بازار در تسخیر قطعات تقلبی خودرو

به گزارش خبرنگار جام جم، بازار قطعات یدکی خودرو این روزها حال و روز خوبی ندارد و بسیاری از خریداران این حوزه از خرید خود ناراضی هستند و با گفتن جمله «چاره‌ای جز این نداریم» خود را راضی نگه می‌دارند.

این درحالی است که خریداران لوازم یدکی در بسیاری موارد حاضرند وجه بیشتری بابت خرید قطعه اصل بپردازند، اما پرداخت این وجه نیز در بسیاری موارد باعث دست یافتن به قطعه اصلی نمی‌شود زیرا قطعات تقلبی و بی‌کیفیت در بسته‌بندی و با ظاهر قطعات اصلی و دارا بودن هولوگرام و برچسب‌های ظاهری به فروش می‌رسد، از این رو تشخیص قطعه اصل از تقلبی بجز کارشناسان خبره، از سوی دیگر افراد بسیار دشوار و حتی غیرممکن است. طبیعی است که مردم از محل خرید و نصب این قطعات یدکی تقلبی چند باره ضرر می‌کنند.

در چنین شرایطی علاوه بر وارد آمدن خسارت مالی و فنی به خودروسازان، امنیت و جان خود و خانواده‌شان به خطر می‌افتد زیرا قطعات تقلبی در اکثر موارد کارکرد لازم را ندارد و سر بزنگاه نمی‌تواند نقش خود را در ایمنی خودرو ایفا کنند. با این حال در بازاری که قطعات بی‌کیفیت بخش‌های زیادی از آن را اشغال کرده در نهایت چاره‌ای جز تلاش کردن و بعد هم دل به دریا زدن نیست.

این گزارش می‌افزاید: با این حال رواج قطعات یدکی تقلبی خودرو منحصر به بازار و کسانی که برای تعمیر خودرو به قطعه نیاز پیدا می‌کنند، نمی‌شود. بلکه فعالان بازار خودرو می‌گویند این قطعات در خطوط تولید برخی خودروسازان استفاده و باعث می‌شود برخی خودروهای تولیدی کشور از همان ابتدای مصرف و صفر کیلومتر بودن دچار معضل بی‌کیفیتی باشد.

به گفته آنان ، در کنار سوءاستفاده‌های موجود، بروز تحریم‌های غرب علیه خودروسازان ایرانی نیز جریان ورود قطعات اصل در خطوط تولید خودروسازان را محدود کرد و باعث شد آنان برای حل این معضل به قطعات بی‌کیفیت چینی رو بیاورند، از این رو کیفیت خودروهای چند سال اخیر به نسبت سال‌های پیش از آن افت کرده است. با این حال رفع تحریم‌های صنعت خودرو دوباره جریان ورود قطعات اصل را به روی خطوط تولید گشوده است.

در خیابان ملت

خیابان ملت یا همان چراغ برق تهران یکی از مراکز عرضه قطعات و لوازم خودروست. در این بازار که قدم می‌زنید افراد زیادی را که برای تهیه لوازم مورد نیاز از این مغازه به آن مغازه می‌روند، مشاهده می‌کنید. به دنبال یکی از خریداران رفتیم تا دلیل این همه جابه‌جایی را جویا شویم. این خریدار می‌گوید: به دنبال قطعه اصلی خودرویم هستم و هنوز پیدا نکرده‌ام.

وی در پاسخ به خبرنگار جام جم مبنی بر این‌که مگر چقدر قطعه بی‌کیفیت در بازار است که این همه زمان برای پیدا کردن قطعه اصلی می‌گذارید، افزود: قطعه اصلی اکنون انگشت‌شمار است و خیلی یافت نمی‌شود، مگر این‌که آشنا داشته باشی.

نظیر این سخنان بسیار به گوش می‌رسید و همه افراد در بازار فروش لوازم‌ خودرو به دنبال کالای اصلی بودند. کالایی که تشخیص اصل از تقلبی بودن آن بسیار دشوار است.

یک فروشنده قطعات خودرو نیز در این خصوص به خبرنگار جام جم گفت: تشخیص کالای اصل با کالای تقلبی بسیار سخت است و مشتریان عادی نمی‌توانند آن را تشخیص دهند. مثلا نمی‌توان گفت این قطعه فرانسوی است یا چینی، چون بسیار به هم شباهت دارند.

