تلاش‌ها برای حفظ بافت تاریخی «میدان ساعت» تبریز

فرزین حق‌پرست در گفت‌وگو با خبرنگاران افزود: تمامی سازه‌های معماری این میدان تاریخی که در بافت مرکزی شهر تبریز قرار دارد، از گزند هرگونه تغییر یا تخریب در امان می‌مانند.

وی با تاکید بر این‌که بناهای متعددی در محدوده نفوذ این اثر ثبت شده است، تصریح کرد: ساختمان شهرداری تبریز به شماره 2055، ساختمان دفتر ثبت اسناد به شماره 14 هزارو 644، نمای ساختمان اتحاد به شماره 16 هزارو 651، نمای ساختمان تاجر اردبیلی به شماره 2055، نمای ساختمان فتحی به شماره 14 هزارو 948 و نمای ساختمان دکتر هوشیار به شماره 19 هزارو 212 در فهرست آثار فرهنگی تاریخی کشور به ثبت رسیده‌اند.

حق‌پرست با اشاره به قدمت این میدان یادآور شد: همزمان با انجام خیابان کشی‌های متقاطع در مرکز شهرهای ایران در دوره پهلوی اول که محل تقاطع اصلی این خیابان‌ها با میدانی مدور (فلکه)، تعریف می‌شد، اجرای این میدان نیز از حدود سال 1314 با ساخت بنای اصلی آن، آغاز شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خاطرنشان کرد: چون اولین و مهم‌ترین ساختمان این میدان، ساختمان شهرداری معروف به ساختمان ساعت بود، در عرف عمومی به این میدان ساعت قاباغی (جلوی ساعت) نیز گفته می‌شود.

حق‌پرست میدان ساعت را ترکیبی نوین بین بافت کهن و عناصر الحاقی جدید توصیف کرد و گفت: علیرغم این‌که ساختار این میدان(فلکه) برگرفته از میدان‌های غربی بوده و در سازه‌های معماری فراگرفته آن نیز این موضوع مشهود است، اما با این وجود در مدتی کوتاه، بافت کهن همجوار این میدان که دچار برش و انفصال شده بود توانست، با ترکیب بافت کهن و عناصر الحاقی جدید، ساختار قابل ارزش شهری-فرهنگی-تاریخی ایجاد کند.

وی اصلی‌ترین بنای این فلکه را ساختمان شهرداری(موزه شهر کنونی) خواند که نماد تغییر ساختار مدیریت شهری در ساختار حکومتی-شهری ایران آن زمان بود و افزود: بانی ساخت این بنا که در سال 1314 شروع و در سال 1318 به اتمام رسیده ارفع الملک جلیلی شهردار وقت شهر تبریز و مهندس طراح و مجری آن آوِدیس اوهانجانیان بوده که بر روی گورستان تاریخی نوبر ساخته شده است.

وی با بیان این‌که تمامی آثار تاریخی از جمله میدان ساعت متعلق به تمام مردم هستند، ضمن تاکید بر نقش جدی قانون در حمایت و حفاظت آثار تاریخی در مقابل تخریب یا آسیب رساندن عامدانه، اظهار کرد: اثر تاریخی «میدان ساعت» تبریز تحت حفاظت و نظارت سازمان میراث فرهنگی کشور بوده و هرگونه دخل و تصرف یا اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن شود برابر ماده 558 لغایت 569 قانون مجازات اسلامی، جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هرگونه مرمت و بازسازی آثار تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی را صرفا با تائید و نظارت این اداره‌کل ممکن اعلام کرد.

حق‎‌پرست خاطرنشان کرد: میدان ساعت تبریز به طول و عرض 100 متر و به قدمت پهلوی اول به شماره 31091 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.