گزارش کارگاه نقد و بررسی متون تخصصی مغرب اسلامی

به گزارش سایت انجمن ایرانی تاریخ، دکتر فرهمند، ابتدا با اشاراتی به تحولات تاریخی مغرب اسلامی سخنان خود را آغاز و به مهم ترین حکومت های مغرب ادنی، مغرب میانه و مغرب دور اشاره کرد.

وی بحث های مربوط به تاریخ نگاری مغرب را با تاکید بر این نکته که آثار تاریخ نگاری مغرب اسلامی بیشتر تحت تاثیر منابع شرق اسلامی بوده است،عنوان کرد که برخی و یا قسمت هایی از آنها معتبر و قابل استناد نخواهد بود؛

این استاد دانشگاه به تفکیک حکومت ها، مانند علویان، اغلبیان، ادریسیان، موحدون، مرینیان و در نهایت فاطمیان (لازم به ذکر است در مورد حکومت اخیر تاکید کردند که دوره دوم حکومتشان در مصر مربوط به بحث حاضر نمی شود.) مهم ترین و اصلی ترین منابع و متون تخصصی تاریخی شان اشاره کرده و درباره نویسندگان و محتوای آثارشان توضیحاتی ارائه داد.

اشاره ی کوتاهی به تواریخ دودمانی، و تواریخ عمومی و محلی، بررسی محتوا و اعتبار علمی آنها سخنان پایانی کارگاه مذکور را تشکیل می داد.

از مهم ترین منابعی که آقای دکتر فرهمند به آن اشاره کرد موارد زیر بود:

- طبقات المشایخ اسماعیل درجینی

- کتاب السیر شماخی

- جواهر المنتقاه از ابوالقاسم برادی

- اخبار فخ از احمد بن سهل رازی

- افتتاح الدعوه از قاضی نعمان

- اخبار بنی عبید و سیرتهم از ابوعبدالله محمد بن حماد صنهاجی

از جمله تواریخ محلی می توان به این موارد اشاره کرد:

- تاریخ افریقیه و المغرب از ابن رقیق قیروانی

- المعجب فی تلخیص اخبار المغرب از ابو محمد عبدالواحد

- بیان المغرب فی اخبار اندلس و المغرب

- الحلل الموشیه فی ذکر الاخبار المراکشیه از ابوالمعالی بن لسماک العامری

- الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینه فاس