وی در خصوص روش عرضه کالاهای تقلبی اظهار کرد: متاسفانه برخی کالاهای تقلبی با جعبه محصولات اصلی در بازار مشاهده می‌شود که این موضوع باعث شده تا شرکت‌های تولیدکننده نیز با مشکل مواجه و نزد خریداران بدنام شوند.

وی گفت: در چهارراه ظهیرالاسلام همه نوع جعبه، آرم و هولوگرام تقلبی تولید می‌شود. این‌که کار سختی نیست. فقط جعبه سفارش بدهید و قطعه بی‌کیفیت از چین وارد کنید و درون جعبه‌ها بگذارید و عرضه کنید!

همین طور که در بازار مشغول قدم زدن و بازدید از فروشگاه‌ها بودیم یک نفر در وسط بازار قطعه‌ فروشان نشسته بود که همه وی را با نام حاجی صدا می‌کردند.

وی در خصوص قطعات خودروی تقلبی در بازار گفت: مشکل ما استاندارد و کیفیت و واردات اجناس بنجل و تقلب نیست. مشکل ما فقط به نظارت باز می‌گردد که این موضوع تقریبا وجود ندارد. اگر واحدهای نظارتی مانند عقاب بالای سر تولیدکنندگان و واردکنندگان باشند دیگر این مشکلات مشاهده نمی‌شود. زمانی که نظارت نیست و مردم با مشکلات اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، طبیعی است که کالاهای بی‌کیفیت و بنجل جولان می‌دهند.

در این میان یک مشتری که مشغول تهیه لوازم خودرو بود، گفت: بنده مدتی پیش قصد تعویض خودرو را داشتم اما با پرس‌و‌جو و تحقیقاتی که انجام دادم از این کار پشیمان شدم. همه مکانیک‌ها و حتی برخی کارمندان مجموعه خودروسازی که با ما آشنایی داشتند می‌گفتند اگر قصد تهیه خودرو دارید تا سال 90 تهیه کنید. زیرا خودروهای تولید از آن سال به بعد به‌دلیل ورود قطعات بی‌کیفیت به برخی خطوط تولید، کیفیت پایین‌تری نسبت به مدل‌های پیشین دارد.

در همین حال سراغ یک مکانیک رفتیم تا از آسیب‌هایی که قطعات بی‌کیفیت به خودرو وارد می‌کند، آگاه شویم. وی گفت: همه قطعات خودرو به یکدیگر وابسته هستند و در صورت بروز یک مشکل قطعات دیگر نیز آسیب می‌بینند. اما بعد از کارکرد مفید قطعات که عمرشان به پایان می‌رسد و زمان تعویض آنها می‌شود کالایی که جایگزین می‌شود کیفیت اولیه را ندارد و عمر و کیفیت پایین‌تری دارد. به این دلیل که آزمایش‌های لازم روی این قطعات انجام نمی‌شود و برخی از آنها نیز به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.

وی تصریح کرد: به‌عنوان مثال شمع و وایر نامناسب در سیستم برق خودرو مشکل به وجود می‌آورد و جرقه لازم را برای کارکرد مناسب خودرو ایجاد نمی‌کند. از این رو مصرف سوخت خودرو افزایش می‌یابد و سیستم احتراق آن نیز عملکرد مناسبی نخواهد داشت. اگر واحد‌های نظارتی مرتبط با این حوزه بیشتر احساس مسئولیت کنند می‌توانیم کمتر شاهد این موضوعات باشیم، اما نبود این نظارت می‌تواند آسیب زیادی حتی به بخش خودروسازی بزند و خودروسازان دیگر اعتبار لازم را برای تولید خودروها نداشته باشند.

و اما قطعه‌سازان چه می‌گویند

در همین حال بهرام شهریاری عضو انجمن خودروسازان در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: متاسفانه مدتی است شاهد بروز چنین مشکلاتی هستیم که قطعات بی‌کیفیت و تقلبی در بازار به وفور یافت می‌شود.

وی افزود: اما نکته دیگری که باعث شده صنعت خودرو با چالش فراوان دست و پنجه نرم کند این است که این قطعات تقلبی و بی‌کیفیت وارد خطوط تولید شده‌اند و اکنون در خودروهای تولیدی استفاده می‌شوند.

