خواستار کمک ایران در انتخابات ریاست‌جمهوری لبنان هستیم

هم‌مرزی این کشور با سرزمین‌های اشغالی و سیاست‌های تجاوزگرانه رژیم صهیونیستی نیز بر این مشکلات افزوده و در ماه‌های اخیر فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در سوریه و نفوذ آنها به لبنان، باعث افزایش مشکلات این کشور شده است. در چنین شرایطی لبنان با مشکل انتخاب رئیس‌جمهور نیز روبه‌رو ست و گروه‌های مختلف هنوز نتوانسته‌اند در این زمینه به توافق برسند.

تمام سلام، نخست‌وزیر لبنان، در گفت‌وگویی که با روزنامه الحیات داشته در مورد شرایط داخلی این کشور و نحوه ارتباط مسئولان لبنانی با دیگر کشورها و نهادهای بین‌المللی توضیح داده است. وی با وجود این‌که کمک دیگر کشورها را برای حل مشکلات، مفید می‌داند، اما تاکید می‌کند که اصلی‌ترین راه‌حل مشکلات، وحدت ملی در لبنان است. وی در این گفت‌وگو درباره جزئیات مذاکراتی که بتازگی با رئیس‌جمهور کشورمان در نیویورک داشته نیز صحبت کرده است. مشروح گفت‌وگوی تمام سلام را با روزنامه الحیات می‌خوانید.

در ملاقاتی که با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در نیویورک داشتید، آیا سیاست بی‌طرفی لبنان را مطرح کردید؟

موضوع بی‌طرفی، بحث نشده است. تمرکز بحث‌ها بیشتر بر کمک ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای به لبنان برای غلبه بر بحران سیاسی کنونی ما بود. توجه داشته باشید که ایران در شکل‌گیری دولت در شش ماه گذشته نقش مهمی‌ ایفا کرد.

آیا شما تقاضایی از رئیس‌جمهور روحانی برای کمک به تسهیل برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری داشتید؟

بله. من از وی خواستم که ایران در این مورد کمک کند زیرا خلأ ریاست‌جمهوری و وضع موجود به تضعیف کشور منجر شده است.

آیا او در این خصوص تعهد خاصی داد؟

نه. قول خاصی داده نشد، اما دیدگاه‌ها مطرح و جایگاه‌ها مشخص شدند، ولی به تعهد یا اقدام مشخصی منتهی نشد. به هر حال قصد، مطرح ساختن و آگاهی رئیس‌جمهور روحانی از موضوع بود.

شما تمایل خود را با او برای گفت‌وگو با حزب‌الله و نبیه بری برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، ابراز داشتید؟

نه، این موضوع مورد بحث قرار نگرفت و وارد جزئیات نشدیم. اما آنچه با وی در میان گذاشتم نیاز لبنان به کمک‌های مثبت و سازنده ایران است، به‌طوری که معطوف به همه لبنان باشد نه یک جناح ویژه. ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای نباید در یک جناح خاص قرار گیرد.

آیا با وی درباره درگیری حزب‌الله در جنگ و عملیات نظامی‌در سوریه گفت‌وگو کردید؟

خیر، من در جایگاهی نیستم که به این موضوعات وارد شوم. به‌عنوان یک مقام دولتی نه نماینده یک حزب سیاسی، باید درباره موضوعاتی بحث کنم که تقویت حضور همه‌جانبه و نقش ملی لبنان را در پی داشته باشد.

اما شما در سخنرانی‌تان درباره حفظ و اتخاذ سیاست بی‌طرفی لبنان سخن گفتید؟

بله درست است.

پس چرا این موضوع را با رئیس‌جمهور روحانی مطرح نکردید؟

نیازی نبود که درباره تمامی ‌موضوعات با رئیس‌جمهور روحانی صحبت می‌کردم. من بیشتر درباره موضوعاتی با وی گفت‌وگو کردم که معتقدم جنبه‌های حمایتی آن، به نفع لبنان خواهد بود. سیاست بی‌طرفی که شما به آن اشاره کردید یک موضوع مصوب و اجرایی شده است؛ اما هنوز برخی ناهماهنگی‌ها بین آنچه واقعا انجام می‌شود و آنچه در فضای عمومی‌مطرح می‌شود وجود دارد که باید برطرف شود.

آیا او موضوع خاصی یا خواسته‌ای را مطرح کرد؟ از دیدگاه وی اولویت‌ها کدام هستند؟

دیدگاه وی مبتنی بود بر تعهد ایران برای وحدت ملی لبنان در برابر مخاطرات و حوادث جاری.

آیا درباره اتحاد بین‌المللی در برابر داعش و حضور یافتن یا نیافتن لبنان در چنین اتحادی، بحثی به میان آمد؟

خیر. آنها نظراتی در باره این اتحاد دارند، همچنان‌که دیدگاه‌هایی نیز درخصوص تروریسم دارند. موضعشان این است که آنها از خطرات پدیده تروریسم و پیامدهای آن، پیش از این‌که دیگران به صورتی رسمی ‌اذعان کنند، آگاه بوده‌اند.

در گفت‌وگویی که با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه داشتید، آیا درخصوص ایفای نقش برای آزادی سربازان ربوده شده لبنانی، به شما قول مساعد داد؟

با وی در این‌باره صحبت کردم و او متعهد شد بلافاصله پس از بازگشت به ترکیه کمک‌های لازم را انجام دهد.

یعنی ترکیه نقش میانجی را بازی می‌کند؟

موضع او روشن بود، ما وارد جزئیات نشدیم.

آیا قطر نیز میانجیگری می‌کند؟

بله.

با همکاری ترکیه یا از طریق کانال‌های دیگری؟

این بستگی به ترکیه و قطر دارد. در هنگام شام که مهمان امیر قطر بودیم، در مورد این موضوع گفت‌وگو کردیم و وی علاقه‌مندی خود را برای حل موضوع بیان کرد و از تصمیم خود برای برقراری تماس‌هایی برای تسریع انجام امور سخن گفت.

تماس با چه کسانی؟

با مسئولان کشور خودش برای پیگیری امور.

آیا می‌توان این‌گونه تعبیر کرد که نقش قطر محدود به جبهه النصره است و ترکیه محدود به داعش؟

این مربوط به خود آنهاست. اما ما پیشتر تجربیاتی از این دست با قطر و ترکیه داشته‌ایم. این‌که آنها چگونه با آدم‌ربایان ارتباط برقرار می‌کنند موضوعی بسیار حساس و پیچیده است و جزئیات آن نباید افشا شود.

اردوگاه‌های به اصطلاح آزمایشی در لبنان ـ به‌عنوان مثال، در مرز بین لبنان و سوریه ـ آیا واقعا در حال اجرایی شدن است؟ و شما از روند احداث چنین اردوگاه‌هایی مطلعید؟

این موضوع در حال بحث است و پیش‌نیازهای فراوانی باید آماده شود. هنوز برخی الزامات برای موفقیت طرح برآورده نشده است و در حال بررسی و بحث قرار دارد.

آیا در این موضوع با سازمان ملل وارد گفت‌وگو شده‌اید؟ به عبارت دیگر، آیا به‌دنبال تامین مالی برای ایجاد این اردوگاه‌ها هستید؟

سازمان‌های بین‌المللی به ایجاد اردوگاه‌ها در منطقه حائل بین مرز لبنان و سوریه چندان علاقه‌مند نیستند. آنها می‌گویند که تجربیات مشابه گذشته در کشورهای دیگر موفق نبوده است و در نتیجه، چنین طرحی را تائید نمی‌کنند.

پیشنهاد جایگزین آنها چیست؟

آنها ادامه کمک‌ها به پناهندگان در داخل کشور را پیشنهاد می‌دهند. اما بتازگی ما آنها را به اتخاذ روش‌های متفاوتی فراخوانده‌ایم که در آن فضای حمایتی از مردم و دولت لبنان، همانند کمک‌هایی که به پناهندگان سوری می‌شود، نیز ارائه شود.

