تاریخ شروع آرایش کلا به مصریان قدیم می رسد. آنها برای مراسم مذهبی از عطریات و مواد آرایشی استفاده می کردند و حمامهای مخصوص برای خوشبو کردن پوست بدن می گرفتند، به نظافت و پاکیزگی اهمیت می دادند و بعد از حمام از مواد خوشبوکننده و روغنی برای نرم نگه داشتن پوستشان استفاده می کردند. شانه و آیینه به عنوان اولین لوازم آرایشی مورد علاقه همه خانمها و آقایان بود. کلئوپاترا، ملکه مصر، مواد آرایش و عطر را عاشقانه برای پوست و مو و بدن خود استفاده می کرده است.
آثار به جا مانده از گذشتگان به ما نشان می دهد که مواد رنگی برای رنگ کردن مو، ناخن و پوست به کار می رفته و خالکوبی نیز در آن زمان وجود داشته و مرسوم بوده است. مواد رنگی و آرایش از ریشه درختان، برگ و کلا مواد گیاهی و معدنی تهیه می گردید. مثلا پودر به نام کوهل شبیه سرمه در زمان مصریان قدیم برای شفافتر و بزرگتر نشان دادن چشمها مصرف می شد. دوده چراغ را به ابرو می زدند و از اکسید آهن برای تهیه سرخاب جهت آرایش صورت استفاده می کردند.
اولین رژ لبها حدود پنج هزارسال پیش درشهر قدیمی اور نزدیک بابل درست شده بود. در مصر همسایه اور کلئوپاترا از هزاران لوازم طبیعی زیبایی استفاده میکرده تا قدرت ارغوانی افسانهای خود را حفظ کند. عطرهای او به طور یقین چهره تاریخ را عوض کرد، زیرا "مارک آنتونی" شیفته رایحه دلپذیر عطرهای او شده بود. "کلئوپاترا " مرتباً با شیر الاغ گل سرخ و نعنای هندی حمام میگرفت و از لوازم آرایشی ساخته شده و دانههای ساییده شده کنجد استفاده میکرد.
او نظیر بیشتر زنان مصری علاقه وافری به استفاده از حنا و روغن گردو برای سیاهتر و درخشانتر کردن گیسوانش داشت و از مدادهای مشکی ابرو و چشم استفاده میکرد که از پودر سنگ سرمه یک ماده فلزی شکننده و ترد با رنگ درخشان مایل به آبی درست شده بود تا تاثیر نگاهش را دوچندان کند. سایههای آبی و سبز زیبای چشم او چیزی غیر از پودر بسیار نرم سنگهای کم بهاتر مانند لاجورد مالکیت نبود که نه تنها پوست را از تابش اشعههای قوی خورشید محافظت میکرد بلکه مصرف آرایشی نیز داشت. لوازم آرایشی دیگر کلئوپاترا، که چندان چنگی به دل نمیزند، رژلبها و روژگونههای او بودند که رنگ قرمز ارغوانی داشتند و از تخم مورچه پودر شده و کنه قرمز ساییده شده درست میشدند.
یونانیها از سال 460 میلادی با علاقه فراوان عطریات و مواد آرایشی می ساختند و برای مراسم مذهبی و استفاده شخصی و حتی گاهی به عنوان دارو استفاده می کردند.خانمهای یونانی از موادی به نام ورمیلیون برای آرایش صورت استفاده می کردند که به رنگ فرمز روشن بود و از ترکیب نمکهای جیوه در ساخت آن استفاده می شد.
یونانیان قدیم نیز چیزهایی درباره آرایش میدانستند، گرچه ریمل آنها ترکیبی از صمغ و دوده بود کمی خشن به نظر میرسید. زنان یونانی گونههایشان را با خمیرهای گیاهی که از میوه توت و دانههای له و خرد شده درست شده بود رنگ میکردند تا بدانها رنگ درخشان و سالمی دهند. همچنین عادت خطرناکتری را رواج دادند و آن استفاده از سرب سفید و جیوه برای پوست صورتشان بود تا رنگ صورتشان مانند گچ سفید به نظر رسد. اما این مسئله برای آنها ناشناخته بود که فلزهای سنگینی مانند اینها از طریق پوست جذب میشود و منجر به مرگ زودرسشان میگردد. این عادت تاسف انگیز تا قرون متمادی به طول انجامید.
جالینوس، پزشک یونانی، این مسئله را تشخیص داد و نوشت:" چهره زنانی که اغلب صورتشان را با جیوه رنگ میکنند، با وجود سن کم مانند صورت میمون پیرو چروکیده میشود." شهرت جالینوس هم به دلیل مهارت فوق العاده اش در پزشکی بوده و هم به خاطراینکه برای اولین بار کرم سردی از موم زنبور، روغن زیتون و گلاب درست کرده وی همچنین مشاهده کرد که حلزونهای باغی خوب له شده، مرطوب کننده بسیار موثری هستند و برای چند قرن این موجودات را در لوازم آرایشی بکار میبرند.
رسم دیگر یونانیان که کمی خوشایند تر از رسوم پیش مینمود استفاده از حنا برای رنگ کردن ناخنهای انگشتان دست و پا به همان ترتیبی که ما امروزه ناخنمان را لاک میزنیم بود. همچنین از موی بز رنگ شده، ابروی مصنوعی درست میکردند و به کمک صمغها و رزینهای طبیعی، به پوست خود میچسباندند. با این وجود، رومیها بودند که بسیاری از عادات زیبایی امروزی را بوجود آوردند. با گسترش امپراطوری روم در اروپا، استحمام روزانه در حمامهای عمومی که با گلاب معطر شده بود بسیار رواج یافت. همچنین رومیها به ساختن تیغهایی از برنز صیقل یافته عادت تراشیدن ریش را در بین مردان شایع کردند. زنان و مردان نجیب زاده به استحمام با شیر الاغ ادامه دادند .
مردان نجیب زاده به استحمام با شیر الاغ ادامه دادند تا شیر مورد نیاز برای حمام را داشته باشد. زنان اشراف رومی کاربرد لوازم آرایش طبیعی را با مداد کشیدن به دور چشمانشان، رنگ کردن گونههایشان با خمیرقرمز رنگی که از پوست سوسک درست شده بود و با مالیدن روغنهای معطرو خوشبو به موهایشان در بریتانیا رواج دادند. یکی از جنبههای ظاهری آرایش که وقت بسیارزیادی هم میگرفت رنگ کردن موها بود.
رومیها عادت داشتند که انواع گوناگونی از رنگ موهای طبیعی را بکار بردند که یکی از آنها از آهک زنده و خام معدنی که رنگ طلایی قرمز درخشانی به موهایشان میداد، درست میشد. با خیساندن پوست گردو در روغن زیتون، روغن گردو درست میکردند تا موهایشان به رنگ قهوه ای پر رنگ درمیآید و دیگر خاکستری یا سفید نشود. در روم قدیم، موی بلوند و بور را نماد بدی میدانستند. اما با ورود دختران برده اسکاندیناوی، زنان اشراف شروع به رنگ کردن موهای سیاه خود به رنگهای روشنتر و بلوند کردند و برای این کار از دم کرده غلیظ گل و میوه درخت زعفران استفاده میکردند. اکلیل کوهی میوه درخت سرو کوهی – اژس اردج مواد اصلی داروهای تقویتی مو بودند که جلو ریزش مو را میگرفتند و گلهای زعفران و موم زنبور نیز برای نرم کردن پوست به کار میرفت .
بسیاری از این مواد هنوز در لوازم آرایش امروزی وجود دارند و میتوان آنها را دربسیاری از داروهای خانگی موثر به کاربرد. ماده طبیعی دیگری که خوشبختانه در اثر مرور زمان طرد شد و امروز مورد استفاده قرار نمیگیرد عبارت است از فضله کرکودیل که ممکن است باور نکنید، اما ماسک صورت بسیار مشهوری در روم بود.
خانمهای رومی مخلوطی از گچ و سرب را به صورت میزدند تا آن را سفیدتر کنند، همچنین با رنگهای گیاهی گونه ها و لبهایشان را سرخ می کردند و از مخلوط ذرت، شیر و آرد ماسکهایی برای صورت تهیه می کردند که آن را با کره نیز مخلوط می نمودند. رومیها هم مانند یونانیها و مصریها حمام و نظافت را باور داشتند و خانمها در موقع حمام از شیر و شراب استفاده میکردند. حمامهای رومی معمولا عمومی بود با قسمتهای جداگانه برای خانمها و آقایان. مردان رومی نیز از عطریات و روغن برای خوشبو کردن پوست و نرم نگه داشتن آن بعد از حمام استفاده می کردند. شعرهای یونانی زیادی درباره نظافت، زیبایی مو و پوست و ناخن سروده شده است و نقاشیهای بسیاری بیانگر اهمیت آن است.
آسیاییها، به خصوص چینیها، تاریخچه بسیار دوری در مورد سلامتی دارند و آراستگی را یک هنر به حساب می آورند، مخصوصا بین افرادی که امکان استفاده از لوازم آرایش مختلف و لباسهای متنوع را داشتند. در ژاپن آرایش گیشاها خیره کننده بود و هنوز هم یک هنر باارزش به شمار می آید.
ایرانیان نیز همانگونه که تاریخ و شواهد نشان میدهد،پیرو مد و آراستگی مو و صورت و لباس بودند.
افریقایی هاتحول بزرگی در آرایش مو و طراحی لباسهای مخصوص به وجود آوردند. آنها داروهای بسیاری از گیاهان و مواد اولیه که در اطراف خود داشتند تهیه می کردند. همچنین از رنگهای زیادی برای آرایش صورت خود استفاده می کردند که بعضی از انواع مدل مو و لباس آنها هنوز هم رایج است.
منبع: بخش تاریخ ایران و جهان سایت تبیان
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد