ناخالصی‌های مرگبار مواد مخدر

مرگ 1762 نفر در هشت ماه سال 93 که هم پزشکی قانونی تائید می‌کند و هم ستاد مبارزه با مواد مخدر، معنی‌اش این است که در ایران ماهانه 220 معتاد از عوارض سوءمصرف مواد می‌میرند واعتیاد، زندگی 220 خانواده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

تا بوده همین بوده و اعتیاد بوده و مرگ، اما چون روند مرگ و میرها روبه‌رشد است باید نگران بود. این مرگ و میرها نشانه‌ یک بحران است، امواجی برخاسته از یک نوع شیادی در حال رشد.

تولیدکننده‌های شیاد، مواد ناخالص تولید می‌کنند و موادفروشان شیاد، ناخالصی را تنگ مواد می‌زنند و این کار آن‌قدر تکرار می‌شود که با هر بار دست به دست شدن مواد، قدری ناخالصی به جنس اضافه می‌شود تا دست آخر موادی به دست مصرف‌کننده می‌رسد که فقط ماکتی از ماده‌ای افیونی است.

ناخالصی‌های موادمخدر، چالشی است که با موضوع مرگ و میر معتادان گرهی کور خورده است. قائم‌مقام ستاد مبارزه با موادمخدر می‌گوید عامل اصلی مرگ و میرها همین ناخالصی‌هاست و البته در کنار آن، مصرف بیش از حد مواد از سوی معتادان که به اعتقاد کارشناسان، این اوردوزها چیزی نیست جز نتی جه همان ناخالصی‌های کذایی.

محمد عبدخدا، کارشناس درمان اعتیاد به ما می‌گوید ناخالصی‌های مواد، اوردوزها را سریع‌تر می‌کند چون معتادان برای رسیدن به نشئگی باید مواد بیشتری استفاده کنند و همین مصرف بیشتر، باعث مرگ آنها می‌شود.

سیامک دانیالی، کارشناسی دیگر نیز در گفت‌وگو با ما مرگ معتادان را به ناخالصی‌ها ربط می‌دهد و سرنوشت موادمخدر از ابتدای چرخه تولید تا انتهای مسیرمصرف را به گلوله‌ای برفی تشبیه می‌کند که هر چه دست به دست می‌شود قد و هیکلش کوچک‌تر می‌شود و خلوصش آب می‌رود.

دانیالی می‌گوید اگر مخدرهای سنتی و صنعتی حتی قوی‌ترین آنها به‌طور خالص مصرف شود کمتر حیات مصرف‌کننده‌ها را تهدید می‌کند، ولی چون همه مواد موجود در بازار ناخالصی دارد زندگی آدم‌های زیادی فدای این ناخالصی‌ها می‌شود.

بفرمایید لوله بازکن

به عقل شیطان هم نمی‌رسد که برای کسب سود بیشتر از فروش مواد، می‌شود از شیرمرغ تا جان آدمیزاد را داخل مواد کرد و به اسم جنس اصل فروخت. بین معتادان این جمله مشهور است که پول مواد را خدا می‌رساند و پولی که اینها معتقدند از آسمان می‌افتد همان پولی است که از اضافه کردن مواد ناخالص به ماده مخدر به دست می‌آورند.

بیشتر معتادان، موادفروشی هم می‌کنند و برای این که خرج موادشان را درآورند مصرف روزانه‌شان را نصف می‌کنند و در آن نیمه که می‌خواهند بفروشند، ماده‌ای شبیه جنس اصلی وارد می‌کنند و از این غش در معامله سود می‌برند.

کارشناسانی که با آنها صحبت کردیم و از تجربیات خود و گفته‌های ساقی‌ها به ما گفتند، می‌گویند اگر ماده‌ای که فروخته می‌شود تریاک باشد، یا این که هروئین باشد یا شیشه، ناخالصی‌هایشان با هم فرق دارد که همگی عوارضی عجیب و غریب بر مصرف‌کننده‌ها می‌گذارد.

محمد عبدخدا به وارد کردن خون حیوانات، جگر مرغ و سوخته‌های نان سنگک به تریاک اشاره می‌کند و مرتضی خوش‌گفتار به کلیشه‌های رادیولوژی که آبش می‌کنند و داخل تریاک می‌ریزند یا چرم مصنوعی و حتی آرد نخودچی. گاهی استات سرب هم به تریاک می‌زنند، ولی بدتر از آن اکسیدان است که رنگ تریاک را بور می‌کند و این تریاک زعفرانی، محبوب خیلی از معتادان است.

ناخالصی‌های هروئین هم زیاد است، از آرد نخودچی و آرد سفید به هروئین می‌زنند تا قرص‌های آسپرین و داروهای اعصاب مثل دیازپام و لورازپام. گاهی هم قوتو را با هروئین قاطی می‌کنند و برای این که خوش آب و رنگ شود، رنگ و جلادهنده به آن می‌زنند.

ولی بدتر از این دو، اوضاع شیشه است که طبق آمارهای رسمی 36 درصد معتادان کشور شیشه‌ای هستند و ناخالصی‌های آن، طیف وسیعی از معتادان را درگیر می‌کند. فرمول ساخت شیشه اصل یا متامفتامین واقعی، افدرین بعلاوه فسفر قرمز است که ماده‌ای است با کاربردی نظامی و غیرقابل دسترسی.

