قضاوت افراد از روی چهره

اینکه قضاوت اجتماعی به ویژگی‌های جسمانی ربط دارد پدیده‌ای شناخته شده بود، اما اکنون محققان دانشگاه «یورک» به سرپرستی دکتر تام هارتلی، متخصص علوم اعصاب (نوروساینتیست) به آن جنبه ریاضی هم بخشیده‌اند و این موضوع توسط انیماتورها یا هر کسی که می‌خواهد مثلا در شبکه‌ های اجتماعی تاثیر مورد نظر خود را بر دیگران بگذارد، مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

دکتر هارتلی و گروه تحقیقاتی‌اش می‌خواستند بدانند حال که نخستین قضاوت افراد فقط با نگاه کردن چهره و بر اساس ویژگی‌های آن شکل می‌گیرد، آیا می‌توان این ویژگی‌ها را به دقت سنجید؟

در این تحقیق عکس صورت هزار نفر را به حداقل شش نفر نشان دادند و از آنها خواستند برای ۱۶ ویژگی مختلف مثل قابل اعتماد بودن یا هوش به عکس‌ها نمره بدهند. در نهایت این ارزیابی به سه خصلت کلیدی کاهش پیدا کرد؛ خوش برخورد بودن، سلطه‌طلبی یا جذابیت.

با اندازه گیری ویژگی‌های صورت در این هزار عکس و ادغام آنها با نمره‌هایی که گرفته بودند، دکتر هارتلی و همکارانش یک مدل ریاضی طراحی کردند تا نشان دهد هر ویژگی صورت چه تاثیری بر قضاوت دیگران می‌گذارد.

در قدم بعدی، کامپیوتر با استفاده از این مدل ریاضی، صورت‌های کارتونی طراحی کرد که القا کننده خوش برخوردی، سلطه طلبی و جذابیت (با درجات مختلف) و نیز صورت‌هایی با حالت های بینابین باشند.

در مرحله آخر این چهره‌های کارتونی را به افراد داوطلب نشان دادند و درباره تاثیری که بر آنها گذاشته بود، سوال کردند. پاسخ‌ها با آنچه قرار بود چهره‌ها القا کنند، مطابقت می‌کرد. برای مثال وقتی کامپیوتر قرار بود چهره‌ فرد خوش برخورد را طراحی کرده باشد، کسانی که آن را می‌دیدند نیز همین استنباط را داشتند.

اما آیا می‌توان گفت مثلا مدل خاص ابرو یا چانه باعث چه نوع قضاوتی در افراد می‌شود؟

دکتر هارتلی محتاطانه پاسخ می‌دهد: بسیار دشوار است که بگوییم یک ویژگی مشخص یک تاثیر اجتماعی خاص را ایجاد می‌کند، به این دلیل که یک ویژگی خاص مثلا مدل ابرو در ترکیب با ویژگی‌های دیگر صورت متفاوت به نظر می‌رسد.

با این حال بطور کلی می‌توان به این نتیجه رسید افرادی که چهره‌های عضلانی دارند بیشتر بعنوان افراد سلطه طلب و آنها که لبخندی بزرگ بر لب دارند، افراد خوش برخورد و قابل اعتماد قضاوت می‌شوند.

آنچه می‌تواند نگران کننده باشد، تاثیر بزرگی است که یک نگاه زودگذر به چهره افراد بر قضاوت ما می‌گذارد.

دکتر هارتلی گفت: اگر ما قضاوت خود را بر اساس این تاثیرات زودگذر بنا کنیم ممکن است مشکل‌ساز شود، بخصوص در دنیای امروز که ممکن است فقط یک عکس از کسی در شبکه‌های اجتماعی ببینیم و مجبور باشیم قضاوت خود را بر اساس آن شکل دهیم، اما از طرف دیگر این می‌تواند برای طراحان، نقاشان و عکاسان بسیار سودمند باشد و به این ترتیب بتوانند عکس یا طراحی خود را با همان تاثیری که مد نظرشان است، تولید کنند.

این مدلسازی برای انیماتورها هم می‌تواند بسیار مفید باشد، زیرا انیماتور باید به طرح خود جان دهد و با چهره قهرمانان خود تاثیر خاصی بر بیننده بگذارد و با تغییری اندک، به چهره آنها بعد اجتماعی بدهد.

وی افزود: نتیجه این تحقیق قابلیت‌های تجاری بسیاری دارد، زیرا افراد می‌توانند عکس خود را آنگونه که دوست دارند، در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ارائه دهند.

دکتر هارتلی گفت: این تحقیق می‌تواند به ما نشان دهد که ما در مورد غریبه‌ها با کلمات ساده‌ای مثل خوش برخورد، کناره‌گیر و دیرجوش، سلطه طلب یا منفعل قضاوت می‌کنیم.(ایسنا)