راه‌حل‌های تازه برای بحران جنگل‌های بلوط در ایران

به گزارش مهر، مصطفی کیا ، در نشست مدیران کل بحران و منابع طبیعی استان‌های زاگرس‌نشین در ایلام که با هدف بررسی راهکارهای پدیده خشکیدگی درختان بلوط تشکیل شد، افزود: اعتبار اختصاص یافته برای خشکیدگی درختان نسبت به سال گذشته چهار برابر شده است که 25 درصد از این رشد اعتبارات به استان ایلام اختصاص می‌یابد.

وی مهم‌ترین راهکار برای مقابله با خشکیدگی جنگل‌های بلوط حوزه زاگرس را آبخیزداری عنوان کرد و افزود: اجرای طرح‌های آبخیزداری باعث کاهش 500 مترمکعبی استحصال آب، افزایش 120 کیلوگرمی تولید علوفه و جلوگیری هشت تا ده تنی فرسایش خاک می‌شود.

به گفته کیاکجوری، هیات دولت بتازگی معاونت راهبردی و برنامه‌ریزی رئیس‌جمهور را موظف کرده اعتبار لازم را برای اجرای طرح‌های مقابله با ورود ریزگردها، خشکیدگی جنگل‌ها و جنگلکاری اقتصادی در حوزه استان‌های زاگرس‌نشین اختصاص دهد.

وی گفت: پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها برای تامین سوخت، فشار مضاعفی به جنگل‌ها و مراتع کشور وارد شد و نمونه بارز این موضوع را می‌توان در جنگل‌های تالش استان گیلان مشاهده کرد که 40 هزار هکتار از جنگل‌های شمال کشور که از نادرترین عرصه‌های جنگلی به شمار می‌رود، بطور کامل نابود شده است.

به گفته کیاکجوری، سال گذشته برای احیای جنگل‌های حوزه زاگرس 110 میلیارد ریال اختصاص یافت که در بودجه امسال این مقدار به 430 میلیارد ریال افزایش یافته است.

معاون سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور یکی دیگر از مشکلات حوزه مراتع و جنگل‌های کشور را وجود دام مازاد در این عرصه‌ها عنوان کرد و گفت: سالانه باید سه میلیون واحد دامی از مراتع و عرصه‌های جنگلی کشور خارج شود. افزایش رفاه اقتصادی جنگل‌نشینان و فراهم آوردن مشاغل جایگزین نیز از راهکارهای حفظ و صیانت از جنگل‌ها و مراتع است.

استاندار ایلام نیز در این نشست گفت: زندگی مردم مناطق زاگرس‌نشین وابسته به جنگل‌های بلوط است و پدیده خشکیدگی در این جنگل‌های حیات اقتصادی مردم این مناطق را تهدید می‌کند. محمدرضا مروارید به عوامل نابودی درختان بلوط اشاره کرد و افزود: دخالت بیش از اندازه بشر در چرخه طبیعت و عوامل ناخواسته مانند خشکسالی، پدیده ریزگردها، آفات و بیماری‌های مختلف باعث خشکیدگی درختان بلوط منطقه زاگرس شده است.

وی ادامه داد: ارائه طرحی جامع در مورد خشکیدگی جنگل‌های بلوط بهترین راه‌حلی است که می‌تواند همه را به سر منزل اصلی رهنمون کند به همین دلیل بهترین راهکار برای حفظ عرصه‌های طبیعی و رویشگاه‌های منطقه زاگرس اجرای طرح‌های آبخیزداری در جنگل‌ها و زمین‌های شیبدار است.

استاندار ایلام پیشنهاد داد که مرکزی با نام «مرکز تحقیقات زاگرس‌شناسی» راه‌اندازی و فعال شود تا پژوهش‌های دقیق و بررسی‌های علمی در حوزه مسائل و مشکلات این منطقه ازجمله آفات و بیماری‌های منابع طبیعی و عرصه‌های جنگلی در آن اجرا شود.

وی گفت: برای جلوگیری از معضل خشکیدگی جنگل‌های منطقه به طور قطع مشارکت مردمی کارساز و راهگشاست و با ارائه راهکارهای عملی هم می‌توان به اقتصاد، زندگی و اشتغال مردم منطقه کمک کرد و هم عرصه‌ها را از نابودی نجات داد.

بحث خشکیدگی درختان بلوط در استان ایلام که طی چند سال اخیر همیشه از بحرانی بودن حکایت داشته، اکنون به یک مساله جهانی تبدیل شده است، حتی به گفته کارشناسان محیط زیست اهمیت این مساله کمتر از خشک شدن دریاچه ارومیه نیست.

اهمیت جنگل‌های ایلام آن قدر زیاد است که در این جنگل‌ها بیش از یکهزار گونه گیاهی وجود دارد که مردم سالانه از این جنگل‌ها بیش از 30 میلیارد تومان بذر و میوه‌های جنگلی برداشت می‌کنند.

هم‌اکنون طبق گفته کارشناسان یکی از مهم‌ترین آفات درختان بلوط ایلام آفت لورانتوس است زیرا این آفت جنگل‌های استان ایلام را به مخاطره انداخته و این آفت روی سرشاخه‌های درختان بلوط رشد می‌کند و پس از تشکیل غده با جذب آب بلوط بتدریج درخت را می‌خشکاند.

شیوع این آفت اختلال در زادآوری طبیعی درختان و تنک شدن جنگل‌ها را در پی دارد و اکنون این آفت 15درصد جنگل‌های استان ایلام معادل 90 هزار هکتار را آلوده کرده است. تنها راه مبارزه با این آفت مبارزه فیزیکی قطع سرشاخه‌هاست که اعتبارات محلی برای مبارزه با آن ناکافی است.

عوامل مختلف خشکیدگی بلوط‌ها

مرتضی اکبری، از کارشناسان حوزه منابع طبیعی در این باره به مهر گفت: بروز عوامل مختلف از جمله تغییر اقلیم، ریزگردهای عربی، خشکسالی‌های پی در پی و شیوع آفت‌هایی مانند سوسک چوب‌خوار، بیماری زغالی و آفت انگلی لورانتوس در چند سال گذشته باعث نابودی کامل یک میلیون از شش میلیون هکتار جنگل‌های رویشگاه زاگرس در 11 استان کشور شده است.

وی افزود: در منطقه جنگلی اناره شهر ایلام خشکیدگی صد درصدی درختان بلوط به بالای 70 درصد رسیده و دولت باید موضوع خشکیدگی جنگل‌های زاگرس به ویژه عرصه‌های ایلام را که دارای بیشترین بحران است جدی گیرد و برای مقابله با آن اعتبارهای لازم تخصیص دهد.

وی گفت: بروز خشکیدگی، آفت و بیماری‌ها هم‌اکنون460 میلیارد ریال به جنگل‌های بلوط استان زیان وارد کرده است و 577 هزار هکتار از زمین‌های طبیعی ایلام در معرض آلودگی‌های ناشی از خشکیدگی است که در مقایسه با دیگر استان‌های زاگرس‌نشین، سهم این استان بیشتر است.