شدیدترین توفان در نیم قرن گذشته تهران

هرچند تا این لحظه هنوز خسارت های اقتصادی توفان دیروز از سوی مدیریت بحران شهر تهران برآورد نشده اما علت مرگ 4 نفر از 5 شهروند کشته شده مشخص شده است. احمد صادقی، رئیس مدیریت بحران شهر تهران می‌گوید: دو نفر از این شهروندان بر اثر سقوط اجسام فوت شده‌اند، دو نفر از ارتفاع پرت شده و علت مرگ یکی هم هنوز معلوم نیست.

توفان همچنین بر اساس گزارش مهر ، بخشی از دیوار مسجد امام خمینی (ره ) در بازار را هم تخریب کرد و درهای موزه علی اکبر صنعتی را نیز کند و سقف کاذب تعبیه شده برای ساختمان تاریخی روزنامه اطلاعات در خیابان خیام نیز به خیابان افتاد و به دو خودرو آسیب رساند.

همچنین به گواه سازمان خدمات شهری شهرداری تهران، توفان باعث سقوط 180 درخت، 23 دکل، 12 داربست و 80 جسم معلق شد و علاوه بر آن، 25 مورد سقوط کابل برق، تیر برق و چراغ راهنمایی نیز شده است.

انتقادات توفانی به سازمان هواشناسی

دیروز وضعیت خیابان ها و رهگذرانی که وحشت زده پی مکانی امن می گشتند یا ناآگاهانه زیر درخت هایی که هر کدام قاتلی بالقوه شده بودند، پناه می گرفتند، در نمایش قدرت طبیعت که از حدود ساعت 4 آغاز شد و 25 دقیقه طول کشید، نشان می داد مردم غافلگیر شده اند چرا که سازمان هواشناسی اعلام نکرده بود قرار است توفان تا این اندازه شدید و پر خطر باشد و به هشداری جزئی در این باره بسنده کرده بود.

آماده نبودن شهروندان برای این حادثه به حدی بود که گروهی برای کنجکاوی به پشت بام ها رفتند و حتی در شرایطی که ممکن بود کشته شوند به خیابان ها آمدند تا از این رویداد به خیال خودشان شگفت انگیز فیلم و عکس تهیه کنند حال آنکه ، مرگ پشت پرده توفان، به انتظارشان نشسته بود.

در پی وقوع توفان دیروز ، اصلی ترین و بیشترین واکنش مسئولان، انتقادات تند به سازمان هواشناسی بوده است. یکی از آن منتقدها احمد صادقی ، رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران است که می گوید:اگر سازمان هواشناسی درباره توفان اطلاع رسانی کرده بود تلفات و خسارات کاهش می یافت.

بر اساس ادعای او سازمان هواشناسی اطلاعیه یا هشداری در مورد وقوع توفان در تهران صادر نکرد و متأسفانه آنها نتوانستند وقوع توفان را پیش بینی کنند.

او به مهر توضیح می‌دهد که اگر سازمان هواشناسی می توانست وقوع توفان را پیش بینی کند بلافاصله با هماهنگی صدا و سیما و دیگر رسانه ها هشدارهای لازم به گوش مردم می رسید و مسلماً تلفات و خسارات کاهش می‌یافت.

اسماعیل دوستی، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران هم با صادقی موافق است و اعتقاد دارد : سازمان هواشناسی در این زمینه قصور کرده و باید با آن برخورد شود.

او در گفتگو با مهر از مسئولان سازمان هواشناسی می پرسد: چرا این سازمان ، همانگونه که توفان ساعات آینده را اطلاع‌رسانی کرده ساعت و سرعت توفان روز گذشته را به اطلاع مردم نرساند؟

در صف منتقدان به سازمان هواشناسی ، همچنین اعضای شورای شهر تهران همچون، عبدالمقیم ناصحی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران ، پرویز سروری، رییس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران، احمد مسجد جامعی رئیس شورای شهر تهران، محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران و معصومه آباد عضو کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران نیز قرار دارند که همگی معتقدند اطلاع رسانی این سازمان درباره توفان ناقص بوده است.

پاسخ سازمان هواشناسی اما به همه این انتقادات فقط توضیحی کوتاه از سوی احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی به همه رسانه هاست.

او می گوید : شرایطی که روز گذشته در پایتخت پدید آمد قابل پیش بینی نیست اما از روز گذشته احتمال بروز رگبار، رعد و برق، وزش شدید باد و گرد و خاک در پورتال سازمان هواشناسی صادر شده بود و این اطلاعیه برای دستگاههای ذی ربط از جمله وزارت نیرو، وزارت کشور، ستاد بحران و ستاد هلال احمر فکس شده بود.

وظیفه می افزاید: رسیدن سرعت باد به 120 کیلومتر در تهران پدیده بی سابقه‌ای است و هم اکنون با دستگاه ها و تجهیزاتی که ما داریم پیش بینی چنین پدیده‌ای امکان پذیر نیست؛ البته با شرایط و تجهیزات پیشرفته‌تر ممکن است پیش بینی‌ها کمی دقیق تر باشد اما به طور کلی کانون و زمان دقیق پدیده های ناگهانی را نمی‌توان پیش بینی کرد.

