روزنامه تایمز لندن، مدعی شده که عربستان سعودی برای مقابله با آنچه خطر ایران خوانده میشود، در حال خرید و جمعآوری موشکهای بالستیک است.
بر اساس گزارش منتشر شده در این روزنامه بریتانیایی، عربستان سعودی در عین حال، قصد افزایش توان بازدارندگی خود را برای مقابله با تهدیدهای ایران و نزاع پنهان با ایران دارد.
این روزنامه غربی میافزاید: ریاض مجموعهای از موشکهای قاره پیمای سطح به سطح و موشکهای کروز ساخت انگلیس را جمع آوری کرده و در عین حال در پی مواجهه با مناقشه هستهای ایران است.
سابقه دشمنی ریاض با ایرانیان امری جدید نیست حتی در آن دوران که به واسطه طرح امنیت دو ستونی نیکسون، دو کشور ایران و عربستان متحد محسوب میشدند، محیط هویتی و روانی در ریاض بر ضد ایران بود. ایرانهراسی و شیعههراسی، از مشخصههای بلامنازع خاندانهای آلسعود و آلشیخ است.
پس از انقلاب اسلامی ایران خصومت سعودیها با ایران به شکل شدیدتری ادامه یافت و اگر در برهه پس از حمله نظامی رژیم بعث حاکم بر عراق به کویت، برای مدتی فروکش کرد، با ادعاهای امارات متحده عربی در خصوص جزایر سهگانه «همیشه ایرانی» تنب و ابوموسی، باز هم تشدید شد.
در اینجا قصد ورود به مباحث تاریخی بین ایران و عربستان سعودی را نداریم که یادداشتی کوتاه، مجال این کار را هم فراهم نمیآورد.
تنها اشاره به این نکته هم لازم به نظر میرسد که دههها پیش، عربستان با خرید تعدادی موشک بالستیک، همین رویکرد را از خود نشان داده بود و چندی پیش هم این موشکها را به نمایش گذارد.
عربستان، کشوری برآمده از تحولات نظام بینالمللی است؛ کشوری که در مباحثات تئوریک، به سختی میشود نام «دولت – ملت» بر آن گذاشت.
عبدالعزیز، بنیانگذار سومین حکومت سعودی در شبهجزیره، با نبرد قبایلی و تحت حمایت خارجی به قدرت رسید و الان نیز، حکومت عربستان را باید نوعی «حکومت قبایلی مدرن» نامید.
تقریبا هیچ تردیدی نیست که ریاض با اتکا به درآمدهای سرشار نفتیاش، قصد آن دارد که در هرجای منطقه که بتواند به ایران و منافع این کشور ضربه بزند. در لبنان، سعودیها تلاش بسیاری برای تقویت جناحهای مقابل حزبالله به عنوان متحد ایران به عمل میآورند.
در سوریه، بر کسی پوشیده نیست که ریاض تا چه اندازه برای سرنگونی حکومت دوست ایران تلاش کرده است.
در عراق که حکومتی دوست با ایران بر سر کار است، روشن است که سعودیها در حمایت از چه گروههایی تلاش میکنند.
در همین حال، منبع مالی و تئوریک بسیاری از گروههای تکفیری در خاورمیانه، در سرزمین آلسعود است. با تمام این تلاشها، نفوذ منطقهای ایران به اعتراف دوست و دشمن، نه تنها کاهش نیافته بلکه هر روز رو به فزونی است.
اضطرابی که سعودیها از توسعه قدرت ایران در خاورمیانه دارند، بیش از آنکه واقعا ناشی از وجود تهدیدی به نام ایران باشد، ناشی از محیط روانی آنها و نوع برداشتشان از تحولات منطقهای است.
ایران بالاخص پس از انقلاب اسلامی، منادی وحدت مسلمین بوده و اگر سعودیها میخواستند، میتوانستند با استفاده از این فرصت در مسیر احیای شکوه اسلامی قرون صدر اسلام گام بردارند اما نه تنها چنین نکردند، در برهههایی با اصلیترین دشمن اسلام در جهان یعنی رژیم مجعول اسرائیل متحد شدند؛ آن هم علیه ایرانی که منادی وحدت مسلمین بود.
اکنون خرید موشکهای بالستیک از بریتانیا یا هر کشور دیگری، نمیتواند بر امنیت سعودیها بیفزاید. در یک درگیری بسیار کوچک با حوثیها در سال 2009، سعودیها حتی بخشهایی از خاک خود را از دست دادند.
چنین کشوری با آن بنیه نظامی، بهتر است بداند که تجهیز شدن به سلاحهای پیشرفته برایش هزینه اضافی است.
توان موشکی ایران بر هیچکس پوشیده نیست و قوای نظامی بسیار بزرگتر از سعودیها به دامنه آن معترفند.
سعودیها بهتر از هر کسی میدانند که از بین بردن تمام زیرساختهای دفاعی متمرکز و کلاسیک آنها برای موشکهای ایرانی نه چند روز که چند ساعت وقت لازم دارد.
بر این اساس، خود میدانند خرید این موشکها نه برای کسب قدرت و نه برای حفظ آن است، بلکه بیشتر نمایشی مضحک است که هیچ ناظر آگاهی وقعی به آن نمینهد.
سعودیها توان درافتادن با ایران را ندارند و اگر میخواهند بر امنیت خود بیفزایند، بهتر است این کار را از طریق اصلاح محیط روانی انجام دهند. شاید اگر روزی «دفترچه خاطرات بندر بن سلطان» مرور شود، صحت این گفته بیشتر هویدا شود.(فارس)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد