طرح رتبه‌بندی معلمان منتفی شد

این وضع البته از مدت‌ها قبل قابل پیش‌بینی بود، چون پس از آن‌که جزئیات این طرح به اطلاع فرهنگیان رسید، گروه زیادی از آنها در جرگه مخالفان قرار گرفتند و فقط عده‌ای خاص که شرایط آنها با بندهای این طرح همخوانی داشت، ساز موافق زدند، یعنی این مخالفت‌ها در بدنه آموزش و پرورش نیز وجود داشت و دور از ذهن بود که مخالفت نمایندگان مجلس را نیز به‌همراه نداشته باشد.

طرح رتبه‌بندی معلمان یک هدف اصلی داشت، این طرح می‌کوشید قابلیت‌های تخصصی و حرفه‌ای معلمان را با ایجاد انگیزه در آنها از طریق افزایش حقوق و مزایا بالا ببرد. روش دست یافتن به این هدف نیز تعریف چهار رتبه مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم بود تا از این طریق معلمان نیز هم‌شأن دانشگاهیان شوند و دستمزدشان از 80 درصد دستمزدی که اعضای هیات علمی دانشگاه می‌گیرند، کمتر نباشد.

البته این شرایط مطلوب برای همه معلمان اتفاق نمی‌افتاد و پیش‌بینی‌های طرح رتبه‌بندی، بیشتر دارندگان مدرک لیسانس و بالاتر را هدف می‌گرفت و بیشترین توجه را به فارغ‌التحصیلان دوره دکتری معطوف می‌کرد، به طوری که معلمان دارای مدرک دیپلم و کاردانی از این قافله جا می‌ماندند.

این در حالی بود که طبق این طرح داشتن کارت صلاحیت حرفه‌ای و مدرک دال بر شایستگی‌های تخصصی نیز برای ارتقای رتبه معلمان ضروری بود و کسانی که دست کم دو مقاله علمی ارزشیابی شده، یک پژوهش علمی و حداقل یک کتاب داشتند، از شانس بیشتری برای ارتقا برخوردار می‌شدند. البته این پایان ماجرا نبود، چون در این طرح، آزمون‌هایی برای سنجش علمی معلمان پیش‌بینی شده بود که دو‌ سه بار در سال برگزار می‌شد و فقط کسانی که موفق به پشت سرگذاشتن این آزمون‌ها بودند، مجوز ورود به مرحله بعد را دریافت می‌کردند.

البته زمانی که بحث درباره این طرح و مزایا و معایب آن داغ بود، عده‌ای که مدارک تحصیلی بالا داشتند و صاحب کتاب یا مقاله‌های تائید شده بودند، از این طرح استقبال کردند و آن را روی خوش نظام آموزشی به خود تعبیر کردند. در مقابل، اکثر قریب‌به‌اتفاق فرهنگیان این طرح را تهدیدی برای بقای خود دانستند و نسبت به آن جبهه‌گیری کردند.

البته این جبهه‌گیری‌ها از نگاه موافقان طرح رتبه‌بندی، ناشی از کاهلی و رخوت حاکم بر جامعه آموزشی کشور تلقی شد، ولی واقعیت این بود که اغلب معلمان آن‌قدر درگیر تدریس و فعالیت‌های روزمره می‌شدند که دیگر فرصتی برای مطالعه و پژوهش نداشتند و به احتمال زیاد در آزمون‌های ادواری موفق نمی‌شدند.همه این بحث‌ها دیروز در مجلس مطرح شد و با این‌که موافقان طرح رتبه‌بندی همه تلاش خود را برای تحت تاثیر قرار دادن نمایندگان مجلس به کار بستند، اما استدلال مخالفان بر استدلال‌های موافقان چربید و در نهایت این طرح بایگانی شد.

مخالفان: تبعیض‌ها تشدید می‌شود

دیروز مخالفان در مجلس بیشتر زبان حال مخالفان طرح رتبه‌بندی در بیرون از مجلس بودند. بیشترین مخالفت‌ها را محمدرضا خباز، معاون امور تقنینی معاونت امور مجلس و غلامرضا کاتب نماینده مردم گرمسار بر زبان آوردند که خباز، این طرح را مغایر با قانون برنامه پنجم توسعه، در تضاد با اصول 60، ‌74 و 75 قانون اساسی و در نهایت، مغایر با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دانست و کاتب از ناهمخوانی این طرح با ماده 3 قانون برنامه پنجم توسعه سخن گفت.

محمدحسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز و عضو هیات‌رئیسه مجلس نیز در کسوت مخالف، توضیح داد که وقتی قانون مدیریت خدمات کشوری برای ارتقای شغلی کارکنان دولت پنج رتبه را پیش‌بینی کرده و علاوه بر آن در ماده 68 این قانون برای مناطق سخت آب و هوایی پیش‌بینی‌های خوبی شده، بهتر است همان قانون اجرا شود نه این که معلمان جداگانه قانونی برای ارتقا داشته‌باشند.

محسن علیمردانی، نماینده مردم زنجان و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز به 50 هزار معلمی اشاره کرد که بدون کار کردن حقوق می‌گیرند و شایسته نیست مشمول ارتقا شوند. او در‌عین حال از معلمان دیپلمه و دارای مدرک کاردانی نیز حمایت کرد و توضیح داد که چون این افراد در طرح رتبه‌بندی دیده نشده‌اند، در حالی که بار آموزش را این افراد نیز به دوش می‌کشند، طرح رتبه‌بندی اشکال دارد.

موافقان: دنبال تشدید مدرک‌گرایی نیستیم

استدلالی که برخی مخالفان در جلسه دیروز بر آن پافشاری زیاد داشتند، تشدید مدرک‌گرایی در آموزش و پرورش بود، چون در طرح رتبه‌بندی، بویژه دارندگان مدرک دکتری از بیشترین مزایا بهره‌مند می‌شدند و این به مذاق مخالفان خوش نمی‌آمد.

حرف اصلی محسن علیمردانی به عنوان نماینده مخالف نیز همین بود که در این طرح به سابقه تدریس افراد توجه نشده و حتی نسبت به آن بی‌اعتنایی روا داشته شده است. البته موافقان طرح رتبه‌بندی این نظر را سنجیده ندانستند، به طوری که عبدالوحید فیاضی، سخنگوی کمیسیون آموزشی مجلس با انتقاد از این طرز نگاه تاکید کرد اگر افراد علامه دهر هم باشند باید مدرک تحصیلی داشته باشند، ضمن این‌که طرح رتبه‌بندی، معلمان را محقق و پژوشگر می‌کند و با دادن امتیاز به آنها، معلمان هم‌سطح اعضای هیات علمی دانشگاه قرار می‌گیرند.

مهدی کوچک‌زاده، نماینده مردم رشت نیز در موافقت با این طرح، نظام رتبه‌بندی معلمان را در زمره سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری دانست و گفت، چون به ماندگاری نیروی متخصص در آموزش و پرورش توجه چندانی نمی‌شود و معلمان پس از ارتقای مدرک تحصیلی به نظام آموزش عالی می‌روند، باید طرح رتبه‌بندی اجرا شود.

البته در نهایت، این مخالفان بودند که حرف خود را به کرسی نشاندند و در نتیجه استدلال‌های موافقان راه به جایی نبرد. با این حال، گرچه این طرح رای نیاورد و بایگانی شد، ولی واقعیت این است که جامعه فرهنگی، هم برای پویا شدن و هم رسیدن به جایگاه واقعی خود نیاز به نظام‌های ارزشیابی مستمر و کارا دارد که شاید به گفته برخی نمایندگان مجلس در جلسه دیروز، در آینده‌ای نزدیک به شکلی دیگر مطرح شود. طبق بحث‌های روز گذشته مجلس، کمیسیون فرهنگی دولت، طرحی تازه برای رتبه‌بندی معلمان دارد که فعلا در حال طی کردن روند قانونی است، اما شکی وجود ندارد که اگر این‌بار دولت قصد پیگیری این موضوع را دارد باید لایحه‌ای را به مجلس ارائه دهد که مشکلات طرح وتو شده قبلی را نداشته باشد.

مریم خباز ‌-‌ گروه جامعه