مردان به چکاپ‌های پزشکی بیشتر اهمیت بدهند

حتی به احتمال زیاد شما در اطرافیان خود مردان زیادی را دیده‌اید که وقتی بیمار می‌شوند، به پزشک مراجعه نمی‌کنند یا زمانی مراجعه می‌کنند که بیماری‌شان شدید شده است. در حالی که بسیاری از بیماری‌ها، حتی سرطان‌های مردانه در صورت تشخیص بموقع، قابل کنترل و درمان است و اینجاست که اهمیت توجه به چکاپ و بررسی‌های مرتب پزشکی از سوی مردان بیشتر می‌شود.

اما از مهم‌ترین چکاپ‌های پزشکی در مردان، آزمایش‌های کنترلی سیستم قلبی و عروقی است.تا جایی که دکتر ناصر علی حجتی، فوق تخصص قلب و عروق در گفت‌وگو با جام‌جم با اعتقاد به این‌که آزمایش‌ها و چکاپ‌ها نه با هدف داشتن قلب سالم بلکه به دلیل پیشگیری از بروز بیماری‌ها انجام می‌شود، می‌گوید: از این‌رو برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی، برای مردان از چهل سالگی و برای زنان از چهل و پنج سالگی انجام چکاپ‌ها و آزمایش‌هایی برای محافظت از قلب توصیه می‌شود.

وی می‌افزاید: برای غربالگری و چکاپ بیماری‌های قلبی و عروقی، شرح حال، معاینه فیزیکی، رادیوگرافی، عکس ساده قفسه سینه و نوار پایه از اقدامات اولیه است. به این موارد باید آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان کلسترول و تری‌گلیسیرید خون نیز اضافه شود.

وی با بیان این‌که آزمایش‌ها و تست‌های تخصصی‌تر برحسب مورد و در صورت علامتدار بودن برای بیمار درخواست می‌شود، توضیح می‌دهد: اگر در معاینه بالینی به نفع نارسایی قلب یا مشکلات دریچه‌ای علائمی یافت شود در این صورت تست‌های تخصصی‌تری چون تست ورزش یا تست ورزش با تالیوم و سرانجام آنژیوگرافی انجام می‌شود. ناگفته نماند که مردان نباید هر نوع تنگی نفس دور از انتظار، درد قفسه سینه و خستگی زودتر از انتظار را که می‌تواند به علت اختلال در گردش خون سینه باشد، نادیده بگیرند و در صورت مشاهده این علائم در هر سنی باید به پزشک مراجعه کنند.

البته وجود بیماری‌های قلبی در سابقه خانوادگی و ابتلا به دیابت و چربی خون بالا از علل درخواست تست‌ها و چکاپ‌ها در سنین جوانی است.

چکاپ کلیه و سیستم ادراری

بسیاری از مردان از مشکلات ادراری خود خجالت می‌کشند، در حالی که این مشکل آنها خیلی سریع قابل درمان است. حتی بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از ترس این که ممکن است علائم بیماری‌شان حاکی از ابتلا به بیماری‌های خطرناک باشد از مراجعه به پزشک طفره می‌روند. در صورتی که بسیاری از مشکلات ادراری جدی نیست یا دست‌کم در صورت تشخیص زودرس، جدی نمی‌‌شود.

دکتر عباس بصیری، جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که سنگ‌های ادراری از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه ادراری در ایرانیان است، می‌افزاید: البته سابقه خانوادگی از عوامل خطر برای سنگ‌سازی است. در این صورت، شانس بروز سنگ، حتی در سنین کم نیز وجود دارد. البته عوامل محیطی و خانوادگی هم در میزان بروز سنگ‌های دستگاه ادراری بی‌تأثیر نیست. همچنین افرادی که شغل بی‌تحرکی دارند و اغلب نشسته‌اند، افراد چاق و مبتلایان به پرفشاری خون،بیشتر در معرض سنگ‌های دستگاه ادراری هستند. البته خطر سنگ‌سازی از سی سالگی به بعد در افراد افزایش می‌یابد از این‌رو برای چکاپ و شناسایی زودهنگام، انجام سونوگرافی و آزمایش ادرار از نظر وجود خون در ادرار توصیه می‌شود.

مردان، متوجه خطر سرطان پروستات باشند

پروستات از بیماری‌های شایع در مردان است. در واقع، پروستانیت در سنین جوانی به معنای التهاب و عفونت غده پروستات است که می‌تواند سبب تکرر ادرار، درد زیر شکم و درد در ناحیه‌ جلوی مقعد شود. وی با بیان این‌که 10 درصد بزرگی‌های پروستات از نوع بدخیم (سرطانی) است، می‌افزاید: در بسیاری از موارد، سرطان پروستات علامتی ندارد چون ضایعات بدخیم پروستات در بخش محیطی و دور از مجراست و به مجرای ادراری فشاری وارد نمی‌کند. از این‌رو برای شناسایی و تشخیص زودهنگام سرطان پروستات توصیه می‌شود که افراد در پنجاه سالگی تست خونی PSA (اندازه‌گیری غلظت PSA در خون) را انجام دهند که تا 80 درصد موارد، قدرت پیش‌بینی دارد.اما در افرادی با سابقه‌ فامیلی مثبت در ابتلا به سرطان پروستات، توصیه می‌شود این تست ‌همراه معاینات لازم در چهل سالگی انجام شود.

سرطان مثانه، قابل شناسایی و درمان

سرطان مثانه نیز چهارمین سرطان شایع در ایران است. البته این سرطان بمراتب خطرناک‌تر و کشنده‌تر از سرطان پروستات است، چون پیشرونده است و خطر جانی زیادی برای بیمار دارد.

دکتر بصیری با تاکید بر این‌که وجود ناگهانی و بدون علت خون در ادرار از مهم‌ترین علائم سرطان مثانه است، می‌گوید: مشاهده خون در ادرار می‌تواند نخستین علامت تشخیصی سرطان مثانه باشد. البته همچون سرطان پروستات، نشانگرهای خاصی برای تشخیص سریع و دقیق سرطان مثانه در افرادی که علائم مشکوکی را در خود ببینند، وجود دارد.

اهمیت معاینه بیضه‌ها

گرچه سرطان بیضه نسبت به سرطان دیگر بخش‌های دستگاه ادراری تناسلی مردان، شیوع کمتری دارد، اما این سرطان دو مشخصه‌ مهم دارد؛ این‌که بسرعت پیشرفت می‌کند و به درمان نیز ‌بسرعت پاسخ می‌دهد.

دکتر بصیری با بیان این‌که قبل از ده سالگی و نیز سی تا چهل سالگی، دو رده سنی برای بروز سرطان بیضه است، می‌گوید: بزرگ‌ترین و مهم‌ترین علامت سرطان بیضه، بزرگی، درد و تورم است. از این رو معاینه بیضه‌ها از سنین نوجوانی به بعد، از سوی خود افراد ضروری است. البته سونوگرافی بیشترین کمک را به تشخیص این بیماری می‌کند و می‌تواند غده سرطانی و بدخیم را از کیست یا آبسه تشخیص دهد.

اطمینان از سلامت جنسی

منظور از سلامت جنسی عبارت است از رفتار جنسی مناسب که به بقای نسل و آرامش فکری زوجین منجر می‌شود و در سایه آن زن و مرد، رفتار اجتماعی بهتری دارند و حتی میزان اعتماد به نفس و تمرکز فکری‌شان نیز افزایش می‌یابد.

دکتر فریدون خیام‌فر، جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار با اشاره به برخی از بیماری‌های جنسی مردان از جمله انزال زودرس، کاهش توانایی جنسی و حتی انحنای عضو جنسی می‌گوید: جدای از مراقبت‌های بهداشتی ضروری برای پیشگیری از بیماری عفونی یا ویروسی که سلامت جنسی را به خطر می‌اندازد، انجام یکسری چکاپ‌های هورمونی، کلینیکی و روانشناختی در مواردی که شخص با اختلالاتی از جمله کاهش میل جنسی روبه‌رو می‌شود، ضروری است.

چکاپ دستگاه گوارش در مردان

دکتر ناصر ابراهیمی‌دریانی، متخصص داخلی و فوق تخصص کبد و گوارش به‌منظور پیشگیری از بروز بیماری‌های گوارشی توصیه می‌کند: افراد بالای 50 سال به‌طور سالانه و در صورت نیاز هر شش ماه یکبار باید در سه نوبت از نظر وجود خون مخفی در مدفوع آزمایش شوند. البته این نوع آزمایش‌ها برای زنان و مردان ضروری است، اما نباید فراموش کرد که بدخیمی‌های دستگاه گوارش در مردان شایع‌تر از زنان است.

کم خونی مردان را جدی بگیرید

دکتر ابراهیمی‌دریانی می‌کند: از دیگر چکاپ‌های ضروری برای افراد درخواست آزمایش ساده CBC برای شناسایی آنمی (کم‌خونی) است. فراموش نکنید چنانچه فردی به کم‌خونی مبتلاست نباید خودسرانه به مصرف قرص آهن مبادرت کند و نباید کم‌خونی را دست‌کم بگیرد بلکه باید علت این مشکل را شناسایی و برطرف کند. نکته مهم آن است که کم‌خونی در مردان را نسبت به زنان باید جدی‌تر تلقی کرد، زیرا کم‌خونی مردان از چهل سالگی به بعد جنبه پاتولوژیک یا بیمارگونه پیدا می‌کند.

کولونوسکوپی سالانه پس از 50 سالگی

خوب است بدانید که با تغییر رژیم غذایی ایرانیان به سمت کشورهای غربی، میزان بروز سرطان کولون نسبت به گذشته افزایش یافته است، تا جایی که امروزه تاکید می‌شود کسانی که سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ در بستگان و اقوام درجه یک خود را دارند ده سال زودتر از سن ابتلای آنها تست‌های تشخیصی این بیماری را انجام دهند.

دکتر دریانی با تاکید بر این که به کمک کولونوسکوپی می‌توان طول روده بزرگ (کولون) را دید، می‌گوید: منشأ 99 درصد سرطان‌های روده بزرگ، پولیپ روده است که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود می‌توان با برداشتن پولیپ از ایجاد و پیشرفت سرطان جلوگیری کرد.

تست‌های کبدی را کم‌اهمیت نشمرید

کبد چرب به‌عنوان یکی از معضلات دنیای کنونی شناخته می‌شود. بویژه دیابتی‌ها، افرادی که چربی خون بالا دارند و افراد چاق، بویژه با چاقی شکمی، بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند.

با وجود این دکتر دریانی تاکید می‌کند: انجام تست‌های کبدی نظیر اندازه‌گیری آنزیم‌های کبدی و سونوگرافی شکمی برای افراد پرخطر در هر سنی توصیه می‌شود. چون کبد چرب اغلب بدون علامت است و مثل بمب ساعتی عمل می‌کند یا یعنی بتدریج با درد و زردی تظاهر می‌کند.

وی چکاپ و بررسی معده را نیز از نظر وجود میکروب هلیکوباکتری پیلوری در هر سنی ضروری دانسته و می‌گوید: البته برای بررسی وجود این میکروب، تست تنفسی، آزمایش مدفوع یا آندوسکوپی انجام می‌شود و تست‌های خونی ارزشی ندارد.

پونه شیرازی ‌/‌ گروه جامعه