شهرهای نمونه گردشگری اما بدون امکانات

بر اساس مصوبه هیات دولت شهرهای نیشابور در خراسان رضوی، بسطام و شهمیرزاد در سمنان، تفت، ابرکوه و میبد در یزد، رامسر و لاهیجان در نوار شمالی کشور، ماهان در کرمان، سرعین در اردبیل، تبریز در آذربایجان شرقی، شهرری و دماوند در استان تهران و شیراز در استان فارس، 14 شهری است که در فهرست شهرهای گردشگری کشور قرار گرفته‌اند. با این حال بیشتر این شهرها نه‌ فقط از امکانات و زیرساخت‌های استاندارد یک شهر نمونه گردشگری بی‌بهره هستند، بلکه امکانات آنها پاسخگوی حجم کنونی مسافران و گردشگران هم نیست.

بسطام قطب عرفان شرق

بسطام و شهمیرزاد در استان سمنان دو شهر از 14 شهر برگزیده گردشگری کشور است که به دلیل غنای بالای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی معنوی، در فهرست شهرهای نمونه گردشگری قرار گرفته و این در حالی است که این دو شهر از امکانات و زیرساخت‌های لازم برای جذب گردشگر بی‌بهره است.

مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان به دلایل انتخاب این دو شهر اشاره می‌کند و با بیان این‌که شهر بسطام به سبب وجود آثار تاریخی و معنوی باارزش از قرون اول و دوم هجری، در زمره این فهرست قرار گرفته است، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: وجود آرامگاه شیخ بایزید بسطامی و شیخ خرقانی به عنوان دو عارف گرانقدری که در دنیا بیشتر شناخته شده‌اند، می‌تواند این شهر را به عنوان قطب عرفان شرق نیز معرفی کند. ضمن این‌که هم‌اکنون ترکیه درصدد صاحب شدن بایزید همچون مولانا به نام خود است و در این زمینه اقداماتی را هم انجام داده است، در حالی که ما تاکنون کاری در این زمینه انجام نداده‌ایم، اما با حمایت دولت تدبیر و امید درصدد ثبت جهانی این مجموعه هستیم.

محمدحسین بحرالعلومی با اشاره به این‌که پرونده مجموعه تاریخی بایزید شامل حریم و برج و بارو که از معماری خاص و زیبایی برخوردار است، با عنوان ارگ تاریخی بسطام، در حال آماده شدن است، تصریح می‌کند: از آنجا که آرامگاه شیخ خرقانی نیز در فاصله نزدیکی از مجموعه بایزید قرار دارد، تلاش خواهیم کرد هر دو اثر را تحت یک مجموعه و در یک پرونده و به عنوان آثار تاریخی و معنوی بسطام به کارشناسان یونسکو معرفی کرده و در صورت موافقت به ثبت جهانی برسانیم.

وی دلیل انتخاب شهمیرزاد به عنوان دومین شهر گردشگری سمنان را چشم‌انداز طبیعی و غلبه فضای سبز آن به ساختمان‌ها و ساخت و سازهای شهری عنوان می‌کند و یادآور می‌شود: متاسفانه شهرداری دولت قبل، بدون توجه به این جاذبه طبیعی که قابلیت معرفی به جهان را دارد، مجوز بلندمرتبه سازی و قطع درختان زیادی را صادر و بخشی از منظر تاریخی و طبیعی شهر را نابود کرد که پس از معرفی این شهر به عنوان شهر گردشگری، این رویه متوقف و جلوی تخریب بیشتر گرفته شد و میراث فرهنگی اکنون درصدد است همان ترکیب قبلی باغ‌شهر را در این شهر حفظ و احیا کند.

این کارشناس مسئول درباره شرایط امکانات و زیرساخت‌های این دو شهر گردشگری نیز یادآور می‌شود: این دو شهر از نظر امکانات اقامتی و دیگر زیرساخت‌های مورد نیاز بسیار ضعیف است، به طوری که اکنون هیچ مرکز اقامتی فعال در شهمیرزاد وجود ندارد و بسطام نیز فقط دارای یک مهمانسرای جهانگردی دو ستاره است، اما ساخت یک کمپینگ با 80 درصد پیشرفت و یک هتل در بسطام در حال انجام است و دو خانه اقامتی نیز در شهمیرزاد در حال آماده‌سازی و بازگشایی است. البته از آنجا که شهمیرزاد، نزدیک مهدی‌شهر است، هتل‌های این شهر، شهمیرزاد را هم پوشش داده و نیاز اقامتی این شهر را در مقطع کنونی تا حدی برطرف می‌کند.

مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان با اشاره به این‌که ایجاد بقیه زیرساخت‌های مورد نیاز این دو شهر باید در طرح جامع گردشگری آنها گنجانده و تهیه شود، می‌گوید: برای تهیه این طرح، رایزنی‌هایی با شهرداری شده است که در صورت مشارکت شهرداری این کمبودها نیز برطرف خواهد شد، ضمن این‌که طرح جامع گردشگری استان سمنان نیز از دو سال پیش در حال آماده‌سازی است و با تکمیل و اجرای آن، خودبه خود بخشی از کار مطالعه و ایجاد برخی زیرساخت‌های این دو شهر نیز آماده خواهد شد.

لاهیجان پایگاه تشیع

مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان نیز به دلایل انتخاب لاهیجان به عنوان شهر نمونه گردشگری اشاره می‌کند و در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌افزاید: وجود جاذبه‌های طبیعی زیبا و متنوع، جاذبه‌های تاریخی همچون بافت تاریخی که همچنان حفظ شده، بناها و المان‌های تاریخی، پیشینه مذهبی که از این شهر به عنوان پایگاه تشیع یاد می‌کند، جاذبه‌های انسان‌ساز این شهر همچون تله‌کابین و بام سبز و صنایع‌دستی متنوع آن، مجموعه‌ای از ظرفیت‌های گردشگری لاهیجان است که واقع شدن آنها در کنار یکدیگر، این شهر را لایق دریافت عنوان شهر نمونه گردشگری کرده است.

رضا علیزاده درباره امکانات و زیرساخت‌های این شهر نیز می‌گوید: اگرچه لاهیجان دارای 127 واحد اقامتی نظیر هتل، هتل‌آپارتمان و مهمانسرا با 394 اتاق است، اما این میزان واحد اقامتی پاسخگوی نیاز فعلی و حجم فعلی گردشگران این شهر هم نیست و این نیاز هنگام اوج حضور مسافر در این شهر، با افزودن کمپینگ‌های شهرداری و مدارس برطرف می‌شود.

وی با تاکید بر این که امکانات فعلی و زیرساخت‌های این شهر در حد عنوان شهر نمونه گردشگری نیست و باید مطابق با این تعریف و استاندارد ارتقا یابد، می‌افزاید: آنچه اکنون در حوزه گردشگری برای ما مهم بوده و پیگیر آن هستیم، ایجاد پروژه‌های سرمایه‌گذاری متناسب با نیاز یک شهر نمونه گردشگری است که طرح مطالعاتی آن نظیر پروژه‌های مورد نیاز و نقاط مناسب ساخت آنها اکنون تهیه شده و منتظر ورود سرمایه‌گذاران به این بخش هستیم که در صورت تمایل، تسهیلات لازم نیز در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.

به دنبال تخصیص اعتبار ویژه هستیم

در همین ارتباط جلال تاجیک، مدیرکل دفتر مناطق نمونه و زیرساخت‌های گردشگری نیز با بیان این‌که تاکنون از ظرفیت‌های موجود در شهرهای نمونه گردشگری برای جذب گردشگر استفاده نشده است، به جام‌جم می‌گوید: ما در مقطع کنونی با دعوت از شهرداران این شهرها، از آنها خواستیم با اعطای تسهیلاتی همچون تخفیف عوارض و اختصاص زمین به سرمایه‌گذاران برای فراهم کردن زیرساخت‌هایی همچون اماکن اقامتی، به رفع مشکل کمبود امکانات مبادرت کنند.

وی با اشاره به این‌که قطعا بعضی شهرها با وجود برخوردار بودن از ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی، از فهرست شهرهای نمونه گردشگری هیات دولت جا مانده‌اند، می‌افزاید: به هر روی انتخاب این 14 شهر، تصمیمی بوده که در هیات دولت قبلی گرفته شده و ما نیز به احترام آن، همان فهرست را دنبال کردیم.

مدیرکل دفتر مناطق نمونه و زیرساخت‌های گردشگری کشور، شهرهای نمونه گردشگری را متفاوت با بحث مناطق گردشگری می‌داند و یادآور می‌شود: مناطق گردشگری محل تجمع و زندگی نبوده و بدون امکانات و زیرساخت‌های گردشگری است که ما با دعوت از سرمایه‌گذاران در این مناطق که وسعتی بالای 50 هکتار دارند، از آنها خواسته‌ایم در آنجا زیرساخت‌هایی نظیر هتل، پارکینگ و سرویس بهداشتی بسازند. در حالی که شهرهای نمونه گردشگری این امکانات را دارد، ولی از آنها بهره‌برداری نشده است و به توجه بیشتر نیاز دارد.تاجیک با اشاره به این‌که شاید در آینده تعداد این شهرها به 20شهر افزایش یابد، تاکید می‌کند: درصدد هستیم تا با مشارکت سازمان مدیریت (معاونت برنامه و بودجه) در برنامه ششم توسعه، ردیف اعتبار ویژه‌ای برای شهرهای نمونه گردشگری در نظر بگیریم؛ زیرا به دلیل غفلت از مصوبه شهرهای نمونه گردشگری در دولت گذشته و وجود موانعی چون نبود بودجه، منابع بانکی و نارضایتی سرمایه‌گذاران در شهرهای نمونه گردشگری، روند اجرایی مصوبه این شهرها با کندی زیادی همراه بوده است.