به گزارش خبرنگار جامجم، اکنون با پیشرفت فناوری ارتباطات و تغییر محسوس در الگوهای رفتاری خانوادهها، داشتن تلفن همراه بخصوص تلفنهای همراه که قابلیت دسترسی به اینترنت را دارد به یکی از بدیهیات و البته مطالبات تمام افراد خانواده از جمله کودکان ونوجوانان تبدیل شده است.
با این حال والدین به همان نسبت که میل دارند به این تقاضا پاسخ دهند و البته احساس میکنند داشتن این وسیله به امنیت کودکان و نوجوانان در زندگی پیچیده شهری کمک میکند، با این حال نگرانند که کودکان و نوجوانان با استفاده نادرست و گمراه کننده از این وسیله و قابلیتهای گسترده آن بخصوص در حیطه اینترنت، آسیب ببینند.
در نتیجه دنبال راهحلی هستند که علاوه بر پاسخگویی به مطالبات کودکان و نوجوانان، از بروز آسیبهای متعدد از این جهت جلوگیری کنند.
پیشرفت فناوری در دنیا تا حدی به این نیاز پاسخ داده است و تقریبا از سه سال پیش عرضه سیمکارتهای موسوم به سیمکارتهای امن اپراتورهای تلفن همراه بزرگ غربی آغاز شد. هر چند این سیمکارتها نمیتواند تمام آسیبهای حضور کودکان در این فضا را رفع کند.
در همین حال ایران نیز در پی بالا گرفتن تب استفاده از تلفن همراه، در حال پیشبینی تمهیداتی در این خصوص است و گام اولیه برداشته شده است.
در این گام اولیه، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات که زیرمجموعه و بازوی اجرایی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) وزارت ارتباطات است، دست به کار شده و مصوبه شماره 203 خود را در این خصوص در دوم آذرماه گذشته صادر کرده است.
بر اساس این مصوبه ، اپراتورها اجازه یافتند سیمکارتهای مخصوص کودکان و نوجوانان را طراحی کرده و به زیر افراد 18 سال بفروشند.
براساس تعریف رسمی، در این سیمکارتها امکان اعمال محدودیت در دسترسی به بعضی از خدمات تلفن همراه توسط والدین فراهم خواهد شد و آنان میتوانند علاوه برمحدودیتهایی که هنگام تحویل در خود سیمکارت لحاظ شده است، از طریق سایتهای اینترنتی پشتیبان محدودیتهای دیگری را بنا به تناسب و شرایط ایجاد کنند.
همچنین اپراتورها باید بستههای فرهنگی مناسب را در این خصوص طراحی و از این طریق به استفادهکنندگان از این سیمکارتها ارائه کنند.
البته اپراتورهای تلفن همراه نیز موظف شدهاند زیرساخت لازم برای این مدیریت والدین را حداکثر شش ماه پس از تصویب این مصوبه فراهم کنند.
محدودیتها چیست؟
حال پرسش اصلی در این میان این است که محدودیتهای ایجاد شده توسط اپراتور یا والدین در سیمکارتهای مخصوص کودکان و نوجوانان چیست و اصولا اپراتورهای تلفن همراه چگونه میخواهند این محدودیتها را در سیمکارت لحاظ کنند؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا میتوان نگاهی به تجربه و عملکرد کشورهای پیشرفته در این خصوص انداخت و سپس وضعیت اپراتورهای ایرانی و برنامههایشان را جویا شد.
بررسیها نشان میدهد بیشتر اپراتورهای تلفن همراه غربی از حدود سال 2012 برنامههای وسیعی را در این خصوص اجرا کردهاند.
بهعنوان مثال اپراتور ودافون که یکی از بزرگترین اپراتورهای تلفن همراه اروپاست سیمکارتهایی را تحت عنوان سیمکارتهای امن برای استفاده کودکان و نوجوانان ارائه داده است.
بهطور خلاصه این سیمکارتها قابلیت این را دارند که از طریق سایت اینترنتی ویژهای که برای پشتیبانی و هدایت آن طراحی شده، هرگونه مدیریتی را در نحوه استفاده فرزندشان از سیمکارت اعمال کنند. این مدیریت دامنه وسیعی از اقدامات را در بر میگیرد که در نوع خود جالب و آموزنده است.
به عنوان مثال والدین از طریق این سایت اینترنتی میتوانند در ساعاتی که کودک یا نوجوان در مدرسه حضور دارد، اقدام به خاموش کردن یا غیرقابل استفاده شدن سیمکارت کنند.
همچنین میتوانند از آنلاین شدن استفادهکننده سیمکارت در ساعاتی جلوگیری کرده و آنان را مجبور کنند در ساعات مشخصی از اینترنت استفاده کنند.
همچنین امکان دسترسی به سایتهای خاصی برای کودک یا نوجوان وجود داشته و بقیه سایتها غیرقابل استفاده باشد. این سیمکارتها طوری طراحی نرمافزاری شده که کودک قادر به دور زدن تنظیمات نیست و نمیتواند تنظیمات سیمکارت را خاموش یا غیرقابل استفاده کند.
این گزارش میافزاید: سیمکارتهای امن همچنین این قابلیت را دارند که بچهها در ساعات مشخصی و با شمارههای مشخصی امکان تماس داشته باشند. از سوی دیگر امکان مشاهده هر اقدامی که کودک با سیمکارتش انجام داده باشد برای والدین فراهم است. یعنی آنها میتوانند استفاده کودک از اینترنت و تماسهایی که گرفته را رصد کرده و حتی به محتوای مکالمات گوش دهند و از سابقه تماسها سابقه یا بکآپ داشته باشند.
این قابلیت تا بدانجا پیش رفته که حتی چیزهایی که کودک یا نوجوان در تلفن همراهش تایپ میکند نیز برای والدین قابل مشاهده است. نرمافزار فیلترینگ خودکار برخی عکسها و واژهها نیز از دیگر قابلیتهای مدیریت این سیمکارتهاست.
بااین حال این سیمکارتها یکسره محدودیت نیست، بلکه قابلیتهایی را نیز برای تماس در اختیار کودک و والدین قرار میدهد. به عنوان مثال این سیمکارت در هر حالت، حتی در حالی که شارژ پولی سیمکارت به اتمام رسیده باشد، قادر است ارتباط، چه از سوی کودک به والدین یا بالعکس را برقرار کند تا کمک شایانی به حفظ امنیت کودک شده باشد.
در ایران
اپراتورهای ایرانی نیز ظاهرا در نظر دارند از یک چنین الگویی برای طراحی سیمکارتهای مخصوص کودکان و نوجوانان استفاده کنند. یعنی شماری از قابلیتهای مدیریت والدین بر سیمکارت از همان ابتدای خریداری شدن سیمکارت روی آن وجود داشته باشد و بقیه قابلیتها از طریق راهاندازی یک سایت اینترنتی پشتیبان توسط والدین قابل اعمال باشد.
تماس خبرنگار جامجم با اپراتورهای سهگانه تلفن همراه شامل ایرانسل، رایتل و همراه اول نشان داد همه آنها در حال طراحی این سیمکارتها هستند با این تفاوت که مراحل پیشرفت کار آنان فرق میکند. به عنوان مثال ایرانسل درتماس خبرنگارما قابلیتهای قرارگرفته روی سیمکارتهای کودک و نوجوان را با ذکر جزئیات اعلام کرد اما سایر اپراتورها به ذکر کلیاتی بسنده کردند.
آرش کریمبیگی، مدیر روابطعمومی ایرانسل دراین باره به خبرنگار ما گفت: ما به طور مشخص سه قابلیت را برای سیمکارتهای مخصوص زیر 18 سال در نظر گرفتهایم. امکان مدیریت هزینه، مدیریت تماسهای ورودی و خروجی به سیمکارت و مدیریت در استفاده از اینترنت این سه قابلیت را تشکیل میدهند.سایر قابلیتها درحال برنامهریزی و ساختارسازی است و به مرور اعلام میشود.
وی خاطرنشان کرد: همچنین این قابلیت در حال ایجاد است که سیمکارتهای قبلی که در اختیار افراد است، با تغییر برنامهریزی به سیمکارت زیر 18سال تغییر یابد، چراکه هدف ما از راهاندازی سیمکارت کودک و نوجوان سیمکارت فروشی نیست.
وی تصریح کرد: در کنار این، ما در حال ایجاد امکاناتی در قالب حساب کنترل اینترنتی هستیم که والدین از طریق آن بتوانند با نام کاربری و کلمه عبور خود مدیریتهای متنوعی را برسیمکارت فرزند یا فرزندانشان اعمال کنند.
همچنین روابطعمومی همراه اول در تماس خبرنگار ما اعلام کرد امکان مدیریت هزینه، مدیریت تماسها و پیامکها و محدودیت دسترسی به اینترنت و شبکههای اجتماعی از جمله قابلیتهای گنجانیده شده در سیمکارتهای مخصوص کودکان و نوجوانان است.
گروه اقتصاد / روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد