کشف رود سالهاست که در میان انواع پسابهای خانگی و صنعتی رها شده و آب پاکی را روی دست کشاورزان ریخته، در چنین شرایطی کارشناسان معتقدند؛ پرونده موضوع آلودگی رودخانه کشف رود هنوز بسته نشده و دیر یا زود «بزرگترین رودخانه شمال شرقی ایران» در سایه سوء مدیریتها به خوابی ابدی فرو میرود.
امروز به نظر میرسد که آب از سر کشف رود گذشته و امیدی به احیاء دوباره این رودخانه نباشد و شاید این امر هیچ کس را به اندازه کشاورزان ناراحت و نگران نکند.
رودخانهای که آب و نان کشاورزان را برید
آب رودخانه کشفرود در گذشته برای آبیاری مزارع کشاورزی استفاده میشد و طی سالهای اخیر به دلیل آلودگی و ورود انواع فاضلابها کاشت هرگونه سبزی و صیفیجات در حریم این رودخانه ممنوع اعلام شده و این امر یکی از بزرگترین مشکلات را برای بسیاری از کشاورزان ایجاد کرده و در حقیقت آب و نان آنان را بریده اما در مقابل عدهای دیگر از کشاورزان در سایه عدم نظارتها اقدام به کاشت انواع و اقسام محصولات میکنند و سلامت شهروندان را به خطر میاندازند.
اقدامات متناقض کشاورزان در کاشت و یا عدم کاشت صیفیجات در حالی ادامه دارد که مسئولان امر اعلام کردهاند در طول 43 کیلومتری رودخانه کاشت هرگونه سبزی و صیفی ممنوع است و با متخلفان برخورد قانونی صورت میگیرد.
صادق مشیری از کارشناسان محیط زیست نیز گفت: عدم دلسوزی و پای کار نبودن مسئولان دستگاه های مختلف موجب شده آلودگیها همچنان گریبان بزرگترین رودخانه شمال شرق ایران را بگیرد و در حال حاضر ورود انواع فاضلاب ها به حریم رودخانه کشفرود برای اهالی مشهد و مسئولان امر دردسرساز شده است.
کشفرود جان مشهدیها را به لب آورد
مشیری با اعلام اینکه ورود انواع فاضلابها به حریم این رودخانه جان مشهدیها را به لب آورده و با این وجود بازهم در حریم کشف رود انواع و اقسام محصولات کشت میشود، افزود: جاری بودن فاضلاب خام در رودخانه کشف رود یکی از مشکلات این رودخانه است که سلامت زائران و مجاوران حرم رضوی را تهدید می کند و به همین دلیل در کارگروه کشف رود کشت هر نوع سبزی و صیفی جاتی در این منطقه ممنوع اعلام شده است.
وی گفت: امروز بستر این رودخانه عظیم به محلی برای تخلیه پسابهای صنعتی و نخالههای ساختمانی بدل شده و این امر آلودگیهای متعدد محیط زیستی را برای این رودخانه فراهم آورده است و از سویی دیگر امروز این رودخانه محلی برای تجمع فاضلابهای خام و آلوده است و تصور کنید که در چنین شرایطی محصولات کشاورزی نیز در حریم این رودخانه کشت میشود.
کاشت صیفی جات در حریم آلوده رودخانه کشف رود
مشیری افزود: در حال حاضر ممنوعیت کاشت صیفی جات بسیاری از کشاورزان را به کاشت گل های تزئینی و درختان صنوبر واداشته و در مقابل عدهای دیگر با تخطی از زیر بار این امر شانه خالی کرده و همچنان در سایه عدم نظارتها اقدام به کاشت صیفی جات کرده اند؛ حال آنکه آب آلوده این حوزه به شدت سلامت شهروندان را به مخاطره انداخته است.
وی گفت: رونق منطقه کشف رود به کشاورزی آن بستگی دارد و اگر قرار باشد عدهای از کشاورزان به صورت خودسرانه دست به کاشت محصول بزنند و در مقابل عدهای دیگر دست روی دست بگذارند کاری از پیش نخواهد رفت لذا باید با پای کارآمدن تمامی دستگاه های مسئول و ایجاد حساسیت در میان دست اندرکاران امر، مشکلات این رودخانه را هرچه زودتر حل و فصل کرد.
این کارشناس محیط زیست افزود: در کارگروه کشف رود برای قطع نشدن نان و آب کشاورزان اجازه کاشت صنوبر به آنان داده شد اما کاشت صنوبر دردی از کشاورزان دوا نمی کند و برای آنان سودی نخواهد داشت و بهترین راهکار این است که با تخصیص اعتبارات و دلسوزی مسئولان، حریم این رودخانه از آلودگیها پاکسازی شود.
هیچ گاه مشکلات کشف رود 100 درصد برطرف نشد
فرماندار مشهد نیز گفت: کشفرود از کوههای هزار مسجد و بینالود سرچشمه میگیرد. طول این رودخانه 290 کیلومتر است که پس از ادامه مسیر در محل پل خاتون سرخس به رودخانه هریرود پیوسته و از آنجا به بعد، رودخانه تجن نام گرفته و به سمت ترکمنستان ادامه می یابد و در ریگزارهای ترکمنستان فرو میرود، در گذشته کشف رود یک رودخانه دائمی بود اما رفته رفته تداوم شرایط بحرانی این رودخانه آسیبهای اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی بسیاری را بر اهالی آن منطقه تحمیل کرد.
حسن موحدی افزود: مسئله کشف رود یک معضل اجتماعی است و نباید به سادگی از کنار آن رد شد زیرا تاکنون هیچ گاه مشکلات کشف رود 100 درصد برطرف نشده است.
وی گفت: فاضلاب هایی که در داخل این رودخانه وجود دارد باید با استفاده از روش های علمی تصفیه شود و نباید همان طور به حال خود رها شود.
موحدی افزود: تصفیه فاضلاب کشف رود با مواد بیولوژیک ژاپنی به صورت مقطعی موثر بوده و تامین این مواد توانسته تا حدودی به رفع مشکل آلودگی کشف رود کمک کند و در حال حاضر میزان آلودگی این رودخانه به حد زیر مجاز رسیده است.
فرماندار مشهد گفت: مشکلات کشف رود در سایه مشارکت تمامی دستگاههای مختلف حل می شود و ساماندهی و رسیدگی به این بخش تنها وظیفه شرکت آب منطقهای و فرمانداری نیست.
ارائه طرح های بلندمدت و کوتاه مدت از سوی شرکت آب و فاضلاب مشهد
معاون هماهنگی و امور عمرانی استاندار خراسان رضوی نیز با ابزار نگرانی از وضعیت رودخانه کشف رود، گفت: ضرورت دارد تا شرکت آب و فاضلاب مشهد در راستای رفع مشکلات پیش روی رودخانه کشف رود به ارائه طرح های بلندمدت، کوتاه مدت و میان مدت بپردازند و وضعیت نگران کننده کشف رود را سرو سامان دهند.
محمدحسن واحدی افزود: ورود پساب واحدهای مختلف، فاضلاب واحدهای آبکاری، قالیشویی؛ معضلات غیرقابل جبرانی را به وجود آورده و فاضلاب صنعتی حاصل از فعالیتهای شهرک صنعتی توس از تصفیه خانه پرکندآباد، فاضلاب صنعتی واحدهای آبکاری منطقه دهرود، صنایع پوست و چرم همت آباد و واحدهای قالیشویی منطقه التیمور، فاضلاب خانگی تصفیه خانه اولنگ و پرکندآباد، زهآبهای کشاورزی حاوی سموم و کودهای شیمیایی و فاضلابهای تصفیه نشده مناطق مختلف مشهد از جمله آلودگیهایی است که به طور غیرقانونی در بستر این رود تخلیه میشوند و روز به روز حریم این رودخانه را تهدید می کنند.
دستگاه هایی که به مراجع قانونی معرفی می شوند
وی افزود: در حال حاضر ساخت تصفیه خانه هایی با کمک آب منطقه ای و آب و فاضلاب مشهد در دستور کار قرار گرفته، البته در این زمینه سرمایه گذار نیز جذب شده و بخش خصوصی هم ورود پیدا کرده است.
واحدی در خصوص کارگروه کشف رود نیز گفت: کارگروه کشف رود در راستای حل مشکلات این رودخانه تشکیل شده و اکنون برای مقابله با تخلیه فاضلاب در رودخانه باید دستگاه های ذی ربط ورود جدی داشته باشند و اگر هر یک از این دستگاهها در اجرای مصوبات کارگروه غفلت ورزند بی تردید به مراجع قانونی معرفی خواهند شد.
وی افزود: پاک سازی کانون های آلاینده، آزادسازی حریم رودخانه و جلوگیری از کاشت صیفی جات تنها بخشی از مصوباتی به تصویب رسیده در کارگروه کشف رود است.
معاون هماهنگی و امور عمرانی استاندار خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به این سوال که آیا در حقیقت کشاورزان حاشیه رودخانه کشف رود مورد حمایت قرار می گیرند، افزود: کشاورزان حاشیه رودخانه حمایت می شوند و در حال حاضر بر این اساس قراردادی با شهرداری منعقد شده تا گلهای تزئینی و درختان صنوبر از کشاورزان خریداری شود و قرار است شهرداری تا سقف 40 میلیارد تومان برای خرید این محصولات تزیینی سرمایه گذاری کند.
آلودگی رودخانه کشف رود همچنان دامن اهالی مشهد را گرفته و شاید اگر دست اندرکاران و مسئولان ذی ربط آستین همت بالا می زدند امروز این رودخانه از آلودگی ها پاکسازی شده بود. (مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