استان ایلام در غربی ترین نطقه ایران دارای 9 هزار سال قدمت تاریخی است که وجب به وجب خاک این استان از آثار متعدد تاریخی از دروانهای مختلف وجود دارد که هر کدام روایاتی از ندگی گذشتگان است.
در همین حال قدمت بسیاری از آثار تاریخی به آغاز حیات زندگی انسان بر می گردد که آثار پشت سد سیمره واقع در شهرستان بدره در 100 کیلومتری ایلام از جمله این آثار است که هرچند امروز با آبگیری سد سیمره بیشتر آثار زیر آب رفته اند ولی وجود این اثار نشان از قدمت تاریخی استان ایلام دارد.
بر اثر آبگیری سد سیمره بیش از 100 اثر تاریخی زیر آب رفته است و با اتمام آبگیری همه آثار نیز دفن می شوند اما در این بین تعداد زیادی از آثار بدون کاوش و پژوهش به حال خود رها شد و زیر آب رفت.
در بین آثار تاریخی پشت سد سیمره یکی از مهمترین مناطق تاریخی استان ایلام به نام «للار» وجود دارد که تاکنون 70 درصد این اثر 10 هکتاری زیر آب رفته است و مابقی آن نیز در حال دفن شدن است.
منطقه تاریخی للار یکی از قدیمترین آثار تاریخی استان ایلام است که 1310 ثبت ملی شده و در زمان های بسیار دور هیات های مختلف خارجی از این منطقه بازدید و کاوش کرده اند.
محوطه و تل های للار در سال 1310 توسط اندره گدار فرانسوی به شماره 5 در فهرست اثار ملی ثبت شده است و آثاری از دوران پیش از تاریخ از دوره پارینهسنگی تا عصر مفرغ و آهن و پس از آن از دوران اشکانی و ساسانی تا دوره اسلامی را در خود جای داده است.
آثار تاریخی بدون کاوش رها شدند
اول از همه اینکه بسیاری از آثار تاریخی به دلیل بازده زمانی نا مشخص و نبود متولی و همچنین مسئله اعتبارات مورد کاوش قرار نگرفتند و در این بین آثاری که مورد کاوش نیز قرار گرفتن ناقص بوده است.
این مسئله وقتی روشن شد که آبگیری سد به دلیل همین ناقص ببودن کاوشها بارها متوقف شده است و متاسفانه الان منطقه تاریخی للار که بسیاری از کارشناسان از مناطق تاریخ مهم کشور از آن نام می برند در حال از بین رفتن است.
این همه آثار تاریخی پشت سد که نیازمند زمان کافی برای کاوش و پژوهش هستند متاسفانه به یک باره و در زمانی اندک چطور می شود مورد کاوش قرار گیرد.
نبود کاوش و پژوهش در آثار پشت سد به خصوص در منطقه للار
در همین حال علی مرادی از کارشناسان مسائل باستان شناسی در استان ایلام گفت: آثار متعددی که پشت سد سیمره هستند دارای قدمت بالای تاریخی بوده که به علت عدم کاوش و پژوهش های دقیق هنوز دارای ابعاد ناشناخته ای هستند.
وی افزود: یکی از مهمترین مناطق تاریخی پشت سد سیمره منطقه تاریخی للار است که هم اکنون بیشتر آن زیر آب رفته و این در حالی است که کاوش های باستان شناسی دقیقی روی این آثار تاریخی صورت نگرفته است.
این کارشناس گفت: متاسفانه نبود اعتبارات لازام در امر پژوهش و کاوش در آثار تاریخی استان ایلام باعث شده بخش مهمی از کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی در این منطقه به خوبی صورت نگیرد.
مرادی اظهار داشت: منطقه تاریخی للار یکی از قدیمترین و مهمترین آثار تاریخی استان ایلام است که در آینده ای نزدیک زیر آب می رود.
چشم طمع سودجویان به اشیا تاریخی پشت سد سیمره
وی افزود: هم اکنون شایعات فراوانی مبنی بر پیدا شدن اشیا مختلف تاریخی وجود دارد که متاسفانه به دلیل همین تعلل در کاوش ها است و علاوه بر این تپههای للار، چیاسبز، پایههای یک پل تاریخی، آسیاب آبی و گورستان کافران از آن دسته آثار باستانی است که زیر آب می روند.
مرادی گفت: به طور قطع کاوش های باستان شناسی به ابعاد شناخته شدن بسیاری از آثار تاریخی پشت سد در منطقه للار کمک خواهد کرد.
اهمیت جغرافیایی سیمره به گفته باستانشناسان از آن رو است که این منطقه یکی از راههایی بود که ایلام را به زاگرس و خوزستان و از آنجا به عراق وصل میکرده و از این منظر به آبگیری سد سیمره نگاه میکنند که این اقدام منجر به از میان رفتن بخشی از آثار باستانی میشود.
70 درصد للار زیر آب است
در همین حال هفتم آذرماه سال جاری، بیان پیرانی مسئول حوزه باستان شناسی میراث ایلام در گفتگو با رسانه ها گفت: محوطه باستانی «للّار» در این استان قدمتی ساسانی دارد که با آبگیری سد سمیره 60 تا 70 درصد آن در زیر آب سد مدفون شده است.
بیان پیرانی، مسئول حوزه باستان شناسی میراث ایلام در گفتگو با رسانه ها گفت: محوطه باستانی «للّار» در این استان قدمتی ساسانی دارد که با آبگیری سد سمیره 60 تا 70 درصد آن در زیر آب سد مدفون شده است.
وی افزود: مطالعات و کاوش بر روی این محوطه باستانی در حال انجام است.حضور باستان شناسان و بازدید آنها از این محوطه تاریخی نشان از اهمیت بالای آن است.
مسئول حوزه باستان شناسی میراث ایلام گفت: با احداث سد و نیروگاه سمیره متاسفانه بش از 60 تا 70 درصد این محوطه باستانی در زیر آب مدفون شده است و مابقی آن با آبگیری کامل سد به زیر آب خواهد رفت.
وی افزود: اولین دوره مطالعاتی بر روی محوطه تاریخی للار توسط آندره گدار فرانسوی صورت گرفت و اولین فصل کاوش نیز توسط عباس مترجم از دانشگاه همدان انجام شد.
این مقام مسئول گفت: در این محوطه تاریخی شهری با ساخت و سازهایی که مصالح عمده آن سنگ و گچ بوده وجود داشته است ما اکتشافات اخیر در حال انجام است که نتایج آن پس از اتمام کار کاوش اعلام میشود.
پیرانی افزود: ساخت سد سمیره در مجاورت این محوطه باستانی به منظور جلوگیری از فرسایش و رسوب خاک و آسیب نرسیده به سد کرخه در خوزستان است.
خداحافظ میراث ملی
به طور قطع با اتمام آبگیری سد سیمره تمام آثار تاریخی مهم زیر آب می روند در حالی خیلی از کاوشها و پژوهش های دقیق باستان شناسی روی این آثار صورت نگرفت و باید از آثار باقی مانده هم خداحافظی کرد.
به رغم همه وعده ها وولی بازهم متاسفانه هر ساله مدتی کاوش ها را آغار و بعد از مدتی تععطیل می کردند و با این اوضاف و آبگیری سد نباید انتظار معجزه و یا نجات بخشی از آثار تاریخی بود.(مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد