تاسیس شبکه کودک از ضرورت‌های تلویزیون

پورمحمدی در نشستی با مدیران شبکه دو، نیازسنجی و جذب مخاطبان بیشتر را یکی از ضروریات تلویزیون بخصوص در حوزه کودک دانست و از لزوم‌ ساماندهی به برنامه‌های این قشر از مخاطبان خبر داد.

اکنون شبکه‌های دو، آموزش و تهران برای کودکان برنامه پخش می‌کنند و شبکه پویا نیز به پخش انیمیشن‌های مخصوص این گروه سنی اختصاص دارد. همچنین مدت‌ها پیش زمزمه‌هایی از تبدیل شبکه دو به شبکه کودک شنیده می‌شد که بعد از انتخاب عنوان شبکه خانواده و اجتماعی برای شبکه دو، این تصمیم هم عملی نشد.

شرایط فعلی پخش برنامه‌های کودک و تاکید پورمحمدی بر ساماندهی برنامه کودک، سبب شده بار دیگر مقوله ایجاد شبکه مخصوص کودک جان بگیرد و دیدگاه‌های کارشناسان و متخصصان این حوزه درباره چنین شبکه‌ای اهمیت پیدا کند.

سوسن کرامتی، تهیه‌‌کننده باسابقه تلویزیون درباره ایجاد شبکه‌ای مختص کودکان می‌گوید: به نظرم ساماندهی برنامه‌های تلویزیون در بهترین حالت با ایجاد شبکه‌ای مختص کودکان اتفاق می‌افتد. بی‌شک راه‌اندازی این شبکه به صلاحدید مدیران انجام می‌شود و بر اساس اظهارات آقای پورمحمدی پیش از هر تصمیمی، کمیته‌ای در این‌باره تشکیل می‌شود.

به اعتقاد این تهیه‌کننده، ایجاد شبکه‌‌ای مخصوص کودکان فرصتی است تا بچه‌ها در هر ساعت از روز بتوانند تلویزیون تماشا کنند و با مراجعه به شبکه مختص خودشان در معرض برنامه‌های بزرگسالان نباشند.

وی همچنین ساماندهی مدیریتی را یکی دیگر از فواید ایجاد شبکه‌ای مختص کودکان دانست و گفت: با ایجاد شبکه کودک، برنامه‌سازان و متخصصان این حوزه تحت مدیریتی واحد و منسجم شروع به برنامه‌سازی خواهند کرد و بودجه‌ای که به شبکه تعلق بگیرد صرف تولید محصولات پرخرج‌تری چون فیلم و سریال برای بزرگسالان نمی‌شود.

از نگاه سوسن کرامتی در شرایط کنونی ایجاد شبکه کودک یکی از ضروریات تلویزیون است.

چنانچه شرایط روز جامعه را مدنظر قرار دهیم و به اهمیت اطلاعات و سرگرمی‌هایی که کودکان در معرض آن قرار می‌گیرند توجه داشته باشیم، تاسیس شبکه کودک ضروری به نظر می‌رسد. جمعیت تقریبا 15 میلیونی کودکان در کشور و آغاز به کار شبکه‌های ماهواره‌ای به زبان فارسی برای کودکان، به ایجاد چنین شبکه‌ای بیش از گذشته اهمیت داده است.

نادیده گرفتن میلیون‌ها مخاطب

مقصود نعیمی‌ذاکر، استاد دانشکده صدا و سیما و مشاور شبکه آموزش نیز در این‌باره با سوسن کرامتی هم‌‌عقیده است. وی در این‌باره می‌گوید: بسیار طبیعی است وقتی جامعه کودک و نوجوان در کشور ما از جمعیت بسیاری از کشورهای حوزه خلیج‌فارس بیشتر است، باید به ارتزاق ذهنی این جمعیت بزرگ اهمیتی ویژه داد.

وی ادامه داد: تردید درباره ایجاد شبکه کودک و نوجوان مانند این است که داشتن دبستان در کشور را زیر سوال ببریم. اگر اوقات فراغت، سرگرمی‌ها، دانش، اطلاعات و تولید دقت و مهارت کودکان از طریق خود ما مدیریت نشود، دیگران آن را برای ما طراحی و مدیریت خواهند کرد.

ایجاد شبکه مختص کودکان، در شرایط فعلی با دو راهکار مقدور است؛ یکی ایجاد یک شبکه‌ تازه‌تاسیس که احتمالا به صورت دیجیتال خواهد بود و دیگری تبدیل یکی از شبکه‌های تلویزیونی به شبکه کودک که اصلی‌ترین گزینه این تغییر ماهیت شبکه دو است. اختصاص یکی از شبکه‌های دیجیتال به کودکان این مساله را در پی دارد که شاید بسیاری از کودکان به دستگاه گیرنده شبکه‌های دیجیتال دسترسی نداشته باشند و از همین‌رو تبدیل شبکه دو به شبکه کودک عادلانه‌تر به نظر می‌رسد.

همچنین نکته دیگری که درباره ایجاد چنین شبکه‌ای وجود دارد، ضرورت وجود یا حذف برنامه‌های کودکان از دیگر شبکه‌هاست. آیا ایجاد یک شبکه مختص کودکان باید به حذف برنامه‌های دیگر شبکه‌های تلویزیونی منجر شود؟

نعیمی‌ذاکر چنین اعتقادی ندارد. از نگاه او نمایش برنامه کودک از شبکه‌های سراسری نه فقط منافاتی با شبکه کودک ندارد بلکه در مواردی ضروری است. وی در این باره گفت: امروزه کودکان از قبل از یک سالگی تلویزیون تماشا می‌کنند. مخاطبان کودک به حجم قابل توجهی برنامه نیاز دارند که باید آنها را تامین کرد؛ ضمن این‌که نمایش برنامه کودک در شبکه‌های سراسری زمینه ارتباط بچه‌ها با این شبکه‌ها را فراهم می‌کند. وی همچنین به شبکه‌های استانی اشاره کرد و گفت: بسیاری از شبکه‌های استانی به‌واسطه توجه به اهمیت مقولات قومی و بومی نیاز دارند که برای کودکان هم برنامه داشته باشند تا این مقولات به آنها هم منتقل شود.

به اعتقاد نعیمی‌ذاکر، بچه‌ها موجوداتی جدا از جامعه انسانی نیستند و فراوانی برنامه برای مخاطب کودک هیچ پیامد سوئی درپی نخواهد داشت.

سوسن کرامتی در این‌باره نظر دیگری دارد. او اعتقاد دارد: لازم است هر شبکه‌ای تعریف خاص و روشن خودش را داشته باشد تا هم برنامه‌ریزی و هم اختصاص بودجه به آن قابل مدیریت باشد. با داشتن شبکه تخصصی کودک شاید نیازی نباشد دیگر شبکه‌ها در این‌باره برنامه تولید و پخش کنند. اما اگر چنین شبکه‌ای ایجاد نشد، بد نیست همه شبکه‌های سراسری برنامه‌هایی برای کودکان داشته باشند و زمینه رقابت بین شبکه‌ها فراهم شود.

علاوه بر موارد ذکر شده درباره ساماندهی برنامه‌های کودک و نوجوان، نکات دیگری درباره همین موضوع وجود دارد که همه آنها قابل بحث و بررسی است. از جمله این مباحث می‌توان به تعریف گروه سنی کودک، جایگاه برنامه‌های مخصوص نوجوانان، مناسب‌ترین زمان‌بندی برای نمایش انواع برنامه‌ها و مواردی از همین جنس اشاره کرد.

تا اینجا و در گام اول آنچه از شواهد و قراین برمی‌آید ضرورت ایجاد شبکه مخصوص کودکان است که البته ایجاد آن منوط به نظرات کمیته کودک در سیماست.

آذر مهاجر ‌/‌ جام جم