ریشه این شایعات را بخشکانید

تا اینجای کار، این پدیده به عنوان یک آسیب اجتماعی محدود مطرح است که صرف‌نظر ازغیراخلاقی بودنش، کم‌ضرر؛ دست‌کم از نظر منافع ملی و جو عمومی کشور محسوب می‌شود و البته مخاطبان محدودی نیز دارد، اما پدیده‌ای که از اوایل هفته گذشته آغاز شد و پنجشنبه هفته گذشته به اوج خود رسید، نشان داد افراد یا عناصری با توجه به فراگیری و نوع مخاطبان شبکه‌های اجتماعی، آن را بستری مناسب برای آسیب زدن به منافع اقتصادی کشور و سوداگری یافته‌اند و به طور هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده درصدد برهم زدن آرامش اقتصادی مردم و کشور برآمده‌اند.

اوایل هفته گذشته ماجرا با انتشار یک شایعه درباره یک موسسه مالی و اعتباری در حال دریافت مجوز از بانک مرکزی که در مشهد مستقر است، آغاز شد.

این شایعه از چند شهر کوچک در استان خراسان‌جنوبی آغاز و بسرعت به دیگر شهرها و از جمله مشهد گسترش یافت، به طوری که بسیاری از سپرده‌گذاران برای دریافت سپرده‌های خود به این موسسه هجوم آوردند.

تا اینجای کار، وجود همین یک نمونه برای بررسی ماجرا به عنوان یک آسیب‌رسانی برنامه‌ریزی شده به اقتصاد کشور و سیستم بانکی کافی نبود و بسیاری افراد آن را به عنوان یک پدیده عادی که مثلا ناشی از بدشانسی یا بدخواهی رقیبان است، پنداشتند، اما ماجرا در حال فراموشی بود که به یکباره پنجشنبه گذشته شایعه‌ای به نقل از وزیر اطلاعات مبنی بر فرار مدیرعامل یک بانک خصوصی کشور در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و این بانک که از نظر بانک مرکزی دارای مجوز هم هست، با هجوم سپرده‌گذاران برای خروج سپرده‌هایشان مواجه شد؛ هرچند وزارت اطلاعات بسرعت و چند ساعت بعد از انتشار این شایعه بی‌اساس، اطلاعیه محکمی را منتشر کرد و ضمن تکذیب شایعه، به منتشرکنندگان این شایعات هشدار داد که آنان را می‌شناسد و بزودی دستگیرشان خواهد کرد، اما بر کارشناسان روشن شد که اکنون بی‌کنترلی محض بر شبکه‌های اجتماعی، بخصوص شبکه‌های اجتماعی موبایلی تا چه حد درحال مشکل‌آفرینی است، به‌طوری که حتی می‌تواند ستون اقتصاد کشور یعنی سیستم بانکی را با چالش مواجه کرده و از هیچ، یک بحران عمومی بسازد که کنترل دامنه‌های آن بسیار دشوار و چه‌بسا با تحمل خسارت‌های غیرقابل جبران امکان‌پذیر خواهد بود.

این چنین است که ماجراهایی که هفته گذشته بر سیستم بانکی کشور رفت، ‌باید سرآغاز تدبیر دستگاه‌های مسئول چون بانک مرکزی، وزارت ارتباطات، دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی و دیگر نقش‌آفرینان اقتصادی برای پیشگیری از تکرار مجدد این ماجراها باشد؛ زیرا تکرار ماجراهای مشابه، ممکن است شرایط غیرقابل کنترلی را ایجاد کند؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد کنترل هوشمندانه و بیشتر بر محتوای شبکه‌های اجتماعی پرشمار و برخورد قاطعانه با منتشرکنندگان چنین شایعاتی در شرایط کنونی ضروری‌تر از ضروری باشد.

سید علی دوستی‌ موسوی - دبیر گروه اقتصاد