زیادی برطرف می‌شود.

تغییرات پوستی: بدن همه زنان حاوی مقداری هورمون آندروژن (هورمون مردانه) است. هورمون استروژن و پروژسترون اثر هورمون مردانه را خنثی می‌کنند. وقتی این دو هورمون در یائسگی قطع می‌شوند، هورمون آندروژن قوی‌تر شده و زنان دچار علائم مردانه می‌شوند؛ مثلا مقدار موهای زبر در سطح چانه، لب فوقانی، شکم و سینه بیشتر می‌شود. همچنین پوست نیز چین و چروک و خشکی بیشتری پیدا می‌کند.

چگونه از یائسگی پیشگیری کنیم؟

همان‌طور که اشاره شد، جایگزین کردن هورمون می‌تواند تا حد زیادی نشانه‌های یائسگی را کاهش دهد، ولی مصرف هورمون‌ها چندان بی‌خطر نبوده و باید از سوی پزشک تجویز و محتاطانه مصرف شوند. فراموش نکنید داشتن زندگی سالم و خوردن غذاهای طبیعی کمک می‌کند تا راحت‌تر این دوره از زندگی را پشت سر بگذارید.

سبزی و میوه بیشتر مصرف کنید: دانشمندان ثابت کرده‌اند میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی فیبر و فیتواستروژن بالایی هستند. فیتواستروژن از نظر ساختمانی شباهت زیادی به استروژن بدن انسان‌ها دارد و خوبی‌اش این است که هر قدر مصرف شود، اثر سوء برای بدن ندارد و می‌تواند کمبود استروژن بدن را جبران کند. البته مصرف آن باید روزانه باشد. میوه‌هایی مانند گلابی، توت‌فرنگی، پرتقال، نارنگی، انگور و گوجه‌فرنگی منبع فیتواستروژن هستند. این ماده در سبزی‌هایی مثل کاهو، کلم، گل کلم، فلفل دلمه‌ای، هویج و چغندر نیز یافت می‌شود.

حبوبات بخورید: حبوبات هم جزو آن دسته از مواد غذایی مفیدند که فیتواستروژن زیادی دارند. اگر مصرف حبوبات برایتان دشوار است و با خوردن آن دچار نفخ می‌شوید، 24 ساعت قبل از طبخ حتما آن را خیس کنید تا مضرات نفخ آن از بین برود. حبوبات پروتئین گیاهی خوبی هم محسوب می‌شود.

مایعات بنوشید: مصرف حداقل هشت لیوان آب در روز باعث می‌شود آب بدن که از طریق تعریق خارج می‌شود جایگزین شود. به جای آب می‌توان از آبمیوه‌هایی استفاده کرد که حاوی فیتواستروژن هستند. اما از مصرف مایعات الکلی، نوشابه‌های گازدار و چای و قهوه جدا خودداری کنید.

کلسیم مصرف کنید: زنان یائسه در معرض پوکی استخوان قرار دارند، بنابراین سال‌ها قبل از یائسگی باید مصرف مناسب کلسیم را در برنامه غذایی‌شان داشته باشند وحتی در دوران یائسگی هم روزانه 1000تا 1500 میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند. این میزان را می توان با خوردن ماست، شیر وسبزیجات برگ سبز حاوی کلسیم تامین کرد.

وزنتان را کاهش دهید: افزایش وزن چربی‌های بد خون را بالا می‌برد و فرد را نیز در معرض ابتلا به دیابت قرار می‌دهد. برای کاهش وزن علاوه بر داشتن یک رژیم غذایی سالم باید ورزش را هم در برنامه روزانه‌تان بگنجانید و حداقل نیم ساعت در روز ورزش کنید.

دقت کنید پیاده‌روی ورزش محسوب نمی‌شود؛ ورزش یعنی تحرکی که باعث بالارفتن ضربان قلب شده و فرد دچار تعریق شود. البته قبل از هر نوع ورزشی ابتدا باید با پزشک مشورت کنید. افرادی که به طور مرتب ورزش می‌کنند کمتر علائم یائسگی را احساس می‌کنند.

منبع: مایوکلینیک