تجمیع بیمارستان‌های آموزشی تا 6 ماه دیگر

معمولا برای بیماری که به بیمارستان مراجعه می‌کند، فرق چندانی بین بیمارستان آموزشی و غیرآموزشی وجود ندارد و برای اغلب بیماران، دو موضوع هزینه و کیفیت خدمات ارائه شده از سوی بیمارستان‌ها مهم‌ترین مساله است، اما بسیاری از همین بیماران شاید ندانند که شمار زیادی از بیمارستان‌های آموزشی با وجود کمبود اعتبارات، مجبورند هم بیمار را درمان کنند و هم به آموزش دانشجویان پزشکی مشغول باشند؛ مشکلی که به‌طور مستقیم موجب کاهش کیفیت خدمات درمانی در برخی بیمارستان‌های دولتی شده است.

حالا وزارت بهداشت در تازه‌ترین رویکرد خود اعلام کرده است که می‌خواهد برای حل این مشکل، طرح تجمیع بیمارستان‌های آموزشی را به مرحله اجرا درآورد.

در این طرح، وظیفه آموزش دانشجویان پزشکی از دوش بسیاری از بیمارستان‌های دولتی برداشته می‌شود و آنها باید فقط به کار درمان بیماران بپردازند و در مقابل هم فقط تعداد مشخصی از بیمارستان‌های کشور موظف به آموزش پزشکان آینده می‌شوند.

امیرمحسن ضیایی، معاون آموزش وزیر بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم خاطرنشان می‌کند: هم‌اکنون 50 درصد تخت‌های بیمارستانی کشور به موضوع آموزش دانشجویان اختصاص یافته است و 70 درصد خدمات درمانی در بیمارستان‌های آموزشی انجام می‌شود ولی از آنجا که برخی بیمارستان‌های آموزشی با مشکلات بودجه دست و پنجه نرم می‌کنند و همین مساله هم بر کیفیت خدمات برخی بیمارستان‌ها تاثیر گذاشته است، در نظر داریم که تا شش ماه آینده، بیمارستان‌های آموزشی را به صورت آزمایشی در مرکز هر استان تجمیع کنیم.

به گفته این مقام مسئول، دانشگاه‌های علوم پزشکی در شهرهای دیگر نیز پس از دانشگاه‌های علوم پزشکی مراکز استان‌ها، مشمول این طرح خواهد شد.

بنابراین در صورت اجرای این طرح، شاهد خواهیم بود که تا شش ماه آینده تعداد بیمارستان‌های درمانی در مراکز استان‌ها بیشتر از میزان فعلی خواهد بود و در مقابل، تعداد بیمارستان‌های آموزشی در مراکز استان‌ها هم کاهش پیدا می‌کند.

این کار خود به خود موجب می‌شود که هزینه‌های آموزش دانشجویان پزشکی کاملا از دوش برخی بیمارستان‌ها برداشته شود و درعوض، بار آموزش دانشجویان پزشکی بین چند بیمارستان آموزشی در مرکز هر استان پخش شود.

هزار میلیارد اعتبار نیاز داریم

برای اجرای طرح تجمیع بیمارستان‌های آموزشی، نیاز است که بیمارستان مورد نظر بسیار مجهز باشد و همچنین از امکانات درمانی و آموزشی قابل قبولی برخوردار باشد، زیرا پس از تجمیع دانشگاه‌های آموزشی، همه بار آموزش دانشجویان به عهده آن دانشگاه خواهد بود و بدیهی است که نمی‌توان با دست خالی هم دانشجویان را آموزش داد.

معاون آموزشی وزیر بهداشت یادآوری می‌کند که این وزارتخانه در نظر دارد بزرگ‌ترین و مجهزترین بیمارستان‌های هر استان را برای طرح تجمیع بیمارستان‌های آموزشی انتخاب کند و برای این کار هم نیاز است که تجهیزات فرسوده این بیمارستان‌ها به روزرسانی شود.

هزار میلیارد تومان؛ اعتباری است که ضیایی آن را موجب بهبود وضع بیمارستان‌های آموزشی می‌داند، زیرا به‌طور کلی بیمارستان‌های آموزشی، یک و نیم برابر بیمارستان‌های درمانی به اعتبار نیاز دارند و در همه جای دنیا هم بهترین و مجهزترین بیمارستان‌ها را به بیمارستان‌های آموزشی اختصاص می‌دهند.