بنابراین در ارتباط با پناهندگان «عرسال» رویکرد متفاوتی که منطبق بر شرایط آنهاست اتخاذ خواهد شد؟

موقعیت پناهندگان عرسال منحصربه‌فرد است. ساکنان لبنانی عرسال 35 هزار نفر هستند، در حالی که تعداد پناهندگان سوری به بیش از صد هزار نفر رسیده است. با یک محاسبه ساده، وضع آنجا حتی اگر هیچ خشونت یا جنگی نباشد، غیر قابل دفاع و نامتعارف است. به این ترتیب، باید کمک به ساکنان عرسال همچون پناهندگان سوری انجام شود و نباید این کمک‌ها به قیمت کاهش کمک‌رسانی به لبنانی‌ها تمام شود.

اکنون که سازمان ملل بلندی‌های جولان را ترک کرده است این نگرانی وجود دارد که مسیر امنی برای عبور تروریست‌ها به لبنان گشوده شود؛ آیا شما طرحی برای مواجهه با این وضع دارید؟

همان‌طور که می‌دانید این موضوع از سه سال گذشته بخصوص در چند ماه اخیر شدت گرفته است. بله ما در تلاش هستیم تا در سطح حکومتی و بویژه از طریق ارتش برای مقابله با هرگونه تهدیدات احتمالی که امنیت منطقه را به خطر می‌اندازد، آماده باشیم، همان‌گونه که در مورد عرسال و دیگر مناطق مستعد عمل کرده‌ایم. بله، در دیگر مناطق مرزی نیز خطراتی در کمین است و در مناطقی که پناهندگان سوری زیادی هستند خطرات بالقوه داخلی وجود دارد. نیازمندی‌های پناهندگان و جنبه‌های مختلف معیشت و زندگی آنها در کنار لبنانی‌ها باعث برخی حساسیت‌ها شده است. به هر حال، برای رسیدگی به این مشکلات باید آماده باشیم.

نامه‌ای از ائتلاف ملی سوریه به سازمان ملل نوشته شده و در آن اقدامات امنیت محور ارتش لبنان در برابر پناهندگان سوری محکوم شده است.

این اولین نامه از این دست نیست. اما آنچه برای ما در این موضوع مهم است اطمینان از این است که اقدامات نیروهای ارتشی، امنیت همه را تامین کند. حضور پناهندگان سوری نباید باعث شود که از سوی گروه‌های تروریست مورد سوءاستفاده قرار گیرند و کشور ما را هدف قرار دهند. این امر مستلزم اقدامات قاطع ارتش و در عین حال داشتن مسئولیت‌های فراوان در ارتباط با پناهندگان و نیز شهروندان عادی است.

آیا در مدت حضورتان در نیویورک با مقامی ‌از ائتلاف ملی سوریه ملاقاتی داشتید؟

خیر. در راستای سیاست بی‌طرفی، نمی‌توانیم ملاقاتی نه با ائتلاف و نه حکومت سوریه داشته باشیم.

اما وزیر امور خارجه جبران باسیل با همتای سوری خود، ولید معلم، دیدار داشته است.

بله درست است اما این برعهده اوست که بگوید چرا و تحت چه شرایطی این اتفاق رخ داده است.

او مطمئناً شما را از این موضوع آگاه کرده است. شما به صورت یک هیات به نیویورک رفته بودید. درست است؟

او دستور کار سیاسی خودش را دارد و متعلق به جناح سیاسی خاصی است. اقدامات وی به صورت رسمی‌ ابلاغ نشده و اجباری نیز نبوده است.

باسیل شما را از آنچه در آن جلسه گفته شد، مطلع نکرده است؟

خیر.

آیا می‌توان نتیجه گرفت که اگر حکومت سوریه از لبنان بخواهد برای مثال برای برخی همکاری‌های دوجانبه، برخی اقدامات ویژه از سوی لبنان انجام گیرد، شما از آن بی‌خبر خواهید بود؟

درباره این‌گونه درخواست‌ها احتمالا باسیل مرا مطلع خواهد کرد. اما او چیزی در باره جلسه به من نگفته است.

آیا شما با نامه ائتلاف ملی سوریه درباره محکوم کردن اقدامات ارتش لبنان، مخالفت کردید؟

هر جناح، گروه و نهاد سیاسی براساس منافعش عمل می‌کند؛ اما واکنش ما باید تمرکز بر حفظ وحدت ملی و تقویت ارتش لبنان باشد.

شما ملاقاتی با فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه داشتید. آیا توافق‌نامه سه‌جانبه (تسلیحاتی) بین عربستان، فرانسه و لبنان اجرایی شده است؟

امیدوارم بشود. اما این موضوع در نهایت بستگی به توافق عربستان و فرانسه دارد. ما بخش دریافت‌کننده این توافق‌نامه هستیم و جز ارائه فهرستی از نیازهایمان، نمی‌توانیم درخصوص چگونگی انجام آن تصمیم بگیریم. عربستان و فرانسه باید با یکدیگر درباره انجام آن به توافق برسند.

آیا شما از فرانسه برای حل معضلات مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری کمک خواستید؟

من از همه مسئولان دولت‌های عربی، منطقه‌ای و بین‌المللی که با آنها ملاقات داشتم برای برگزاری یک انتخابات واقعی، کمک خواستم. در مقاطع قبلی انتخابات، هر کدام از بازیگران موثر خارجی با درجات مختلف نقشی داشتند. اما آن نقش درباره انتخاب رئیس‌جمهور مورد نظرشان بود. ما آن زمان تلاش برای درخواست کمک درخصوص یک انتخابات واقعی نداشتیم.

آیا این درخواست کمک شامل وزیر امور خارجه واتیکان، پیر پارولین نیز شده است؟ آیا از وی خواستید تا به مسیحیان برای انتخاب یک رئیس‌جمهور فشار بیاورد؟

حتما. من به صورت آشکار و نهان در این خصوص از همه درخواست کمک کرده‌ام.

حزب‌الله منتقد و مخالف کشورهایی است که در ائتلاف علیه داعش شرکت کرده‌اند، در حالی که جبران باسیل در جلسات جده و پاریس که برای برپایی این ائتلاف بین‌المللی برگزار می‌شد، شرکت کرد. دیدگاه دولت درخصوص حمایت کردن یا نکردن از این ائتلاف چیست؟

به‌عنوان دولتی که از تروریسم و تروریست‌ها صدمه دیده از هیچ تلاشی برای همکاری در جهت خنثی کردن تروریسم فروگذار نخواهیم کرد. ائتلافی که شما از آن یاد کردید گام‌های عملی خود را برای مقابله مستقیم با داعش و جبهه النصره برداشته است، اما ما به سهم خود آن ظرفیت لازم برای این مقابله مستقیم را نداریم و تنها اقدامات دفاعی را برای جلوگیری از حملات تروریست‌ها تدارک دیده‌ایم.

می‌دانیم که تمرکز اصلی ائتلاف هم‌اکنون بر عراق و سوریه است. اما لبنان نیز کشوری است که مورد تهدید داعش است. در این ارتباط در ملاقات با وزیر امور خارجه آمریکا بحثی صورت گرفت، آیا اطمینان حاصل کردید که لبنان در عملیات دفاعی یا تهاجمی‌ یا کارزار مبارزه با داعش، مورد توجه قرار می‌گیرد؟

آمریکا و قدرت‌های مهم جهانی و منطقه‌ای، همه بر این موضوع که یکپارچگی و امنیت لبنان باید حفظ شود و از خطر دور نگه داشته شود، اتفاق نظر دارند. این اجماع، اشکال گوناگونی دارد؛ از کمک‌های مستقیم به ارتش لبنان گرفته تا حمایت از دولت برای برپایی یک سیستم دموکراتیک. در کنار همکاری کشورها برای مقابله با تروریست‌ها، حفظ تمامیت ارضی لبنان نیز مورد تعهد و اجماع این کشورهاست. اما این بسته به خود ما لبنانی‌ها است که با تقویت وحدت ملی و غلبه بر اختلافات و کشمکش‌های سیاسی داخلی، با تحولات پرشتاب، خطرناک و پیشرفت‌های غیرقابل پیش‌بینی منطقه همگام شویم.

شما و کری چه توافق‌هایی داشتید؟ چند مرتبه با وی و یک ملاقات کوتاه نیز با رئیس‌جمهور اوباما داشتید. همکاری‌های اطلاعاتی یا نوع دیگری از همکاری‌ها مورد توافق قرار گرفت؟

در جلسه‌ای که داشتیم، از آنها خواستیم تا بر تعهد خود مبنی بر کمک و تجهیز ارتش لبنان به نیازهای تسلیحاتی‌اش پایبند بمانند و کمک‌های مادی و مالی خود را برای تامین نیازهایمان در برابر مساله پناهندگان سوری - که اکنون بیش از یک‌سوم جمعیت لبنان را تشکیل می‌دهند - ادامه دهند. آنها کمک‌های مالی قابل‌توجهی را که معطوف به پناهندگان بود پیشنهاد دادند و ما نیز بر ارائه کمک‌هایی به دولت و مردم میزبان این پناهندگان تاکید کردیم.

