دولت یازدهم، دولت سوم هاشمی رفسنجانی نیست

محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت و معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور با حضور در برنامه "شناسنامه" در پاسخ به این سوال که آیا سال گذشته فکر می‌کردید دکتر روحانی پیروز انتخاب ریاست‌جمهوری شود یا خیر، اظهار داشت: اگرچه روحانی به الطاف الهی و تیزبینی مردم خوب کشورمان ایمان دارد، اما فکر می‌کنم چنین پیش بینی برای شخص وی هم کمی دشوار بود.

وی پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌‌کردید که سخنگوی دولت شوید، همچنین گفت: من طی شانزده سالی که در مجلس حضور داشتم، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بودم. در مجلس پنجم هم سخنگوی هیات رئیسه بودم. در حزب اعتدال و توسعه هم کارم را با سخنگویی آغاز کردیم و در ستاد آقای روحانی هم در انتخابات گذشته وظیفه سخنگویی برعهده من بود.

چگونه سخنگوی دولت شدم

سخنگوی دولت ادادمه داد: در جلسه‌ای که شهریورماه سال گذشته با آقای روحانی و دیگر دوستان هیئت دولت داشتیم، آقای روحانی گفتند که جمع ما نیاز به سخنگو دارد که این کار چندان آسان هم نیست. ایشان به ویژگی‌های یک سخنگوی خوب اشاره کرد که وقتی آنها را می‌شنیدم در ذهن خودم می‌گفتم این ویژگی‌ها ارتباطی با من ندارد و در ذهن خودم برای سخنگویی دولت به دنبال افراد دیگری در کابینه می‌گشتم، اما در نهایت آقای روحانی به حقیر لطف کردند و بار بسیار سنگینی به من سپرده شد. گاهی اوقات صحبت ده دقیقه‌ای با خبرنگاران سخت‌تر از کار شبانه‌روزی است چون انتخاب نابه‌جای یک کلمه ممکن است تبعات ناخوشایندی در پی داشته باشد.

نوبخت در پاسخ به این سوال که نامزدی دکتر روحانی از چه زمانی جدی شد، تصریح کرد: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام جایگاهی بود که آقای روحانی بعد از سال‌ها حضور در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، حضور پیدا کرده بود. آنجا جایی بود که می‌شد دوستان دور هم باشند و بدون توجه به مباحث سیاسی کار علمی انجام دهند. ما نهایتاً برای کشور مدل توسعه بومی را تعریف کردیم که به رشد کشور می‌پرداخت.

وی افزود: آقای روحانی در آن فاصله کتاب‌های مختلفی تالیف و به وسیله آن نگاه خودش را نسبت به کشور داری مطرح کرده است. البته بین چیزی که ما فکر می‌کردیم باید صورت بگیرد با چیزی که در آن ایام صورت می‌گرفت، تفاوت بود و علی‌رغم احترامی که برای دوستانی که با سلیقه دیگری کشور را اداره می‌کردند، ما جور دیگری می‌اندیشیدیم.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور اظهار داشت: با نزدیک شدن انتخابات همراه با دکتر روحانی و دیگر دوستان در مورد وضعیت انتخابات صحبت می‌کردیم. جمع دوستانی که دور هم بودیم همه به این مساله تاکید داشتیم که ما تجارب خود را به عنوان یک مدل کشور داری ارائه کرده‌ایم و از طرف دیگر این توان نیز وجود دارد که آقای روحانی بتواند چیزی که مکتوب و ارائه کرده است، اجرایی نماید.

عرصه‌ها برای ما خیلی تاریک بود اما با خودمان گفتیم مهم این است که پیش خدا و مردم بگوییم چیزی که در توان داشتیم ارائه کردیم و در نهایت آقای روحانی با این امید به وسیله دوستان تشویق شد که در عرصه انتخابات حضور پیدا کند. واقعاً نتیجه انتخابات برای ما مهم نبود و همانطور که استحضار دارید ستاد ِ ما ستاد ِ شلوغ و پر رفت و آمدی نبود و ما برخلاف بعضی از ستادها که طراحی آن از سال‌ها پیش انجام شده بود، ستاد ما خیلی دیر انجام شد.

هاشمی، روحانی را به کاندیداتوری ترغیب می‌کرد

سخنگوی دولت در مورد مشورت روحانی با آیت الله هاشمی رفسنجانی برای حضور در انتخابات، گفت: آقای هاشمی آقای روحانی را برای حضور در این عرصه تشویق و ترغیب می‌کردند. البته من در ذهنم واژگانی است که نشان دهد آقای هاشمی حضورشان در انتخابات را به طور کلی منتفی اعلام کرده باشند. ایشان با تحلیلی که از شرایط کشور داشتند آقای روحانی را برای آمدن تشویق می‌کردند. البته آقای هاشمی در بیان نظراتش در این مورد همیشه یک نقطه‌ای را هم قرار می‌داد که ممکن است ایشان هم نسبت به ادای دین به انقلاب اسلامی و مقام معظم رهبری احساس تکلیف کنند.

وی افزود: واقعیت این است که ما حضور آقای هاشمی در انتخابات را متصور نبودیم. حتی آقای روحانی قبل از اینکه برای ثبت نام اقدام کند از ایشان سوال کرد و آقای هاشمی گفت بنده فعلاً تصمیمی برای حضور ندارم و در ادامه بازهم آقای روحانی را برای حضور در انتخابات تشویق کرد. زمانی هم که آقای هاشمی ثبت‌نام کرد ما فکر کردیم ماموریت و تکلیفی که حس می کردیم به پایان رسیده است. همان شب هم من خدمت آقای هاشمی رسیدم و عرض کردم ارزیابی مثبتی که ما در مورد مدیریت شما داریم، باعث می‌شود ما از حضور شما خوشحال و خرسند باشیم و با این تفاسیر آمادگی داریم که همگی در کنار شما باشیم. ایشان گفتند آقای روحانی باید حضورش را ادامه دهد و شما هم باید در همان ستاد به فعالیت خود ادامه دهید.

نوبخت همچنین گفت: فردای آن روز ملاقاتی بین آقای هاشمی و آقای روحانی صورت گرفت که من در آنجا حضور نداشتم، اما ظاهراً اینطور جمع بندی شده بوده که آقای روحانی به این نتیجه رسیده بود که باید به حضورش در انتخابات ادامه دهد.

وی ادامه داد: آقای هاشمی برای همه ما محترم بود و هست، اما صحبت در مورد اینکه در صورت تایید صلاحیت آقای هاشمی و ورودشان به رقابت های انتخاباتی دکتر روحانی چه تصمیمی می‌گرفت، چندان راحت نیست، اما قطعاً ارادت و احترامی که برای آقای هاشمی قائل هستیم، روی تصمیم‌مان تاثیرگذار بود.

سخنگوی دولت گفت: صادقانه می‌گویم که آقای هاشمی خیلی برای ما محترم است و ما قبولشان داریم و ایشان را عنصر ارزشمندی برای تاریخ انقلاب اسلامی می‌دانیم، اما سال گذشته انتخاباتی برگزار شد و دکتر حسن روحانی رای آورد. ایشان خودشان انسان صاحب‌نظر و مستقلی است. اینکه ایشان به خدمات و زحمات آقای هاشمی احترام و اعتماد دارد به این معنا نیست که دائماً با ایشان در ارتباط باشند و در مورد مسائل مختلف جلسه داشته باشند

نوبخت گفت: فکر نمی‌کنم جلسات آقای روحانی و آقای هاشمی در این مدت به تعداد انگشتان دست برسد. البته بهره‌گیری از نظرات ایشان و دیگر شخصیات محترم انقلاب در عرصه‌های مختلف برای ما مهم است اما اینطور نیست که بگوییم دولت یازدهم، دولت سوم آقای هاشمی است! آقای روحانی گفت که من با نگرش اعتدالی کابینه را تشکیل می‌دهم و وابستگی‌های سیاسی افراد برایم مهم نیست و فقط شایستگی ملاک است."

سخنگوی دولت تدبیر و امید در ادامه مصاحبه تلویزیونی خود در مورد فضای انتخابات سال 88 هم گفت: اگر افرادی که در عرصه انتخابات حضور دارند، به اخلاقیات و قانون پایبند باشند فضا رو به تشنج کشیده نمی‌شود و اعصاب آرام را متشنج نمی‌کنند که افراد بر اساس موج و شور و احساس و بر اساس عصبانیت صحبت کنند. اگر این اصول در سال 88 از سوی همه رعایت می‌شد، شاید این اتفاقات نمی‌افتاد.

در سال 88 حامی مهندس موسوی بودیم

وی ادامه داد: حزب اعتدال و توسعه در سال 88 حامی مهندس موسوی بود. در مجموعه طیف‌بندی‌های سیاسی، جریان اعتدال همیشه جریان میانه بوده، ما برای آمدن آقای موسوی به عرصه انتخابات نقش مشوق را بازی نکردیم، اما از بین دوستانی که نامزد شده بودند، کسی که در نهایت رئیس‌جمهور شد مقبول ما نبود و اگر باز به آن زمان بازگردیم ضمن احترام به ایشان بازهم معتقد نیستیم که ایشان می توانست جمهوریت نظام را ریاست کند. در نهایت بین آن جمع ما آقای مهندس میرحسین موسوی را مناسب‌تر از ایشان می‌دانستیم. ما ستاد اصلی ایشان نبودیم و مانند خیلی دیگر از افراد از ایشان اعلام حمایت کردیم و به عنوان یک ستاد فرعی در انتخابات حضور داشتیم.

نوبخت افزود: طبیعی است که چون رابطه تشکیلاتی بین ما وجود نداشت، بعد از اعلام نتایج انتخابات ما چندان پیگیر نبودیم. بعد از انتخابات هم فقط یک بار مهندس موسوی را ملاقات کردم و زمانی که آن اتفاقات افتاد دیگر امکان تماس با ایشان وجود نداشت و شاید ایشان با ستاد اصلی خود در ارتباط بود. حزب اعتدال و توسعه هم در آن ایام با توجه به محدودیت‌هایی که برای احزاب وجود داشت در حد صدور بیانیه‌ها فعالیت داشت. ما همیشه معتقد بودیم که همه باید به وحدت و انسجام ملی فکر کنیم.

وی در مورد اتهام استفاده دولت یازدهم از عناصر فتنه 88 هم گفت: آقای روحانی وعده‌ای داد و به درستی هم روی آن پافشاری کرد. وی به مردم اعلام کرد که در تشکیل کابینه نگاه فراجناحی دارد و در ادامه هم، هم از اصولگرایی و هم از اصلاحات برای کابینه استفاده کرد. اینکه بگوییم هرکس که در انتخابات 88 به رئیس‌جمهور آن دوره رای نداده حتماً فتنه‌گر است تصور درستی نیست. ما گاهی برای تسویه حساب‌های سیاسی یکدیگر را به صفتی که فکر می‌کنیم بد است نسبت می‌دهیم. اگر بگوییم هرکس که اصلاح طلب است فتنه جوست، می توان حرف منتقدین که می‌گویند دولت از عناصر فتنه استفاده کرده را قبول کرد، اما این حرف بی پایه‌ای است. بسیاری از اصلاح‌طلبان افرادی معتقد و چهارچوب داری هستند.

نوبخت همچنین گفت: در بین اصولگرایان هم انسان‌های فهیم، قابل احترام و خوش فکری وجود دارند. چرا همیشه اینطور فکر می‌کنیم که باید یا اصولگرا بود یا اصلاح طلب؟ فکر می‌کنم همه باید برای پیشرفت کشور در کنار هم باشیم و از همه ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کنیم. آقای روحانی روی قول خودش به مردم صادق بود و از همه ظرفیت ها استفاده کرد.

سابقه انقلابی

محمدباقر نوبخت در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود در مورد سابقه انقلابی خود هم اظهار داشت دایی من روحانی بسیار خوش بیان، روشنفکر و مبارز بود که در سنین جوانی تصادف کرد و کشته شد. افرادی که هم دوره ایشان بودند می‌گفتند این تصادف یک حادثه ساختگی بوده و آن شب BBC اعلام کرده بود که شاه نفس راحتی کشید و یکی از منتقدین سرسخت او کشته شد.

وی افزود: مبارز بودن دایی و خانواده باعث شد ما از همان دوران طفولیت با انقلاب اسلامی آشنا باشیم. من کلاس پنجم دبستان بودم که حادثه خونین فیضیه به وقوع پیوست. برادرم علی آن زمان طلبه بود و برادر دیگرم هم دانشجوی مذهبی ِ سیاسی ِ ضد رژیم بود. ما نسبت به امام ارادت داشتیم و بین دایی من و شهید مصطفی خمینی و همچنین امام موسی صدر دوستی صمیمی برقرار بود. با این تفاسیر ما کاملاً در جریان اتفاقات انقلاب بودیم و امام را به طور کامل می‌شناختیم و به ایشان عشق می‌ورزیدیم.

نوبخت در مورد نخستین مسولیتش بعد از انقلاب هم گفت: دبیرستانی در رشت بود که مقصد راهپیمایی‌های شهر بود و حتی گاهی نماز جمعه در آنجا برگزار می‌شد. آن مدرسه پایگاه ظاهری سازمان منافقین بود. به من گفتند شما بیا و مدیریت این دبیرستان سیاسی را برعهده بگیر. بعد از مدتی از من خواستند به صورت همزمان مسول آموزش پرورش شهر هم باشم که مدتی هم این کار را انجام دادم و به صورت همزمان تدریس هم می‌کردم.

وی افزود: 4 اردیبهشت 65 بود که به عنوان بسیجی برای حضور در جبهه‌های کردستان همراه با سپاه محمد به این منطقه رفتم. آن شب من تا صبح بیدار بودم و خیلی با خودم کلنجار رفتم و خیلی گریه کردم که چرا من برای حضور در جبهه‌ها به صورت متوالی توفیق ندارم. با خودم گفتم ای کاش می‌توانستم همین جا باشم. بعد از چند روز وارد ماه رمضان شدیم و آقای اکرمی (وزیر آموزش پرورش وقت) پیغام دادند که مدیر کلی آموزش پرورش کردستان را قبول می‌کنی؟ من هم قبول کردم و وارد این آزمایش الهی شدم.

سخنگوی دولت تدبیر و امید در بخش دیگری از «شناسنامه» در مورد خاطرات خود از 16 سال نمایندگی مجلس هم اینطور گفت: سال 67 یک در مجلس بودیم که آقای هاشمی برای اداره جلسه نیامدند. نزدیک‌های ظهر بود که ایشان وارد مجلس شد. اولین بار بود که می‌دیدم آقای هاشمی با صدای لرزان سنخنرانی می‌کند. ایشان گفتند برای حضرت امام مشکلات جسمی به وجود آمده که خوشبختانه عمل جراحی با موفقیت انجام شده است. روزهای سختی برما گذشت تا اینکه از درگذشت امام باخبر شدیم. آن شب من رشت بودم و نیمه شب به سمت تهران حرکت کردم.

وی افزود: در آن زمان هیچ کدام از نماینده‌ها نظم نداشتیم که راس ساعت 8 در مجلس حضور پیدا کنیم و جلسه علنی را آغاز کنیم و در یاد ندارم که زودتر از 15/8 جلساتمان را آغاز کرده باشیم. رادیو فرهنگ هم هر روز از ساعت 8 آهنگ «اندک اندک جمع مستان می رسد...» را پخش می‌کرد و این آهنگ همیشه برایم خاطره انگیز بود. شاید شیرین‌تر خاطره من در مجلس روزی بود که آزادگان برای اولین بار وارد کشور شدند.

نوبخت در ادامه در مورد انتخابات مجلس ششم و رای نیاوردن آقای هاشمی و روحانی گفت: فکر می‌کنم مردم در آن دوره به لیست رای دادند و بین لیست‌های مختلفی که وجود داشت آقای هاشمی و آقای روحانی در آن لیست نبودند. شرایط تهران با شرایط شهرستان تفاوت داشت.مثلاً در شهرستان ما لیستی رای نمی‌دادند و بیشتر به افراد رای می‌دادند و به همین دلیل هم در هیچ یک از این چهار دوره که وارد مجلس شدم در هیچ لیستی نبودم.

نحوه تعامل اصلاح‌طلبان با هاشمی

وی در مورد تعامل اصلاح‌طلبان ِ دوم خرداد ِ آن روزگار با آیت‌الله هاشمی هم اظهار داشت: اگر در کارنامه اصلاح طلبان به یک نمره منفی برخورد کنیم، یکی از این نقاط این است که آنها نسبت به شخصیت ممتاز آقای هاشمی به درستی عمل نکردند و با ایشان به شایستگی رفتار نکردند. من این موضوع را به عنوان یک اشتباه استراتژیک و بزرگ اصلاح‌طلبان می‌دانم که البته بعدها خودشان در جهت اصلاح این اشتباه قدم برداشتند.

نوبخت افزود: آقای هاشمی، آقای هاشمی است! همین شخصیت ممتازی که الان دارند آن زمان هم داشتند. اما یک عده بنا به هر دلیلی چنین شخصیتی را بر نمی‌تابیدند و متوجه اشتباهشان هم شدند. آیا اندک تفاوتی در موضع آقای هاشمی در مورد انقلاب به وجود آمده؟ آیا کوچکترین فاصله‌ای در ارادت ایشان به مقام معظم رهبری ایجاد شده؟ من شهادت می‌دهم که آقای هاشمی بارها بیان می‌کردند که رهبری زیبنده و شایسته حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است و حتی اگر در موردی نظر من با ایشان متفاوت باشد، فصل‌الخطاب نظر رهبری است.

تحصن نمایندگان مجلس ششم

نوبخت در مورد موضوع تحصن نمایندگان در مجلس ششم هم گفت: دیدگاه من در آن زمان مشخص بود. فکر می‌کنم تحصن کار اشتباهی بود. اینکه کسی که به نمایندگی مردم در مجلس حضور دارد بیاید و تحصن کند برای من جای سوال دارد و نمی دانم یعنی چی؟

نوبخت در مورد افراط‌ گری در دولت‌های نهم و دهم هم گفت: شما ببینید برخی از دوستان ما در جریان اصولگرایی با آقای هاشمی چه کردند؟ آقای هاشمی مستحق این نوع برخورد و توهین و تحقیر نبود. نسبت به دیگر افرادی که در سابقه فعالیت‌های انقلابی خود نمرات درخشانی داشتند هم از سوی جریانات افراطی اقدام به توهین و تهمت شد. در عرصه‌های بین‌المللی هم ما معتقدیم باید از منافع مردم دفاع شود اما با زبانی که تحریک آمیز نباشد و نشان دهنده فرهنگ و ادب پارسیان باشد.

"متاسفانه ما برخی از ادبیات بین‌المللی را هم در آن زمان افراطی می‌دانستیم که از حد اعتدال هم خارج بود و در این زمینه هم اشتباهات بزرگی صورت گرفت. فکر می‌کنم به همین دلیل هم مردم به اعتدال رای دادند تا جریان میانه‌ای از معقولین و معتمدین دو طرف حضور پیدا کنند و بار سنگین دولت یازدهم را به دوش بکشند."

وی در مورد مناظره خود با آقای خوش چهره در انتخابات سال 84 و اینکه برخی می‌گویند این مناظره روی شکست هاشمی در انتخابات موثر بود نیز گفت: در آن مناظره دو بخش وجود داشت. یک بخش به اعلام برنامه‌های آقای هاشمی می‌پرداخت و یک بخش هم بیان من نسبت به نوعی خرافه که برخی از دوستان نسبت به امام عصر داشتند اختصاص داشت. همچنین به برخی از تندروی‌هایی که در عرصه اجتماعی و فرهنگی صورت می‌گیرد اعتراض کردم که الان هم همانطور فکر می‌کنم.(باشگاه خبرنگاران)