البته با توجه به اختصاص بخشی از درآمدهای حاصل از ارزش افزوده کالاها و طرح هدفمندی یارانه‌ها به نظام سلامت، انتظار ‌می‌رود که وزارت بهداشت برای اجرای طرح تجمیع بیمارستان‌های آموزشی با مشکل بودجه‌مواجه باشد.

از سوی دیگر نیز نباید از خاطر برد که تجهیز بیمارستان‌های آموزشی، فقط به بهبود کیفیت آموزش دانشجویان پزشکی منجر نمی‌شود، بلکه واضح است که با اختصاص هزار میلیارد تومان اعتبار برای تجهیز بیمارستان‌های آموزشی، کیفیت خدمات درمانی در آن بیمارستان تجمیع شده هم بالا می‌رود.

راضی کردن استادان؛ چالش احتمالی طرح تجمیع

براساس گفته‌های مسئولان وزارت بهداشت، هم‌اکنون 6000 عضو هیات علمی و 12 هزار دستیار در بیمارستان‌های آموزشی سراسر کشور تدریس می‌کنند.

این تعداد نیرو در حالی به آموزش دانشجویان پزشکی مشغول هستند که در برخی بیمارستان‌های آموزشی ـ بخصوص در مناطق محروم ـ پزشک و دستیار کافی برای آموزش در بیمارستان وجود ندارد و در نتیجه کیفیت آموزش در این بیمارستان‌ها، تعریف چندانی ندارد.

گرچه طرح تجمیع بیمارستان‌های آموزشی باعث می‌شود وظیفه مضاعف آموزش دانشجویان از دوش این بیمارستان‌ها برداشته شود و توان آنها صرف درمان بیماران شود، اما مشکل اینجاست که برای این کار باید پزشکان سایر بیمارستان‌های آموزشی را مثلا در یک دانشگاه تجمیع شده بیاوریم و همین کار ممکن است موجب مقاومت برخی اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی شود.

ضیایی بر این باور است اعضای هیات علمی با این وضع جدید کنار می‌آیند و وزارتخانه تلاش می‌کند که شرایط کار استادان در دانشگاه‌های علوم پزشکی با مشکلی مواجه نشود، اما تا وقتی این طرح اجرا نشود نمی‌توان با قطعیت گفت چه تعداد از اعضای هیات علمی حاضرند از دانشگاه محل سکونت خود دل بکنند و به شهر دیگر یا محیط جدیدتری برای تدریس وارد شوند. افزون بر این، موضوع توزیع عادلانه بودجه بین بیمارستان‌های آموزشی سراسر کشور نیز می‌تواند چالش دیگری برای این طرح جدید باشد، زیرا تجربه ثابت کرده است در این‌گونه طرح‌های اصلاحی نظام سلامت، معمولا مناطق محروم‌تر از بودجه‌های کمتری برخوردار می‌شوند و این اتفاقی است که امیدواریم برای این هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده، نیفتد.

نگاهی به تقسیم‌بندی انواع بیمارستان‌های دولتی

در کشورهای مختلف، تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها با یکدیگر متفاوت است، اما در کشور ما چند نوع تعریف مختلف از انواع بیمارستان‌ها ارائه می‌شود.

اولین تقسیم‌بندی به تقسیم بیمارستان‌ها به دولتی و خصوصی محدود می‌شود. بیمارستان‌های دولتی زیرنظر سازمان‌های دولتی و ارگان‌های رسمی اداره می‌شود، ولی در بیمارستان‌های خصوصی، سرمایه‌گذار یا خیرین به تاسیس بیمارستان اقدام می‌کنند و مدیریت بیمارستان نیز اغلب در اختیار سازندگان و سهام داران بیمارستان است.

اما همین بیمارستان‌های دولتی، به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود. برخی بیمارستان‌های دولتی، علاوه بر درمان بیماران به آموزش دانشجویان پزشکی هم اقدام می‌کنند که این بیمارستان‌ ها به عنوان زیرمجموعه‌ای از دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار دارد و به آنها بیمارستان‌های آموزشی می‌گویند.

رییس بیمارستان آموزشی را رئیس دانشگاه علوم پزشکی انتخاب می‌کند و اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در این بیمارستان‌ها به تدریس دانشجویان مشغول هستند.

نوع دوم بیمارستان‌های دولتی، بیمارستان‌های درمانی هستند که هیچ وظیفه‌ای نسبت به تربیت دانشجویان پزشکی ندارد و صرفا به درمان بیماران اقدام می‌کنند.

ریاست این بیمارستان‌ها را وزارت بهداشت و نهادهای زیرمجموعه آن تعیین می‌کند.

امین جلالوند‌ - ‌گروه جامعه