افدرین هم ماده گرانی است، برای همین وقتی سال‌ها پیش اولین محموله شیشه از شرق آسیا به ایران آمد، قیمتش تا آن حد گران بود (هر گرم تا 300 هزار تومان).

همین گرانی سبب شد تا مافیای تولید شیشه به ارزان کردن این روانگردان فکر کند، آن هم از راه تولید شیشه تقلبی و ناخالص. پس کم‌کم قرص پزودوافدرین جای افدرین را گرفت و از این طریق مقداری صمغ، چسب و نشاسته که در ساخت قرص به کار می‌رود، وارد شیشه شد. بعد هم که دولت به این سوءاستفاده پی برد و فروش قرص پزودوافدرین را کنترل کرد، قرص‌های آنتی‌هیستامین وارد آشپزخانه‌های تولید شیشه شد و حالا هم قرص‌های سرماخوردگی به شیشه‌های تولید داخل اضافه می‌شود.

علاوه بر اینها، شیشه‌هایی که فعلا در بازار است به گفته کارشناسانی که به ما اطلاعات دادند، با آمونیاک نیز مخلوط است، ماده‌ای که بوی ادرار می‌دهد. بجز آمونیاک، اسیدهای خطرناکی نیز به شیشه‌ها اضافه می‌شود که بدن مصرف‌کنندگان را می‌پکاند. اسید در ساخت شیشه، نقش حلال را دارد که در شیشه‌های اصل نام این اسید، نیترات انهیدروز است، ولی چون این اسید آسان به دست نمی‌آید، تولیدکننده‌ها از جوهر نمک یا اسیدهای لوله بازکن استفاده ‌می‌کنند.

حدیث مفصل را می‌شود از این مجمل خواند. این همه ناخالصی طبیعی است که باعث مرگ شود و آسیب‌های جسمی و روانی‌اش بیش از حد تصور باشد.

محمد عبدخدا، کارشناس درمان اعتیاد می‌گوید ترکیبات اسیدی موجود در شیشه که خاصیت خورندگی قوی دارد، باعث تشکیل زخم در بدن بویژه در ناحیه دهان می‌شود و ناخالصی‌های موجود در تریاک‌های بازاری مسمومیت‌های شدید ایجاد می‌کند.

سیامک دانیالی، کارشناس حوزه اعتیاد نیز می‌گوید همیشه بیمارانی دارد که هنگام ترک اعتیاد، عوارضی بجز عوارض ترک را بروز می‌دهند که نشان می‌دهد موادی حاوی قرص‌های اعصاب مصرف کرده‌اند.

او می‌گوید مصرف‌کنندگان شیشه نیز با عوارض کبدی، کلیوی و تنفسی و نیز بثورات شدید جلدی به مراکز ترک اعتیاد می‌آیند که نشان می‌دهد شیشه مصرفی آنها با اسیدهای خطرناک، ناخالص شده است. این تصاویر، سرنوشت همه مصرف‌کنندگان مواد مخدر سنتی و صنعتی است که با مصرف مکررشان پول در جیب تولیدکننده‌ها می‌ریزند و سلامتشان را می‌بازند و دست آخر، جانشان را پای بساط مصرف می‌گذارند و جزو آمار سالانه مرگ و میر معتادان می‌شوند.

تماشا کنیم یا فروش مواد را دولتی کنیم؟

با این ناخالصی‌ها باید چه کار کرد، آیا می‌شود کنترل کرد و آسیب‌های ناشی از اعتیاد را به حداقل رساند. این دو پرسش را از سعید صفاتیان پرسیدیم، از او که هم کارشناس حوزه اعتیاد است و هم رئیس کارگروه کاهش تقاضای مصرف موادمخدر در مجمع تشخیص مصلحت نظام.

صفاتیان گفت که راهی برای کم کردن ناخالصی‌های مواد مخدر و روانگردان‌ها وجود ندارد، چون تولیدکننده‌ها در مکان‌های ناشناخته کار می‌کنند و تابع هیچ قانونی نیستند و نمی‌شود بر کار آنها نظارت کرد.

ما پرسیدیم پس باید تماشاچی باشیم و مرگ معتادان را نگاه کنیم که او هم گفت مدت‌هاست در همه دنیا، دولت‌ها تماشاچی تولید مواد ناخالصند و از هیچ کشوری کاری برای کنترل این روند برنمی‌آید، اما مدتی است برخی کشورها در مجامع جهانی بحث قانونی‌سازی مصرف مواد و ارائه مواد از سوی دولت‌ها را مطرح کرده‌اند تا شاید عرضه مواد ناخالص کنترل شود که البته این پیشنهادها نیز چون تبعات مخصوص به خود را دارد و براحتی قابل اجرا نیست.

این توضیحات یعنی این که مواد ناخالص بعد از این هم وجود خواهد داشت و عوارض ناشی از آن باز هم دامن مصرف‌کنندگان را خواهد گرفت و سال‌ها بعد از این تاریخ هم همچنان آمار مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها بر سر زبان‌ها خواهد بود، مگر این که مردم آگاه شوند و به اعتیاد نه بگویند.

مریم خباز - گروه جامعه