به گزارش واحد مرکزی خبر، آیت الله هاشمی رفسنجانی امروز سه شنبه در همایش تبیین سیاستهای کلی نظام و نظارت بر حسن اجرای آن گفت: ابتدا باید دانست چه شد که مجمع با عنوان نهادی بدیع در کشورمان پس از انقلاب ایجاد شد زیرا به هنگام تدوین قانون اساسی هیچ نامی از مجمع و نظارت آن وجود نداشت و تفکری هم در این زمینه نبود.
وی افزود: واقعیت میدانی، ما را به این نتیجه رساند که مجمع را ایجاد کنیم گر چه قبل از آن حضرت امام (ره) به این نتیجه رسیده بود که خلائ در مسائل عمومی کشور با توجه به تغییرات مبنایی که در نظام ایجاد شده بود وجود دارد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی گفت: تا جایی که تاریخ نشان می دهد در نظامهای پیشین جایی را نمی بینیم که مقید شده باشند در چارچوب احکام ، معارف و اخلاق اسلامی نظام شان را اداره کنند گر چه شروع این اقدام مربوط به صدر اسلام و زمان پیامبر (ص) است.
وی افزود: در زمان تدوین پیش نویس قانون اساسی، تصور ایجاد مجمع وجود نداشت و در شورای انقلاب نیز که قانون اساسی به امام و مراجع ارائه شد تا نظر دهند ، بحثی در این باره و حتی درباره ولایت فقیه مطرح نبود و نخستین بار که برای تصویب قانون اساسی در خبرگان بحث می شد مسئله ولایت فقیه مطرح شد.
هاشمی رفسنجانی گفت: از آن زمان موضوع ولایت فقیه وارد قانون اساسی شد و نقش ولایت فقیه، وظایف و اختیاراتش مطرح و مشخص شد.
وی افزود: 10 سال که از انقلاب گذشت و بن بستهایی ایجاد شد نشان داد که نهادی جایش خالی است بویژه در مجلس اول که قوانین مادر را تصویب می کرد و خیلی از این قوانین به شورای نگهبان می رفت و به مجلس باز می گشت و نمایندگان نیز دیدگاه شورای نگهبان را نمی پذیرفتند.
هاشمی رفسنجانی گفت: گاهی ما به امام شکایت می کردیم که با تذکر ایشان جزییات حل می شد اما مسائل باقی می ماند به همین علت به این نتیجه رسیدیم که باید جایی داشته باشیم که این بن بست را بشکند.
وی افزود: به ما اطلاع دادند که امام نیز چنین تفکری دارند و ما نیز که گرفتار چنین اختلافاتی در دولت و مجلس بودیم به این نتیجه رسیده بودیم در نتیجه سران قوا نامه ای به امام نوشتند که اگر بناست چنین اتفاقی بیفتد زودتر انجام شود.
هاشمی رفسنجانی گفت: امام افرادی را به نام اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام معین کردند و مبنایش هم این بود که اگر مصلحتی برای نظام تشخیص داده شود می توان حتی قانون اساسی و فتاوای موجود را دور زد.
وی افزود: معنی این اقدام این بود که نهادی باشد که اگر لازم دانست نظارت شورای نگهبان را نادیده بگیرد و قانون را ابلاغ کند که با این اقدام بن بست شکسته شد.
هاشمی رفسنجانی گفت: امام (ره) خودشان اعضای مجمع را انتخاب کردند گر چه با ما مشورت می کردند حتی آیین نامه را نیز خودشان تصویب کردند گر چه به ما گفته بودند که آیین نامه را تهیه کنیم و ما نیز به شکل محدود تهیه کردیم که مشکلی برای دیگران ایجاد نشود اما امام قبول نکردند و گفتند مجمع در هر حالتی که لازم باشد باید وارد شود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: تا زمانی که امام در قید حیات بودند چیزی به نام سیاستهای کلی به این صورت اصلاً نداشتیم و در قانون اساسی هم مطرح نبود. اشکالی که ایجاد شد این بود که چون جهت های خاصی برای بخشهای کشور وجود ندارد ناهماهنگی در اداره کشور ایجاد می شود.
هاشمی رفسنجانی اضافه کرد: این سیاستها و این مدیریت که در نظام ما آمده است سابقه ای ندارد و بسیاری از ادارات از آن مطلع نیستند چون کارشان نبوده است و از نظر عملیاتی نیز جامعه در این باره اطلاع کافی ندارد.
وی گفت: مسئله نظارت بر اجرای سیاستهای کلان ، طبق قانون اساسی به رهبری داده شده است که البته با مشورت مجمع انجام می شود.
هاشمی رفسنجانی افزود: اگر رهبری می خواست نظارت کند خیلی جدی تر نظارتها انجام می شد، رهبری معظم انقلاب خودشان گفته اند خوب نیست تشکیلات وسیعی برای این اقدام در کشور ایجاد شود و خوب است مجمع که خودش سیاستها را تصویب کرده است این مسئولیت را برعهده داشته باشد به همین علت نظارت به مجمع واگذار شد.
وی گفت: اولین عرصه فعالیت ما برای نظارتها مجلس بود چون قوانینی که مجلس تصویب می کند پایه کار است و نباید با سیاستهای کلی اختلاف داشته باشد.
هاشمی رفسنجانی افزود: به عنوان نمونه وقتی قانون برنامه و بودجه از مجلس می آید و حتی شورای نگهبان نیز تأیید می کند وقتی به دست ما می رسد می بینیم که تخلف از سیاستهای کلی بسیار زیاد است.
وی گفت: در چنین مواقعی تخلفات را به شورای نگهبان اطلاع می دهیم تا آن را لغو کنند زیرا عملاً قابل اجرا نیست و شورای نگهبان نیز موارد اصلاحی را به مجلس بازمی گرداند.
هاشمی رفسنجانی افزود: در جایی که نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه شود مجلس دیگر نمی تواند آن را نپذیرد در حالی که در شرایط دیگر که شورای نگهبان مصوبات مجلس را باز می گرداند و مجلس بر مصوبات اصرار می کند خیلی قوانین باقی می ماند.
وی با اشاره به مشکلات مجمع برای تدوین آیین نامه نظارت بر اجرای سیاستهای کلی گفت: وقتی می خواستیم آیین نامه را بنویسیم قوای سه گانه سعی می کردند نظارت ما را محدود کنند همچنان که در دولت اصلاحات همین مشکل وجود داشت و جلسات طولانی با نمایندگان وی داشتیم با این حال آیین نامه به شکل محدود اصلاح شد.
هاشمیرفسنجانی با اشاره به تعامل مجمع تشخیص مصلحت نظام و دولت نهم و دهم تصریح کرد: آقای احمدینژاد خیلی صریح میگفت مجمع را قبول ندارد؛ سند چشمانداز که سند مادر است وقتی منتشر شد اصلا مورد قبول نبود و هر چه دولت قبول داشت عمل میکرد.
وی افزود: برنامه چهارم که بر اساس سند چشمانداز بود زمانی که در مجلس مورد ارزیابی قرار گرفت مشخص شد که فقط 23 درصد آن اجرا شده و اگر پلیس و زندان و جریمه هم نبود خود به خود این مقدار کار انجام میشد و کشاورزان و صنعتگران کار خود را میکردند و حتی اراده منفی در این خصوص در دولت قبلی وجود داشت.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه ما آئیننامه را برای اصلاح ، خدمت رهبری انقلاب فرستادیم و 4 سال آئیننامه خدمت ایشان باقی ماند، گفت: اخیرا یک آئیننامه بسیار جدی از سوی معظمله ابلاغ شده است که میخواستند همه موارد در آن باشد و با ما هم مشورت نشد چون ایشان میدانستند ما مراعات دستگاه اجرایی را میکنیم و رهبری میخواستند قاطع عمل کنند.
هاشمیرفسنجانی با بیان اینکه در این آئیننامه فشاری به دستگاهها نیاوردیم و تنها گزارش میخواهیم، خاطرنشان کرد: اگر موارد مدنظر را دستگاههای اجرایی اصلاح نکردند به رهبری ارجاع میدهیم و اصولا هیچ کیفری در کار نظارت مجمع نیست و کار ما پیشگیری است، وارد مرحله مجازات و عزل و نصب نمیشویم و در آئیننامه هم چنین موضوعی نیامده است حتی در داخل مجلس هم کیفری نداریم و جلوگیری میکنیم.
وی افزود: تفسیر شورای نگهبان از سیاستهای کلی نظام این است که چون این سیاستها مصوبه رهبری است همانند قانون اساسی حکم شرعی محسوب میشود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید براینکه ما تابع مصلحت هستیم و این مسئله مهمی است که هنوز وارد این بخش نشدهایم افزود: در آییننامه مربوط به آن، رهبری به موضوع مقررات اشاره کرده است که این مقررات شامل همه از جمله دولت و قوه قضاییه، صدا و سیما ، نیروهای مسلح و همه دستگاههایی که مقررات رسمی را ابلاغ میکنند، میشود.
وی اجرای سیاستهای کلی را کاری دشوار دانست و اضافه کرد: هنوز اعتباری هم برای این نظارت نداریم و باید با اعتبار محدود مجمع و تشکیلات کوچک خود کار را انجام دهیم.
هاشمی رفسنجانی با اشاره به تشکیلات مجمع گفت: ما با دبیرخانه و نیروهای حفاظتی که باید حقوق آنها را بدهیم و هزینههای بسیاری که داریم، در ساختمان میراث فرهنگی هستیم و در واقع حافظ آن هستیم و وضع ما این گونه است البته بیشتر نمیخواهیم و معتقدیم همه باید دلسوز نظام باشند و هزینههای بیخودی بر نظام تحمیل نکنند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر لزوم دقت در اجرا و نظارت بر سیاستهای کلی افزود: خانم امینزاده اشکالات سیاستهای کلی را مطرح کرد و ما نیز خیلی از شاخصها را تثبیت کردهایم اما بازهم باید به این مسئله رسیدگی شود.
وی ادامه داد: ما کمیتها ی داریم که مغایرتها با سیاست های کلی را اعلام میکند و در این چند روز بسیاری از این موارد را برای ما فرستادهاند که اگر بخواهیم خودمان در مجمع به آن رسیدگی کنیم، همه وقت مجمع صرف آن خواهد شد.
هاشمی رفسنجانی با ذکر مثالی به برداشتها از صندوق توسعه ملی اشاره کرد و گفت: برداشت و مصارف این صندوق مشخص شده است اما در وضع جدیدی که داریم نیاز داریم که مدیران، مصوبات مجمع را ببینند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: این مصوبات شامل هزار بند و ماده است باید به صورت کتاب دربیاید تا قابل استفاده باشد.
وی افزود: اگر بخواهیم قوانین گذشته را مطابق با این سیاستها پیگیری کنیم اشکالاتی خواهد داشت که باید برای آن فکری کنیم.
هاشمی رفسنجانی همچنین گفت: علت اینکه الان وضع خوب شده این است که آقای روحانی خودش به این مسئله اعتقاد دارد و سران سه قوه نیز در این جلسات هستند لذا امیدواریم این مسئله را طوری پیش ببریم که قابل قبول همه باشد چراکه این به نفع کشور است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد