آیا ایران قدیمی‌ترین کشور دنیاست؟

هر چند، نمی‌توان در بخش دوم گفته‌های سلطانی‌فر تردید داشت، ولی اشاره به زمان‌های متفاوت در بخش اول سخنانش، مخاطب را به فکر می‌برد البته شاید بسیاری از نتیجه‌گیری او و خواندن ایران به عنوان باسابقه‌ترین کشور جهان، به وجد آیند ولی پرسش این است آیا برای تأکید به اهمیت ایران در داشتن آثار تاریخی و فرهنگی غنی، باید به تاریخ‌های متفاوت و گاه متناقض برای قدمت کشور توسل جست؟ شاید سلطانی‌فر از قدمت 200 هزار ساله سکونت انسان در غار رشی گیلان اطلاع ندارد تا قدمت ایران را حتی به 200 هزار سال پیش برساند البته با این دیدگاه، بی‌شک کشورهای آفریقایی که قدمت آثار انسان‌های اولیه یافت‌ شده در آنها به یک میلیون سال نیز می‌رسد، قدیمی‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شوند.

اما زمانی که متوجه شویم انسان‌شناسان، سابقه انسان امروزی (هموساپین ساپین) روی زمین را حدود 30 هزار سال تخمین می‌زنند، باید خط بطلانی بر همه این تاریخ‌ها کشید.

نکته دیگر این است که مفهوم کشور از چه زمانی در تاریخ پدیدار شد؟ کشور در تعریف کنونی آن به دولت‌-ملت‌هایی گفته می‌شود که اکنون در نقشه جغرافیایی سیاسی جهان به چشم می‌خورند و این دولت-ملت شاید قدمتی کمتر از هزار سال داشته باشند.

همچنین اگر کشور را به معنای پادشاهی‌ها یا امپراتوری‌های باستان در نظر بگیریم، قدمت قدیمی‌ترین پادشاهی ایران به دوران مادها و به تعبیری دیگر به ایلام باستان می‌رسد.

نکته مهمی که باید مدیران ارشد فرهنگی و حتی اقتصادی و سیاسی ما همواره به آن توجه کنند، این است که ما برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر نیازی به تاریخ‌سازی یا استناد به برهان‌های قابل تردید نداریم؛ چرا که مفاخر فرهنگی و نقش‌آفرینی‌های آشکار ایران در تمدن بشری آن‌قدر صریح است که بر کسی پوشیده نیست و شاید مهم‌ترین کار پرداختن به همین مزیت‌های غیرقابل انکار فرهنگی و تمدنی‌مان باشد.

کمیل انتظاری - گروه فرهنگ و هنر