می توانستند زودتر گزارش کنند ؟

در حرف های مدیر کل پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی یک نکته ظریف وجود دارد. او در بخشی از سخنانش اشاره کرده است که دستگاه ها و تجهیزات هواشناسی ایران ، منطبق بر پیشرفت های روز دنیا نیست.

دکتر جواد بداق جمالی، رئیس پژوهشکده هواشناسی نیز در گفتگو با جام جم آنلاین این نقص را تایید می کند و می‌گوید؛ برای هر پیش بینی و سنجشی باید ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری به روز در اختیار متخصصان قرار بگیرد. وقتی این زیرساخت ها فراهم شود می‌ توان توفان را 12 ساعت پیش از وقوع آن پیش بینی کرد.

این کارشناس البته تشریح می کند که پیش بینی توفان تا حد زیادی به وسعت منطقه ای که در بر می گیرد و مسافتی که طی می کند، بستگی دارد. تعیین سرعت و شدت توفان هایی که در زمانی کوتاه برای مثال در یک ساعت و در فضایی نسبتاً کوچک برای مثال در یک شهر رخ می‌دهند، سخت تر از توفان های بزرگ است که ساعت ها طول می کشد و هزاران کیلومتر را می پیماید.

محمد اصغری کارشناس هواشناسی نیز توضیح می دهد که سازمان هواشناسی هنوز تجهیزات لازم برای پیش بینی سرعت و شدت توفان را ندارد و این سازمان از طریق رادارها فقط می‌تواند پیش بینی کند که طوفانی به سمت تهران در حرکت است.

وقتی از او می‌پرسیم اگر این تجهیزات را در اختیار داشت چقدر زودتر می توانست وقوع توفان را اعلام کند می گوید : آنقدر زود که 5 نفر در توفان کشته نشوند!

اصغری علت دیگر ناتوانی سازمان هواشناسی در اعلام هشدار جدی به شهروندان را پیش از وقوع طوفان، بی سابقه بودن آن می داند و می گوید: طوفانی با این شدت و سرعت بر اساس گزارش‌های سازمان هواشناسی ، در 50 سال گذشته در تهران بی سابقه بوده است.

البته جالب است بدانید که صبح امروز یک کارشناس هواشناسی در گفتگو با رادیو ایران در برنامه صبح به خیر ایران اعلام کرده بود هیچ راهی برای پیش بینی توفان وجود ندارد و حال آن که با گذشت ساعاتی نظر او تغییر کرد که باید دید چرا میان اظهار نظر صبح و ظهر او در این حد تفاوت وجود داشته باشد.

با این حال بررسی های ما هم نشان می دهد در کشورهای توسعه یافته ای که توفان های شدید را زیاد تجربه می کنند مراکز پیش بینی توفان وجود دارد و وقتی به قول رئیس پژوهشکده هواشناسی ، توفان در ابعاد بزرگ باشد به سرعت اطلاعات مربوط به آن را به گوش شهروندان می‌رسانند تا دستکم تلفات جانی به حداقل برسد.

توفان در فضای مجازی با زلزله آمد!

تقریباً دو یا سه ساعت پس از وقوع توفان، اخباری مبنی بر امکان وقوع زلزله در تهران در وایبر، فیس بوک، جی پلاس و ... منتشر شد برای مثال در یکی از این پیامک ها نوشته شده بود که رئیس پژوهشکده زلزله شناسی اعلام کرده توفان، گسل های تهران را فعال کرده است و به علت احتمال بالای وقوع زلزله مردم باید تا 12 ساعت آینده در مکان های امن پناه بگیرند.

پیگیری های جام جم آنلاین اما نشان داد که این گفتگو با رئیس پژوهشکده زلزله شناسی صحت ندارد . دکتر مهدی زارع، معاون پژوهشی و فناوری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی در این باره به جام جم آنلاین توضیح می دهد: هیچ نوع ارتباطی میان زلزله و توفان وجود ندارد و حتی در مجله زلزله شناسی آمریکا که قدیمی ترین نشریه زلزله شناسی دنیاست و 103 سال از انتشارش می‌گذرد تاکنون چنین گزارشی ثبت نشده است که میان توفان و زلزله رابطه علمی وجود داشته باشد.

هشدار نسبت به وقوع توفان در 21 استان

طوفانی که بی خبر و غافلگیر کننده آمده است، ظاهراً قصد ندارد به این زودی دست از سر مردم بردارد . مرتضی اکبر پور ، معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور در گفتگو با ایسنا پیش بینی می کند که پایتخت نشین ها نیز امروز و فردا، بار دیگر شاهد وزش بادهای شدید در شهرشان باشند که البته به شدت دیروز نیست و همچنین 20 استان دیگر کشور هم توفانی خواهند بود.

استان های درگیر توفان بر اساس گفته این مسئول ، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، زنجان، قزوین، البرز، قم، مرکزی، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، یزد و کرمان است و علاوه بر این بارش رگبار نیز در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، گلستان، مازندران، گیلان، سمنان، دامنه‌های البرز و استان خراسان رضوی پیش بینی می شود که خطر طغیان آب رودخانه ها را افزایش خواهد داد.

مریم یوشی زاده – خبرنگار جام جم آنلاین