به گفته شهریاری علت این مشکلات نبود نظارت کافی و لازم روی مبادی واردات و کیفیت محصولات است.

وی افزود: بیشتر این محصولات از کشور چین وارد می‌شود و بی‌تفاوتی مسئولان دلیلی شده تا این قطعات به صورت لجام‌گسیخته حضور پررنگ داشته باشند. وی ادامه داد: مردم هم به این نوع فعالیت‌ها عادت کرده‌اند و چیزی نمی‌گویند. شاید دلیل این است که از مشتری حمایت نمی‌شود.

اما محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان خودرو در گفت‌وگویی که با جام‌جم داشت بخشی از صحبت‌های شهریاری را تکذیب کرد و گفت: به هیچ وجه قطعات بی‌کیفیت و تقلبی وارد چرخه تولید نشده‌اند.

وی افزود: اکنون کالای باکیفیت با برند مشخص در بازار موجود است و افراد می‌توانند برای این‌که با این مشکلات روبه‌رو نشوند از نمایندگی‌های مجاز و رسمی خرید کنند.

شکل‌گیری شبکه غیررسمی

از سوی دیگر علی نمکین، مدیرعامل شرکت ایساکو در گفت‌وگو با خبرنگار جام جم از شکل‌گیری یک شبکه غیررسمی ورود قطعات یدکی غیراستاندارد و بی‌کیفیت خودرو به بازار خبر داد و گفت: متاسفانه از دو سال گذشته که موضوع تحریم‌های صنعت خودرو پیش آمد این شبکه نیز فعال شده است.

وی افزود: ما نیز به عنوان تامین‌کننده قطعات یدکی بزرگ‌ترین خودروساز کشور مانند شما رسانه‌ها دغدغه ورود این قطعات بی‌کیفیت به بازار را داریم و با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.

وی اظهار کرد: ما به طور مرتب بازار قطعات یدکی را از طریق مراجعه غیرمحسوس کارشناسان‌مان کنترل می‌کنیم. آنان به فروشگاه‌ها مراجعه کرده و از فروشنده مرجع ورود قطعات را می‌پرسند و اگر مواردی از تخلف را ببینند، که می‌بینند، برخورد می‌کنند.

وی تصریح کرد: دراین زمینه به مواردی چون جعل جعبه‌ها و آرم ایساکو برخورده‌ایم و اکنون نیز حدود 15 فقره پرونده در مراجع قضایی در این خصوص مطرح است که جعل و تقلب از سوی همکاران ما کشف شده است.

نمکین درباره راه ورود قطعات یدکی تقلبی به بازار نیز گفت: اصل موضوع به مبادی ورودی برمی‌گردد و آنجا را باید بیشتر کنترل کرد. زیرا در مواردی مشاهده می‌شود قطعات یدکی تقلبی با هویت غیرواقعی و نام کالاهای دیگری وارد کشور می‌شود و طبیعی است مراحل سنجش کیفیت آن طی نمی‌شود.

مدیرعامل ایساکو تصریح کرد: اما قطعاتی که ما از راه‌های قانونی وارد می‌کنیم قبل از ورود به بازار در آزمایشگاه‌های معتبر دانه به دانه تست و با استانداردهای موجود تطبیق داده شده و سپس راهی فروشگاه‌ها می‌شود. این قطعات علاوه بر جعبه، آرم و هولوگرام، بارکد و شماره فنی خاصی دارند که صحت آن در شبکه ما قابل شناسایی است.

وی گفت: به همین دلیل به مردم پیشنهاد می‌کنیم فقط از فروشگاه‌های مجاز خرید کنند و هنگام خرید حتما فاکتوری بگیرند که بارکد قطعه درآن درج شده باشد تا بتوان از ضمانت قطعه استفاده کرد. ضمن این‌که قیمت قطعات نیز در سراسر کشور یکسان است.

نمکین خاطرنشان کرد: خوشبختانه با رفع تحریم‌های صنعت خودرو، امسال تامین بسیار خوبی برای قطعات یدکی خودرو با رشد 20 درصدی صورت گرفته و مردم دغدغه‌ای برای تامین قطعات نخواهند داشت.

محمدحسین علی‌اکبری‌‌ - ‌‌گروه اقتصاد