بحران گوجه فرنگی در کرمان

به طوری‌که به گفته علیرضا رزم‌حسینی، استاندار کرمان دولت در جلسه اخیر خود مقرر کرد برای رفع مشکلات گوجه‌کاران جنوب کرمان، سازمان تعاون روستایی کشور محصول آنان را خریداری کند تا دیگر دغدغه فروش نرفتن محصولشان را نداشته باشند.

این روزها در حالی فصل برداشت محصولات جالیزی در جنوب استان کرمان آغاز شده که نرخ پایین قیمت خرید این محصولات توسط دلالان، افزایش کرایه کامیون‌ها، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری و افزایش سطح زیر کشت سبب شده که این محصولات به فروش نرسد و در مزارع کشاورزی از بین برود.

این در حالی است که همه ساله در فصل برداشت این مشکلات وجود داشته است و مسئولان نیز هرگز برای رفع آن اقدامی نکرده‌اند.

گوجه‌ها و خیار‌ها، خوراک دام‌ می‌شود

امسال نیز دلالان همانند سال گذشته قیمتی را که برای خرید گوجه‌فرنگی اعلام کرده بودند بسیار کمتر از قیمت بازار بود، به طوری‌که آنان برای خرید این محصول کیلویی 200 تومان را پیشنهاد کردند، این در حالی است که قیمت گوجه‌فرنگی در بازار‌های مصرف بیش از 1600 تومان است، لذا به دلیل پایین بودن قیمت خرید و جبران نشدن هزینه‌های تولید آن، اکنون بسیاری از گوجه‌فرنگی‌ها روی دست کشاورزان مانده است و به دلیل هوای گرم جنوب کرمان مقداری از این محصول در مزارع یا بالای وانت‌بارها خراب شده است، در نتیجه کشاورزان مجبور شده‌اند حاصل ماه‌ها تلاش خود را جلوی گاو‌ها و گوسفندان بریزند تا خوراک آنها شود.

این ماجرا برای محصول خیار سبز نیز صدق می‌کند. به همین دلیل طی چند روز اخیر کشاورزان جنوب کرمان در اعتراض به این موضوع و حل نشدن مشکلاتشان گوجه‌فرنگی‌ها و خیار سبز‌ها را جلوی فرمانداری جیرفت روی زمین ریختند تا این‌گونه صدای خود را به گوش مسئولان برسانند.

یکی از این کشاورزان در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که در شرایط کنونی گلخانه‌داران ناچارند خیار سبزها را جلوی گوسفند‌ها بریزند تا لااقل آنها به خوراکی برسند، می‌گوید: وقتی من گلخانه‌دار طی یک سال گذشته 300 میلیون تومان برای کشت خیار سبز و گوجه فرنگی هزینه کرده‌ام و اکنون باید خیار سبز‌ها را هر کیلو صد تومان و گوجه‌فرنگی‌ها را هر کیلو 200 تومان به دلال‌ها و واسطه‌ها بفروشم چگونه می‌توانم این هزینه‌ها را جبران کنم؟وی می‌افزاید: من در حالی برای هر هکتار 20 میلیون تومان هزینه کرده‌ام که الان از هر هکتار پنج میلیون تومان هم درآمد ندارم.

وقتی عرضه از تقاضا بیشتر است

در حالی که برخی مسئولان افزایش سطح زیر کشت محصولاتی همچون گوجه‌فرنگی در جنوب کرمان را یکی از عوامل اصلی اشباع بازار و کاهش قیمت‌های خرید محصولات کشاورزی می‌دانند، رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان معتقد است سطح زیر کشت این محصولات بر اساس سیاست‌های ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی است.

مجید درینی با اشاره به این‌که جنوب استان کرمان به عنوان یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی کشور در ده محصول از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید جایگاه نخست کشور را دارد، می‌گوید: در طرح‌هایی همچون طرح استمرار سیب‌زمینی و پیاز که خارج از فصل است و نیاز‌های کشور را در سه ماهه نخست سال تامین می‌کند، هزینه‌های تولید بالاست و اکنون به دلیل افت قیمت‌های خرید، هزینه‌های تولید با درآمد فروش برابری نمی‌کند و بیشتر شده است.

وی می‌افزاید: اکنون کرایه حمل و نقل این محصولات از قلعه‌گنج تا قصرشیرین به ازای هر کیلو 300 تا 320 تومان است؛ لذا اگر برنامه‌ریزی شود که همین کرایه حمل به 200 تومان کاهش یابد کشاورز متضرر نخواهد شد.

به گفته وی، یکی از دلایل افت قیمت خرید محصولات کشاورزی طی روزهای اخیر صادر نکردن این محصولات به کشورهایی همچون افغانستان و عراق است که به دلیل برگزاری انتخابات، مرزهای خود را بسته بودند و امکان صادرات این محصولات وجود نداشت.

درینی با بیان این‌که امسال شرایط اقلیمی طوری رقم خورد که شرایط جنوب کرمان با استان‌های همجوار هرمزگان، خوزستان، بوشهر و سیستان و بلوچستان یکسان شد و محصولات کشاورزی این استان‌ها نیز همزمان با محصولات ما وارد بازار شده است، می‌گوید: این موضوع باعث شده عرضه از تقاضا بیشتر شود و محصولات روی دست کشاورزان بماند.

نبود زیرساخت‌های مناسب در جنوب کرمان

این مشکلات همواره کشاورزان را رنج می‌دهد و متاسفانه متناسب با تولید محصولات کشاورزی در جنوب کرمان به ایجاد زیرساخت‌های مناسب همچون صنایع تبدیلی و فرآوری، فرودگاه، گمرک و ایجاد شبکه حمل و نقل ریلی توجه نشده است؛ موضوعی که رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان با اذعان به آن، تنها راهکار اصلی رفع دائم مشکلات محصولات کشاورزی جنوب کرمان را ایجاد زیرساخت‌های مناسب در این منطقه عنوان می‌کند.

وی معتقد است: دوبانده شدن محور جیرفت به کرمان، فعال شدن گمرک جنوب کرمان، احداث ترمینال صادراتی محصولات کشاورزی، فعال شدن فرودگاه جیرفت و ایجاد شبکه حمل و نقل ریلی به طول 70 کیلومتر مابین شهر‌های جیرفت و بم که جنوب کرمان را به شبکه اصلی حمل و نقل ریلی کشور متصل می‌کند از جمله زیرساخت‌های مورد نیاز این منطقه برای رفع مشکلات حمل و نقل و فروش محصولات کشاورزی است و تا زمانی که این زیرساخت‌ها فراهم نشود، مشکلات کشاورزان در فصل برداشت محصولاتشان همواره تکرار خواهد شد.

وی همچنین به اقدام اخیر دولت در خصوص حذف تعرفه سیب‌زمینی اشاره می‌کند و می‌گوید: چندی پیش وقتی بحران تعرفه سیب‌زمینی به وجود آمد با پیگیری‌های استاندار کرمان تعرفه 120 درصدی صادرات این محصول برداشته و همین موجب شد تا قیمت سیب‌زمینی افزایش یابد.

حکمت قاسم‌خانی ‌/‌ جام‌جم کرمان