درخصوص پیشروی داعش، پرسشهای متعددی به ذهن متبادر میشود که باید مورد توجه قرار گیرد:
1 ـ چرا هجوم داعش به موصل به دنبال شکستهای پیدرپی داعش و دیگر گروههای مسلح در سوریه و پس از برگزاری انتخابات در سوریه و برگزیده شدن بشار اسد به ریاست جمهوری این کشور انجام گرفت؟ بشار اسد کسی است که بیش از صد کشور به رهبری آمریکا و اسرائیل تلاش کردند در طول سه سال گذشته او را از قدرت برکنار و وی را فردی غیردموکراتیک معرفی کنند.
2 ـ چرا حمله داعش به موصل پس از شکست رایزنیها در نقاط گوناگون جهان درخصوص رخدادهای لبنان صورت گرفت؟ مذاکراتی که قصد داشت مقاومت اسلامی لبنان و همپیمانانشان را از نامزد کردن چهرهای از مقاومت برای ریاست جمهوری لبنان منع کرده و در عین حال حزبالله لبنان را متقاعد سازد که بکوشد از نامزد حقیقیاش صرفنظر کند.
3 ـ چرا گروهک تروریستی داعش زمانی به موصل یورش برد که طرفهای منطقهای از ایجاد تعادلی میان گروههای به اصطلاح مخالف با دولت سوریه و نظام این کشور، ناامید شده بودند؟
4 ـ چرا استاندار موصل که نماینده دولت مرکزی عراق بود و از سوی کابینه این کشور معرفی و انتخاب شد، شهر موصل را ترک کرده و امور شهر و اطراف آن را رها کرد تا مکانی برای تندبادها و توفانهای سهمگین شود؟
5 ـ نقش کنسولگری ترکیه در موصل که گفته شده است دهها دیپلمات و کارمند از آن ربوده و به مکان نامعلومی منتقل شدهاند، چیست و این سناریو چه اهدافی را دنبال میکند؟
6 ـ چرا دهها هزار نفر از نیروهای «پیشمرگ» کردستان عراق از موصل و دیگر شهرها و مناطق استانهایی که بیشتر ساکنانش را اهل سنت تشکیل میدهند، به طور هماهنگ و طبق برنامه خارج شده و آن شهرها براحتی در اختیار داعش قرار گرفت؟
7 ـ چرا دولت کردستان عراق در این شرایط اصرار میورزد کرکوک باید به منطقه کردستان واگذار و درباره آینده آن به صورت توافقی با دولت مرکزی، رایزنی شود؟
8 ـ چگونه دولت کردستان عراق با سرعتی بالا توانست نفت این منطقه را به دولت ترکیه واگذار کند. براستی نقش ترکیه در رخدادهای عراق چیست؟
9 ـ چرا در میان رهبران داعش، هیچ چهره مشهوری از کشورهای سوریه، عراق و حتی دیگر کشورهای عربی و اسلامی یافت نمیشود و در میان گروههای به اصطلاح جهادی، نامهایی ناآشنا به چشم میخورد که هیچ هویت مشخصی ندارند و نمیتوان گفت از کدام کشور وارد خاک عراق و سوریه شدهاند؟
10 ـ آیا اکنون زمان اجرای طرح «برنارد لوئیس» برای تجزیه کشورهای عربی و اسلامی فرارسیده است؟
11 ـ آیا نبرد موصل، در چارچوب تصمیمهای کنفرانس سالانه «هرتزل» در تلآویو که آخرین آن چند هفته گذشته برگزار شد، ارزیابی میشود؟
12 ـ آیا توافق پشت پردهای میان اسرائیل، کشورهای عربی به اصطلاح معتدل و ترکیه وجود دارد تا کرکوک به ترکیه واگذار شود و عراق تجزیه و ترکیب جغرافیایی نوینی در منطقه ترسیم شود و در این ترکیب، برخی کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس ازجمله کویت و بحرین به عربستان سعودی واگذار شود؟
13 ـ رابطه میان نبرد بر سر منابع آب میان ترکیه و برخی کشورهای همسایه چیست و آیا ترکیه تلاش میکند بر منابع آبی دو رودخانه بزرگ عراق (دجله و فرات) مسلط شده و منابع نفت موصل را از آن خود کند و بازار نفتی کردستان را در دست گیرد؟
این پرسشها و دهها پرسش دیگر پس از پیگیری دقیق رخدادها و تحولات عراق به ذهن متبادر میشود و با تحلیل آن میتوان به نتیجه زیر دست یافت:
نبرد موصل، حاصل حرکتهای خودجوش مردمی و اعتراض ملت عراق به سیاستهای دولتمردان این کشور نبود، بلکه برنامهای خطرناک برای تغییر معادلات در منطقه و رویارویی با مقاومت است که بغداد در نقطه طلایی آن قرار دارد و طراحان این نقشه حساب شده، میخواهند آتش فتنههای مذهبی میان شیعه و اهل سنت را برای دهها سال آینده روشن نگهدارند و نیز آتش اختلاف میان اعراب و ایرانیان را شعلهور کنند.
این آتشافروزی دامن کشورهایی همچون لبنان را نیز خواهد گرفت و آتش جنگ داخلی به کشورهای همسایه نیز خواهد رسید. میتوان گفت نبرد در موصل را نمیتوان بدون اراده جمعی و تلاش گروهی به کنترل درآورد.
دولت آمریکا در سیاست خارجی خود در قبال کشورهای منطقه ازجمله سوریه، لبنان، عراق و ایران دچار سردرگمی شده است و نمیداند با واکنشهای پارلمان اسرائیل یا دولت نتانیاهو چگونه برخورد کند.
بنابراین آنچه را در ابتدا نبرد موصل یا داعش نامیدیم، باید نبرد جبهه مقاومت با استکبار جهانی بر سر بغداد دانست. ایستادگی در برابر این برنامه ستیزهجویانه، به گسترش نقش و جایگاه حزبالله لبنان در سطح منطقه خواهد انجامید.
منبع: القدس العربی
مترجم: محمدجواد گودینی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد