سرانجام دزدانی که به روی مردم اسلحه می‌کشند

گاهی سارقان مسلح محارب شناخته شده و با مجازات اعدام روبه‌رو می‌شوند. در گفت‌وگویی با فرهاد شهبازوار، وکیل پایه یک دادگستری به بررسی ابعاد حقوقی این جرم و مجازات سارقان مسلح پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

تعریف حقوقی سرقت مسلحانه چیست و چه مجازاتی دارد؟

سرقت مسلحانه در قانون کشورمان به دو صورت در ماده‌های 651 و 652 بیان شده است. ابتدا سرقت مسلحانه مقرون به آزار که براساس ماده 651 از قانون مجازات هرگاه سرقت پنج شرط زیر را داشته باشد، سارق به پنج تا 20 سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم می‌شود.

1 ـ سرقت در شب واقع شده باشد. 2 ـ سارقان دو نفر یا بیشتر باشند. 3 ـ یک یا چند نفر حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند. 4 ـ از دیوار بالا رفته یا حصار را شکسته یا کلید ساختگی استفاده یا برخلاف واقعیت خود را مامور دولت معرفی کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی و توابع آن است سرقت کرده باشد و در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشد.

سرقت مقرون به آزار هم براساس ماده 652 قانون مجازات تعریف می‌شود. در این ماده قانونی آمده است هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم می‌شود و اگر جرمی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات تعیین شده در این ماده محکوم خواهد شد.

فرق سرقت مسلحانه با سرقت‌های معمولی چیست؟

یکی از تفاوت‏های عمده حقوق جزای اسلام و حقوق جزای عرفی مربوط به سرقت است؛ به این معنا که سرقت در حقوق اسلام از ماهیت چندگانه برخوردار است. ممکن است با شرایطی مستلزم حد باشد و در برخی شرایط از باب محاربه باشد و در صورت نبود شرایط یاد شده، سرقت تعزیری باشد. از این رو در بررسی جرم سرقت، نخست باید دید آیا دارای شرایط حد یا اجرای آن است یا نه. فرق سرقت مسلحانه با سرقت‌های معمولی مسائلی است که در ماده‌های 651 و 652 بیان شده است.

فرق سرقت مسلحانه با سلاح گرم یا سرد چیست؟

در سرقت مسلحانه فرقی بین سلاح گرم یا سرد نیست و بر اساس قانون هردو سلاح مشمول یک مجازات خواهد بود.

نحوه برخورد مراجع قضایی با این گونه جرایم و سرقت‌های مسلحانه چیست؟

همان طور که از میزان مجازات‌های تعیین شده در قانون مشخص است قانونگذار در این گونه جرائم که از نوع خشن یاد می‌شود بسیار سختگیرانه عمل کرده و محاکم با این گونه جرایم قاطعانه برخورد می‌کنند.

برخورد قاطع مراجع قضایی تا چه میزان در کاهش جرایم و سرقت تاثیرگذار است؟

برخورد قاطع مراجع قضایی را نمی‌توان به عنوان تنها عاملی برای از بین رفتن چنین جرایمی دانست، اما تا حدود زیادی می‌تواند عامل بازدارنده‌ای در مقابل جرایم باشد. هنوز هم یکی از جرایم رایج در کشور براساس اعلام نیروی انتظامی سرقت است و بیشتر سارقان مسلح، جوان بوده که سردسته و طراح آنها افراد سابقه‌دار هستند.

محاربه چیست و چه مجازاتی دارد؟

در تعریف محاربه باید گفت براساس ماده 279 از قانون مجازات اسلامی، محاربه عبارت است از کشیدن سلاح به قصد جان، مال و ناموس مردم یا ارعاب آنها به نحوی که باعث ناامنی در محیط شود هرگاه فردی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد ولی بر اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود.

براساس ماده 282 قانون مجازات اسلامی حد محاربه الف: اعدام، ب: صلب، پ: قطع دست راست و پای چپ و ث: نفی بلده است. ماده 283 از همین قانون انتخاب هر کدام از این مجازات‌ها را به عهده قاضی صادرکننده رای گذاشته است.

علی جزایری / تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام جم)