شما نگران این موضوع نیستید که عملیات ائتلاف ضدداعش در سوریه باعث شود که لبنان به گذرگاه عملیاتی و پایگاه اطلاعاتی داعش تبدیل شود؟

اکنون این نگرانی در سراسر مکان‌هایی که خشونت‌ها گسترش یافته، وجود دارد و تروریست‌ها، دولت‌ها، اقوام و مردم را مورد تهدید قرار داده‌اند. نباید آنها را دست‌کم گرفت.

بنابراین شما نگران این هستید که لبنان به گذرگاه تروریست‌ها تبدیل شود؟

بله، لبنان با خطرات بسیاری مواجه است، اما تکرار می‌کنم که وحدت ملی ما می‌تواند از ما در مقابل این خطرات محافظت کند، در غیر این‌صورت لبنان گرفتار این مخاطرات خواهد شد.

برخی می‌گویند که شما واقعا سیاست بی‌طرفی را برگزیده‌اید و حزب‌الله از دخالت در جنگ سوریه خودداری می‌کند، بنابراین داعش هرگز وارد لبنان نخواهد شد.

این موضوع از جنبه‌های گوناگون و از سوی افراد مختلف نگریسته شده است. اما آنچه ما می‌خواهیم این است که بیشتر بر اتحاد تکیه کنیم تا افتراق. الان زمان این نیست که جناح‌ها یکدیگر را به خاطر اشتباهات گذشته سرزنش و محکوم کنند. نکته مهم اکنون این است که نقطه پایانی بر خطرات پیش‌رو بگذاریم و انسجام ملی خود را حفظ کنیم.

در جلسه‌تان با وزیر امور خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، از وی خواستید که از هم‌پیمان خود در سوریه بخواهد تا از گسترش نیروهای داعش به لبنان جلوگیری کند؟

بله، این حداقل کاری بود که در این ارتباط می‌توانستم انجام دهم و همچنین از دیگر کشورها نیز برای این موضوع کمک خواستم.

لاوروف چه گفت؟

او تمایل و آمادگی روسیه را برای هرگونه پشتیبانی از لبنان اعلام کرد.

من فکر می‌کنم با این‌که یک اجماع بین‌المللی برای محافظت از لبنان و حفظ یکپارچگی آن وجود دارد، اما شما همچنان نگرانی‌هایی دارید. آیا به این دلیل است که تضمین و اطمینانی در این خصوص داده نشده است؟

نه، به این دلیل است که این توفان خشن و پرنفوذی که در منطقه وجود دارد، می‌تواند به‌صورت غیرمنتظره‌ای، همچون توفان‌های طبیعی، جهت خود را عوض کند.

بسیار خب. آیا داعش در لبنان گسترش یافته است؟

به هیچ وجه. جامعه ما تحمل افراط‌گرایی را ندارد و پرورشگاه تروریسم و افراط‌گرایی نیست. نه بوده و نه خواهد بود، اما دستخوش بحران سیاسی است و امیدواریم نیروهای سیاسی لبنان و نه فقط کشورهای منطقه و جهان، به این واقعیت برسند.

اما این‌که شما تصمیم‌های خود را نمی‌توانید اجرایی کنید یک شکست محسوب می‌شود. شما به عنوان دولت تصمیم به بی‌طرفی می‌گیرید، اما در اجرا با شکست مواجه می‌شوید.

تا امروز کسی نگفته است که ما قادر به محافظت از لبنان و حفظ انسجام آن نیستیم؛ بلکه برعکس، ما به‌عنوان حکومت ائتلافی و با تلاش‌های هماهنگ همه احزاب سیاسی، همچنان خود را متعهد به انجام سیاست بی‌طرفی و دیگر توافق‌ها می‌دانیم. اما این، واقعیت وجود خطر را نفی نمی‌کند و این خطرات باید انگیزه‌ای برای احزاب سیاسی باشد تا با هوشیاری بیشتری با واقعیات مواجه شوند.

در نشست بین‌المللی، بسیاری از وزرا بر کمک به لبنان متعهد شدند، که این البته موجب خوشحالی شماست. اما آیا تصمیم دارید سیاست‌ها و طرح‌های جدیدی را به‌منظور حل مسائل آوارگان و حفظ امنیت لبنان از آنچه در همسایگی‌اش اتفاق می‌افتد، منطبق با شرایط جدید ارائه کنید؟

بدون شک. صحبت‌های زیادی درخصوص حمایت و تقویت لبنان شده است. ما باید تحقق‌پذیری این‌گونه صحبت‌های تشویق‌کننده را ارزیابی کنیم، زیرا انجام اقدامات درخور در ارتباط با پناهندگان و دیگر بحران‌ها، نیازمند امکانات، پول و توانایی لازم است.

یعنی طرح‌های جدید در ارتباط با نقاط مرزی؟ نیروهای UNIFIL (نیروی موقت سازمان ملل در لبنان) اکنون در مرز با اسرائیل مستقر هستند. برخی در مورد گسترش این نیروها تا امتداد مرزهای سوریه سخن گفته‌اند. آیا شما در این مورد با دبیرکل سازمان ملل گفت‌وگویی داشتید؟

نه، این یک پیشنهاد بسیار مساله‌دار است که به‌وسیله یکی از جناح‌های سیاسی در لبنان مطرح شده است. ما در وضعی نیستیم که بتوانیم چنین مساله‌ای را با بان ‌کی مون مورد بحث قرار دهیم. البته از دبیرکل سازمان ملل برای فرستادن نیروهای UNIFIL برای دفع خطرات در حداقل یکی از جبهه‌هایمان، یعنی مرز جنوبی، سپاسگزاریم. امیدوارم بتوانیم خودمان توانایی لازم برای محافظت از دیگر مرزهایمان را از طریق انسجام و وحدت ملی به دست آوریم.

از مذاکرات بین‌المللی‌تان در نیویورک چه نتایجی حاصل شد؟ آیا در مواجهه با خطراتی که ذکر کردید چیز جدیدی یافتید؟

من به عنوان نخست‌وزیر و در حد توان خودم به عنوان رئیس دولت ائتلافی، همواره باید این واقعیت را مدنظر قرار دهم که خطرات موجود نیازمند هوشیاری گروه‌های داخلی است که برای آن، حداقلی از توافق‌ بین احزاب سیاسی مورد نیاز است. من نمی‌توانم تنها بر چیزهایی که می‌شنوم و کمک‌هایی که از کشورهای جهان دریافت می‌کنم، حساب کنم. گرچه این کمک‌ها ضروری است، اما اگر خود ما لبنانی‌ها در استفاده از این منافع متحد نشویم، هیچ سودی از این کمک‌ها نخواهیم برد.

شما با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز دیداری داشته‌اید؛ شنیده شده که شما برای ایفای نقش میانجی بین او و اردوغان ابراز تمایل کردید. درست است؟

به‌عنوان انسان‌های مسئول در این شرایط بحرانی و پرآشوب منطقه، باید به‌دنبال نزدیکی دیدگاه‌ها و بازسازی روابط بین کشورها باشیم. به نظر من، روابط خوب بین مصر و ترکیه برای کل منطقه سودمند خواهد بود. من با روسای‌جمهور اردوغان و السیسی در این‌باره صحبت کردم و امیدوارم این موضوع بیشتر مورد توجه قرار گیرد و من شخصا برای پیگیری موضوع، تلاش‌های خود را انجام خواهم داد.

آنها در اساس موافق بودند؟

خیر، موافق نبودند. من موضوع را مطرح کردم و درخواستی برای تائید آنها نداشتم، زیرا موضوع بسیار پیچیده و حساس است. هر کشور شرایط گوناگون، دلایل و پس‌زمینه‌هایی دارد که باید به آنها توجه کرد، با وجود این من از هرگونه تلاش برای تحقق این مهم فروگذار نخواهم کرد.

الحیات / مترجم: امین پاکزاد