ظریف: ایران تاکنون سه بار منجی یهودیان شده است

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، متن مصاحبه دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با شبکه خبری ان بی سی به شرح زیر است:

سوال: جناب آقای وزیر از حضور شما بسیار تشکر می‌کنم.

پاسخ: خوشوقتم.

سوال: شما چند روز است که در این‌جا مشغول مذاکره هستید آیا این نشانه این است که موضوعات به بن‌بست خورده است یا این که رو به جلو در حال حرکت هستید؟

جواب: خب این نشانه این است که ما بسیار جدی هستیم و می‌خواهیم به نتیجه برسیم. ما پیشنهاد کردیم که سطح گفت‌وگوهای فنی را بالا ببریم و بر همین اساس از طرف ما رییس سازمان انرژی اتمی و از طرف آمریکا وزیر امور انرژی که هر دو از صاحبنظران شناخته شده فیزیک هسته‌ای هستند در مذاکرات حضور یافتند تا بتوانیم به نوعی تفاهم فنی دست پیدا کنیم. واقعیت این است که این ابتکار بسیار گام مهم و مفیدی بود. و ما توانستیم در مورد تعداد قابل توجهی از موضوعات فنی به پیشرفت‌هایی نایل شویم. دلیل این امر است که ما دائما تاکید کرده‌ایم که برنامه هسته‌ای ما منحصرا صلح‌آمیز است و وقتی کارشناسان فنی را با خودمان می‌آوریم می‌توانند به راحتی نسبت به این امر اطمینان حاصل کنند. و من خیلی خوشحال هستم که این ابتکار نتیجه خیلی خوبی داشته است. البته این به این معنی نیست که ما همه مسائل را حل کرده‌ایم. ما با تعدادی از موضوعات فنی و سیاسی مواجه هستیم که هنوز حل نشده‌اند. اما در مجموع پیشرفت خوبی داشتیم. اگرچه هنوز تا رسیدن به نتیجه نهایی راه زیادی در پیش داریم.

سوال: مهم‌ترین موانع برسر راه حصول در چه حوزه‌هایی است؟

جواب: همان طور که ما بارها در یک‌سال و نیم گذشته گفته‌ایم در مورد هیچ چیزی توافق نمی‌شود مگر این که در مورد همه چیز توافق شود. این یک پازل است. همه قطعات پازل باید به نحو مناسب در کنار یکدیگر قرار گیرند تا بتوانیم به یک تصویر کامل دست پیدا کنیم. اما فکر می‌کنم مهم‌ترین مانعی که باید از آن عبور کنیم تصمیم سیاسی است بدین معنی است که باید یکی از دو مسیر توافق یا فشار را انتخاب کنیم.

و به نظر می‌رسد که ظاهرا فشار زیادی خصوصا در داخل آمریکا از جهات مختلف وجود دارد برای این که توافقی حاصل نشود. و ما بخشی از این فشارها را اخیرا دیدیم. کسانی وجود دارند که آینده سیاسی خود را در وجود منازعه، تنش و بحران می‌بینند. و مادامی که چنین چیزی وجود داشته باشد، فضا برای اتخاذ تصمیم‌های سیاسی بسیار دشوار و سخت است.

سوال: بخشی از این فشارها علیه توافق همین سه‌شنبه گذشته از طرف بنیامین نتانیاهو وارد شد. وی در واشنگتن سروصدای زیادی به راه‌انداخت و به گنگره گفت که توافق با ایران در واقع مسیر جنگ را هموار می‌کند و نه صلح را چرا که به ایران اجازه می‌دهد در نهایت به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کند.

جواب: آقای نتانیاهو از سال 1992 مکررا پیش‌بینی می‌کند که ایران ظرف 2 یا 3 یا 4 سال به سلاح هسته‌ای دست خواهد یافت. وی بارها مدعی شده است که ایران ظرف دو سال آینده اقدام به ساخت بمب هسته‌ای می‌کند. در سال 2012 وی در جریان سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هشدار داد که ایران ظرف یک‌سال بمب هسته‌ای تولید خواهد کرد. ظاهرا نتانیاهو می‌خواهد برای همیشه ادعای فاصله یک‌ساله ایران با بمب هسته‌ای را تکرار کند.

من به شما می‌گویم ایران قرار نیست بمب هسته‌ای بسازد. ما نمی‌خواهیم تسلیحات اتمی تولید کنیم. ما معتقد نیستیم که تسلیحات هسته‌ای برای هیچ کس و خصوصا برای ما امنیت می‌آورد. بنابراین مهم است که همگان این نکته را درک کنند که آن چه مدنظر ماست فن‌آوری هسته‌ای

است، پیشرفت علمی است و با غرور ملی ایرانیان پیوند خورده است. این موضوع هیچ ارتباطی به تسلیحات هسته‌ای ندارد. وقتی به این فهم برسیم، و زمانی که بر این هیجان کاذب غلبه کنیم و وقتی هراس افکنی کنار گذاشته شود، آن وقت می‌توانیم به تفاهمی دست پیدا کنیم. این تفاهم قرار نیست به هیچ کسی آسیب بزند. بلکه کمک می‌کند این اطمینان حاصل شود که برنامه هسته‌ای ایران برای همیشه صلح‌آمیز باقی خواهد ماند.

ما در ایران هیچ تردیدی نسبت به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای مان نداریم اما ممکن است کسانی باشند نگرانی‌هایی داشته باشند. ممکن است کسانی باشند که تحت تاثیر سروصداهایی که امثال نتانیاهو ایجاد می‌کنند، قرار گرفته باشند. برای همین حصول این توافق برای همه مفید خواهد بود.

همان طور که می‌دانید در 10 تا 15 سال گذشته ایران بیش‌تر از هر کشور دیگری به استثناء ژاپن در معرض بازرسی‌های بین‌المللی قرار داشته است. در حالی که تاسیسات هسته‌ای ما کمتر از یک دهم ژاپن است. اما بازرسی‌های ما به‌اندازه ژاپن بوده است. در 10 سال گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها اعلام کرده است که هیچ چیز مخفی در ایران وجود ندارد و ما مطمئنیم که با وجود یک توافق که متضمن نظارت و بازرسی‌های بیش‌تر خواهد بود، برای جامعه بین‌المللی کاملا روشن خواهد شد که ماهیت برنامه هسته‌ای ما منحصرا صلح آمیز است.

من نمی دانم که چرا برخی نسبت به حصول چنین توافقی نگران هستند. نمی‌فهمم چرا برخی متوجه نیستند که این ترس و اضطراب ساختگی در سالیان گذشته – همان طور که گفتم از سال 1992 – با طرح ادعای دروغین فاصله یک‌ساله، دوساله یا سه ساله ایران از بمب ایجاد شد و هیچ‌گاه این ادعا به واقعیت نپیوست. و حال عجیب است که این ادعاهای دروغین بازهم تکرار می‌شوند بدون این که کسی از آن‌ها بازخواست کند.

سوال: شما به سازمان بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کردید. همان طور که می‌دانید این سازمان اعلام کرده است که ایران از پاسخ در مورد سوالات مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای گذشته‌اش به‌خصوص راجع به تلاش برای ساخت یک سلاح هسته‌ای طفره می‌رود. چرا ایران سوالات آژانس را پاسخ نداده است؟

جواب: خیر این طور نیست. مساله این است که ما در مورد نحوه رسیدگی به این موضوع مشغول مذاکره با گروه 1+5 بوده‌ایم و در همین چارچوب منتظر دریافت سوال‌های موردنظر هستیم. همان طور که می‌دانید ادعاهایی علیه ایران مطرح شده است که متاسفانه بیش‌تر آن‌ها ساخته و پرداخته اسراییلی‌هاست. ضمنا خوب است توجه داشته باشیم که اسراییل تنها دارنده سلاح هسته‌ای در منطقه است، تنها متجاوز در منطقه ماست و تنها اشغالگر در منطقه ماست. با وجود این‌ها آن قدر این رژیم وقیح است که در مورد دیگران پرونده‌سازی می‌کند. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که مسبب کشتار غزه است، کشوری را متهم می‌کند که در بیش از دویست و پنجاه سال گذشته – که طولانی‌تر از عمر بسیاری از کشورهاست – به هیچ کشور دیگری از جمله همسایگان‌اش حمله نکرده است. ما به هیچ کشوری به هیچ یک از همسایگان‌مان، حمله نکرده‌ایم. ما نیروی ثبات در منطقه بوده‌ایم. حال جالب است که کسانی ما را متهم می‌کنند که سابقه خودشان فاجعه بار است.

سوال: اسراییل – در واقع بنیامین نتانیاهو – دقیقا همین اتهامات را متوجه شما کرد. یعنی این که ایران نفوذ زیادی در عراق و افغانستان و سوریه پیدا کرده و در حقیقت شروع به بلعیدن سایر کشورها کرده است. شما می‌گویید چنین چیزی صحت ندارد اما او معتقد است این واقعیت دارد.

جواب: خب این را باید از دولت‌های این کشورها پرسید. ایران برای مقابله با داعش به کمک دولت عراق شتافته است. ایران برای مقابله با القاعده و طالبان به دولت افغانستان کمک کرده است و برای مقابله با جبهه النصره و داعش به مردم سوریه کمک کرده است. اما من می‌خواهم از نتانیاهو بپرسم که او چه نسبتی با تروریست‌های النصره دارد که از مجروحان آن‌ها در بیمارستان‌های اسراییل پذیرایی می‌کند؟ چرا او از النصره حمایت می‌کند.

من دنبال بالا بردن محبوبیت خودم در آمریکا نیستم. اما به نظر می‌رسد که نتانیاهو چنین دغدغه‌ای داشته باشد. و هم‌زمان شریک نزدیک خطرناک‌ترین تروریست‌هایی که مشغول جنگ با همه ما در دنیا هستند، است.

سوال: منظورتان چه گروهی است؟ مثال بزنید.

جواب: منظورم جبهه النصره در بلندی‌های جولان است که نتانیاهو علنا از آن‌ها حمایت می‌کند و اجازه می‌دهد که در اسراییل ماوی گرفته، در آن‌جا معالجه شوند و مورد حمایت عملیاتی قرار گیرند. واقعا جای تعجب دارد که چنین کسی آن قدر وقاحت دارد که ایران را متهم کند، تنها کشوری که به صورت مستمر و ثابت از دولت‌های منطقه در برابر شبکه تروریستی ایجاد شده در منطقه ما حمایت کرده است. ما به دولت عراق کمک کردیم. ما به کمک مردم کرد در عراق شتافتیم. در همان زمانی که قتل و کشتار آن‌ها توسط داعش شروع شد.

سوال: داعش؟ شما در مورد دولت اسلامی عراق و شام (ISIS) صحبت می‌کنید؟

جواب: آی سیس. البته آی سیس عنوان خوبی نیست، چرا که این گروه نه دولت است و نه اسلامی. بنابراین ما ترجیح می دهیم از عنوان داعش که واژه ساده‌تری است استفاده کنیم. در هر صورت مهم است که همه به واقعیت‌های میدانی توجه داشته باشند. هراس‌افکنی کمک نخواهد کرد. باید به واقعیات توجه داشت. منطقه ما با تهدید بسیار جدی خشونت و افراط‌گری مواجه است. از همان ابتدای کار موضع ایران مشخص بود. ما موضع‌مان را تغییر ندادیم. ما از همان ابتدا با کسانی همراه بودیم که با این تروریست‌ها و افراط‌گرایان مقابله می‌کردند و کماکان به دولت‌های عراق، حکومت خودمختار کردستان عراق و دولت افغانستان برای مقابله با این معضل کمک خواهیم کرد.

سوال: اجازه بدهید به یکی از نگرانی‌هایی که سه‌شنبه صبح توسط نتانیاهو نزد کنگره مطرح شد بپردازم. نتانیاهو مدعی شد که ایران درصدد نسل‌کشی مردم یهود است. به گفته او «نظام ایران صرفا مشکل یهودیان نیست، همان طور که آلمان نازی صرفا مساله یهودیان نبود». شما چه پاسخی برای این ادعا دارید.

جواب: تاسف بار است که نتانیاهو واقعیت‌های روز را وارونه جلو می‌دهد. وی از این هم فراتر رفته و حتی متون مقدس یهود را هم تحریف کرد. اگر شما کتاب استر را (در تورات) بخوانید می‌بینید که این پادشاه ایران بود که یهودیان را نجات داد. همین طور اگر کتاب عهد عتیق را مطالعه کنید متوجه خواهید شد که باز هم یک پادشاه دیگر ایرانی بود که یهودیان را از اسارت در بابل نجات داد. اتفاقا مقبره استر در ایران است و یهودیان ایرانی که بزرگ‌ترین جمعیت یهودی در خاورمیانه است آن‌جا را زیارت می‌کنند.

حقیقتا تاسف‌بار است که عصبیت و کینه‌ورزی به جایی رسیده است که وی ملتی را متهم می‌کند که در طول تاریخ سه بار منجی یهودیان بوده است؛ یک بار در دوران هامان که درصدد کشتار یهودیان برآمد و پادشاه وقت مانع از این شد؛ دوم در زمان کوروش کبیر که یهودیان را از بند حکومت بابل نجات بخشید و سومین در جریان جنگ جهانی دوم که ایران نجات بخش یهودیان شد.

می‌بینید که ایران سابقه درخشانی از بردباری نسبت به سایر مذاهب دارد. ما در مجلس‌مان یک نماینده یهودی داریم. واقعا جای تاسف است که کسی تا این حد واقعیت‌ها را وارونه جلو می‌دهد. نه تنها واقعیت‌های معاصر، بلکه حقایق مکتوب کتاب مقدس که خودش مدعی پایبندی نسبت به آن را دارد.

سوال: ما پیام توییتری رهبر عالی ایران که نتانیاهو به آن اشاره کرد را پیدا کردیم. هفت ماه قبل پیام توییتری در صفحه توییتر رهبر ایران منتشر شده است: «این رژیم کودک‌کش و گرگ صفت اسراییل که از ارتکاب هیچ جنایتی ابا ندارد، درمانی جز نابودی ندارد». آقای وزیر قبول می‌کنید که یهودیان و دیگران حق دارند که نسبت به چنین بیاناتی نگران شوند؟

جواب: خیر. چراکه ما در مورد یک رژیم صحبت می‌کنیم. ما در مورد فردی مثل نتانیاهو صحبت می‌کنیم که کودکان بی‌گناه غزه را سلاخی می‌کند. ما به هیچ عنوان منظورمان از بین بردن یهودیان نیست. هیچ‌گاه چنین قصدی نداشته‌ایم و نخواهیم داشت. چرا که ما اگر می‌خواستیم یهودیان را از بین ببریم این جمعیت بزرگ یهودی در ایران که نه تنها در صلح و صفا در کشورمان زندگی می‌کنند بلکه در واقع یک نماینده در پارلمان ایران دارند - که هیچ تناسبی هم با جمعیت آن‌ها ندارد - نمی‌داشتیم. به طور معمول هر 150 هزار نفر در ایران یک نماینده در مجلس دارد. در حالی که جمعیت 20 هزار نفری یهودیان به تنهایی یک نماینده دارد. بنابراین صحبت از ریشه‌کنی یهودیان بی‌معناست.

تاریخ ما مشحون از بردباری و همزیستی مسالمت‌آمیز با هموطنان یهودی‌مان است. اگر کسانی با هراس‌افکنی درصدد دامن زدن به چنین توهماتی در جهان هستند، مشکل آن‌هاست. ما بارها گفته‌ایم و باز هم می‌گوییم رژیم صهیونیستی تهدیدی برای صلح منطقه است. اسراییل تنها رژیمی است که سلاح هسته‌ای دارد. تنها رژیمی است که به همسایگانش تجاوز کرده است و سرزمین‌های همسایگانش را اشغال کرده است. تنها رژیمی است که سرزمین ملتی را به اشغال خود درآورده و به طور روزمره حقوق بشر را نقض می‌کند. این رژیم برای انتقام‌گیری کل روستاها را تخریب می‌کند. ما با یک وضعیت عادی مواجه نیستیم. ما در مورد قدیمی‌ترین بحران معاصر که کماکان ادامه دارد صحبت می‌کنیم.

نتانیاهو نمی‌تواند از طریق معرفی ایران به عنوان تهدید، جنایات ارتکابی خود در غزه علیه مردم بی‌دفاع را کتمان کند. همین چند ماه قبل هزاران نفر در جریان بمباران‌های اسراییل از خانه و کاشانه خود آواره شدند. و این تازه تکرار جنایاتی بود که چندسال قبل از آن اتفاق افتاد. آن هم خود تکرار وقایعی بود که چندسال قبل تر از آن حادث شده بود. لذا متاسفانه این وضعیت تبدیل به یک رویه و روند شده است که برای مدت طولانی در منطقه ما در جریان است. و این خود یکی از مهم‌ترین زمینه‌های بروز تروریسم افراطی در منطقه ماست. حس تحقیر و محرومیت که فلسطینیان در منطقه ما دچار آن شده‌اند، یکی از علل اصلی خشم و عصبانیت در دنیای اسلام و فراتر از آن در اروپاست.

سوال: بنابراین ایران چگونه می‌خواهد رژیم اسراییل را نابود کند، با توجه به این که شما (بین رژیم اسراییل و مردم یهود) تمایز قائل می‌شوید؟

جواب: ما قصد از بین بردن کسی را نداریم. ما نمی خواهیم ...

سوال: اما رهبر عالی شما ...

جواب: ما نمی‌خواهیم کسی را ریشه کن کنیم.

سوال: اما رهبر عالی شما (در این مورد) پیام توییتری داده‌اند که اسراییل باید ریشه کن شود.

جواب: بله این رژیم باید ریشه کن شود. این که این رژیم یک تهدید است، یک واقعیت است. رژیمی که کودکان بی‌گناه را قتل و عام می‌کند و مکررا تجاوز می‌کند. ایران به هیچ کشوری حمله نکرده است. ما هیچ‌گاه تهدید به استفاده از زور نکرده‌ایم. کاملا برعکس رژیم صهیونیستی. این رژیم به صورت روزمره ایران را تهدید به استفاده از زور می‌کند. سابقه طولانی در تجاوزگری هم دارد. البته اگر آن‌ها علیه ایران به زور متوسل شوند، ما قطعا از خودمان دفاع خواهیم کرد همان‌گونه که ما قبلا با تمام وجود برای دفاع از خود فداکاری کرده‌ایم. اما ما به هیچ کسی حمله نمی‌کنیم و هیچ کسی را تهدید نمی‌کنیم.

ما طی 250 سال گذشته به هیچ کشوری حمله نکرده‌ایم. سابقه ما ثابت کننده ادعای ماست. اما نتانیاهو نمی‌تواند چنین چیزی را (در مورد رژیم صهیونیستی) ادعا کند. سابقه این رژیم مملو از کودک‌کشی و کشتار انسان‌های بی‌گناه و تجاوزگری و اشغال است. رژیمی با چنین سابقه‌ای اخلاقا در جایگاهی قرار ندارد که در مورد دیگران این‌گونه صحبت کند.

سوال: نتانیاهو مشخصا در مورد شخص شما صحبت کرده است. دوست دارم نظر شما را در این مورد بدانم. وی از شما سوال کرده است که چرا اقدام به اهدای گل به مزار عماد مغنیه کرده‌اید؟ فردی که به گفته نتانیاهو بیش از هر تروریست دیگری به استثنای اسامه بن لادن دستش به خون آمریکایی‌ها آلوده بوده است. مغنیه از فرماندهان حزب الله بود و متهم به بمب گذاری در پایگاه‌های آمریکایی و نیز سفارتخانه‌های آمریکا بوده است.

جواب: خب اولا باید بگویم که ما تفاوت‌های دیدگاهی اساسی با ایالات متحده داریم. این کاملا مشخص است. ثانیا من به دنبال کسب محبوبیت در جامعه آمریکا نیستم. ما صرفا داریم برای حل یک مساله تلاش می‌کنیم. این که نتانیاهو ...

سوال: اما شما چه انگیزه‌ای از قراردادن گل بر سر مزار عماد مغنیه داشته‌اید؟

جواب: این نتانیاهو است که به دنبال جلب توجه عمومی در آمریکا از طریق مداخله در امور داخلی این کشور است. و هم‌زمان از تروریست‌های النصره در بیمارستان‌های اسراییل عیادت می‌کند. در واقع این نتانیاهوست که باید پاسخگو باشد. من هیچ مشکلی ندارم که بگویم در خیلی از موضوعات با آمریکا اختلاف دیدگاه دارم.

ما بارها ثابت کرده‌ایم که حامی ملت‌هایی هستیم که برای برقراری عدالت و مقابله با ظلم و سرکوب مقاومت کرده‌اند. ما هیچگاه از تروریسم کور حمایت نکرده‌ایم. ما هیچ‌گاه از گروه‌ها و جریاناتی که مرتکب سربریدن در سوریه و عراق می‌شوند، حمایت نکرده‌ایم. نتانیاهو نمی‌تواند همانند من با چنین قطعیتی صحبت کند.

سوال: جالب است که شما دو نفر همدیگر را به چیزهای کاملا مشابه متهم می‌کنید.

جواب: چیزی که من گفتم از تلویزیون اسراییل پخش شده است.

سوال: اما در این مورد خاص، یعنی اهدای گل به مزار عماد مغنیه، من دوست دارم دلیل شما را بدانم که چه انگیزه‌ای از این کار داشتید با توجه به این که مغنیه متهم به قتل تعداد زیادی آمریکایی بوده است.

جواب: ببینید، این‌جا بحث بر سر مقاومت در برابر اشغالگری اسراییل است که مجبور به خرورج از لبنان شد. ما با یک گروهی که از اطراف و اکناف دنیا به سوریه و عراق آماده باشند تا دست به دهشت افکنی و کشتار بزنند، سروکار نداریم. ما در مورد مردمی صحبت می‌کنیم که از کشورشان و از سرزمین‌شان در برابر اشغالگری دفاع می‌کرده‌اند.

اگر شما کمی به عقب برگردید، و قطعات تاریخی که آقای نتانیاهو مایل نیست مردم دنیا به خاطر آورند، یعنی جنایات صبرا و شتیلا و بمباران شهرهای لبنان و اشغال جنوب لبنان و جنایات جنگی که در جریان آن‌ها ارتکاب یافت، را مرور کنید، می‌بینید که جریان مقاومت لبنان برای مقابله با چنین جنایاتی ایجاد شد. آن‌ها در داخل سرزمین‌شان برای استقلال کشورشان و برای آزادسازی کشورشان از اشغال اسراییل مبارزه می‌کردند. این افراد در کل خاورمیانه به عنوان قهرمان شناخته می‌شوند. مشکل هم همین جاست.

نمی‌توان با تصویرسازی کاذب که هیچ مبنا و اساسی در واقعیات ندارد تاریخ را تحریف کرد. وضعیت منطقه ما را ببینید. افتضاح است. این وضعیت ناشی از این واقعیت است که برای چند دهه منطقه در معرض سلطه و استثمار و اشغال و اعمال معیارهای دوگانه بوده است. و این یک مشکل جدی است. مادامی که غرب و ایالات متحده به نتانیاهو و دارودسته‌اش اجازه می‌دهد جنایات خود را با فرافکنی مخفی کند و تا زمانی که از پرداختن به واقعیات منطقه ما طفره روند، صلح ایجاد نخواهد شد.

با متهم کردن دیگران به اموری که بنا به دلایل و علل مختلف در این منطقه اتفاق افتاده است، نمی‌توان مشکلات منطقه را حل کرد. مهم است که از این اتهامات کهنه عبور کنیم. آن چه که من می‌گویم چیزی است که همین حالا دارد اتفاق می‌افتد. این که اسراییل همراه و همکار جبهه النصره در جولان شده است. اسناد این همکاری نزد سازمان‌های اطلاعاتی در رابطه با سوریه موجود است. این مشکلی است که باید به آن رسیدگی کرد.

تاسف بار است که چنین فردی در کنگره آمریکا اجازه پیدا می‌کند در مورد چیزی که اساسا وجود خارجی ندارد، جار و جنجال به راه‌اندازد. ما هیچ‌گاه بمب نداشتیم و هیچ‌گاه به دنبال بمب نخواهیم بود. ما اعتقاد نداریم که بمب منافع ما را تامین می‌کند. در حالی که آن‌ها خودشان 200 کلاهک هسته‌ای دارند. وی تنها کسی است که در برابر تحقق ایده خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای ایستاده است. چرا هیچ کس از او به خاطر چنین رفتاری بازخواست نمی‌کند؟ نتانیاهو مدام علیه ایران اتهام پراکنی می‌کند. در حالی که وی اخلاقا در جایگاهی نیست که این‌چنین اتهاماتی را مطرح کند.

سوال: خب اجازه بدهید مشخصا در مورد مذاکرات هسته‌ای صحبت کنیم. بسیاری در کنگره دولت اوباما را متهم می‌کنند که برای رسیدن به یک تفاهم با ایران بیش از حد ولع نشان می‌دهد. آیا واقعا وزیرخارجه جان کری در این مذاکرات خیلی مشتاق نشان می‌دهد؟

جواب: اصلا چنین چیزی نیست. ما همگی در حال تلاش هستیم و البته اختلاف نظر هم داریم. اما واقعیت این است که آمریکا همه گزینه‌های دیگر را امتحان کرده است. آن‌ها گزینه فشار، گزینه جاسوسی و حتی گزینه خرابکاری را آزمودند. اسراییل اقدام به ترور دانشمندان هسته‌ای کرد. طی چند سال گذشته 5 دانشمند هسته‌ای ایرانی از طریق اقدامات تروریستی به شهادت رسیدند. ایالات متحده گزینه تحریم‌ها را هم تجربه کرد. احتمالا شدیدترین تحریم‌ها یا آن چه که آن‌ها «تحریم‌های فلج کننده» می‌نامند علیه ایران اعمال شد. به نحوی که مردم ایران را حتی از امکان خرید دارو یا ارسال خون به خارج برای آزمایش‌های پزشکی محروم کرد. این نمونه‌ای از تحریم‌های سختگیرانه‌ای است که علیه ایران اعمال شده است. اما نتیجه این تحریم‌ها چه بوده است. فکر می‌کنم رییس‌جمهور اوباما به درستی به این نکته اشاره کرد که تحریم‌ها باعث شد ایران از کم‌تر از 200 سانتریفیوژ به بیش از 20 هزار سانتریفیوژ برسد. فکر می‌کنم ایالات متحده این واقعیت را تشخیص داده است که فشار و تحریم و تهدید علیه ایران بیفایده است. و تنها راه تعامل با ایران از طریق احترام و مذاکره است.

و ما در این مسیر قدم برداشته‌ایم. نتانیاهو معتقد بود که ایران به مفاد برنامه اقدام مشترک ژنو پایبند نخواهد بود به خاطر می‌آورید که وی دو سال قبل در نوامبر 2013 وقتی ما برنامه اقدام ژنو را نهایی کردیم، خیلی سروصدا به راه‌انداخت. اما گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یکی پس از دیگری تایید کرده است که ایران به تک تک تعهدات خود وفق برنامه اقدام عمل کرده است. ایران کاملا به تعهدات خود پایبند است. ما همیشه وعده‌های خود را محترم شمرده‌ایم. بارها در حق مردم ایران ظلم شده است. اما ایرانیان بسیار بزرگوارانه عمل کرده‌اند. ما با این نیت به میز مذکرات آمدیم تا به جهان نشان دهیم چیزی برای مخفی کردن نداریم. و می‌خواهیم در صلح و آرامش زندگی کنیم. و می‌خواهیم حقوق‌مان برای استفاده از فن‌آوری هسته‌ای در جهت مقاصد صلح آمیز را اعمال کنیم. ما حاضریم موقتا محدودیت‌هایی را بپذیریم و کاملا متعهد به معیارهای بین‌المللی باشیم. این فرایند مذاکراتی منجر به پذیرش گسترده‌ترین و سختگیرانه‌ترین رژیم بازرسی و نظارت موجود یعنی پروتکل الحاقی توسط ایران خواهد شد، که نیازمند تصویب مجلس شورای اسلامی است.

اما وقتی مجلس آن را تایید کند، ایران برای همیشه نسبت به مفاد آن متعهد خواهد ماند. داستان سرایی در مورد زمان دار بودن تعهدات ایران خود یک تاکتیک جدید هراس افکنی و ایجاد نگرانی است. ایران پذیرفته است که عضو معاهده منع اشاعه باشد. ما متعهد به خودداری از تولید سلاح هسته‌ای هستیم و مثل هر کشور عضو دیگری برای همیشه تحت نظارت خواهیم ماند. این مذاکرات قرار نیست به ایران آزادی عمل (برای تولید بمب) بدهد. اساسا ما نیازی به چنین چیزی نداریم چرا که ما دنبال ساخت بمب نیستیم. برخی چون خودشان برنامه‌های مخفی ساخت سلاح دارند، و چند صد کلاهک هسته‌ای ساخته‌اند، فکر می‌کنند دیگران هم باید امنیت خودشان را از طریق این سلاح‌ها تامین کنند. ما چنین دیدگاهی نداریم. معتقدیم سلاح‌های هسته‌ای امنیت بیش‌تری برای ما ایجاد نخواهند کرد. بالعکس معتقدیم که در واقع سلاح‌های هسته‌ای برای امنیت ملی همه کشورها مخرب است.

سوال: روز دوشنبه رییس‌جمهور اوباما اعلام کرد که ایران باید به مدت 10 سال از فعالیت‌های حساس هسته‌ای دست بردارد تا رسیدن به تفاهم ممکن شود. نظر شما چیست؟

جواب: من در سطح عمومی مذاکره نمی‌کنم. ما مشغول بحث با گروه 1+5 و عمدتا ایالات متحده در مورد تدابیر متعددی شامل اقدامات شفاف ساز و نیز محدودیت‌های داوطلبانه در مورد برنامه هسته‌ای‌مان هستیم. معتقدیم که این تدابیر ضرورتی ندارد. اما حاضریم این اقدامات اضافی را انجام دهیم تا به جامعه بین‌المللی نشان دهیم برنامه هسته‌ای ما منحصرا صلح آمیز است. برای این منظور مذاکرات بسیار جدی و بسیار فنی با حضور فیزیکدانان هسته‌ای از جمله رییس سازمان انرژی هسته‌ای ایران و وزیر انرژی آمریکا که هر دو متخصص فیزیک هسته‌ای هستند، در جریان است تا این اطمینان را ایجاد کنیم که برنامه هسته‌ای ایران همواره صلح آمیز خواهد ماند. هیچ مشکلی هم نداریم زیرا اصرار داریم برنامه هسته‌ای‌مان صلح‌آمیز بماند.

ما خودمان می‌دانیم که برنامه‌مان صلح‌آمیز است می‌خواهیم دیگران هم برنامه‌مان را همین گونه که هست نگاه کنند. ما به دنبال بازدارندگی هسته‌ای نیستیم معتقدیم بازدارندگی هسته‌ای که مبتنی بر به اصطلاح «انهدام تضمین شده متقابل» است، حقیقتا نوعی دیوانگی است.

ما دنبال توسعه توانمندی‌های علمی خود هستیم. ما را از دسترسی به فن‌آوری‌های مربوطه محروم کرده بودند و به همین دلیل دانشمندان ما خودشان دست به کار شدند. اکنون ما دانشی داریم که بومی است. البته ما بخشی از آن را از خارج کپی‌برداری کرده‌ایم ولی در حال حاضر آن را در اختیار داریم و بومی شده هم هست. دانشمندان ما به رغم همه مشکلات آن را به‌دست آورده‌اند. به همین دلیل است که این دانش تبدیل به یک موضوع حیثیتی و غرور ملی شده است. این موضوع هیچ ارتباطی به تسلیحات هسته‌ای ندارد بلکه به احترام و حیثیت ملی ایرانیان بر می‌گردد. مردم ایران اصرار دارند از محصول زحمات و تلاش خود که به خاطر آن خون داده‌اند، بهره‌مند شوند.

همان طور که گفتم چند نفر از دانشمندان هسته‌ای‌مان توسط مزدوران اسراییل ترور شدند و هیچ کس آن را محکوم نکرد. این واقعیات بارها و بارها اثبات شده است. این شیوه دیگر پاسخگو نیست. لازم است توافق مذاکره شده‌ای که در آن همه تضمین‌های مورد نظر جامعه بین‌المللی منظور شود، تدوین شود.

منظور من از جامعه بین‌المللی همین چند کشوری است که نگرانی‌هایی دارند، و گرنه بقیه اعضای جامعه بین‌المللی مشکلی با برنامه هسته‌ای ما ندارند. بقیه کشورها هم می‌خواهند، برنامه‌ای مشابه داشته باشند چرا که فن‌آوری هسته‌ای، فن‌آوری بسیار پیشرفته‌ای محسوب می‌شود که آینده نسل‌های بعدی به آن متکی خواهد بود. زیرا در تولید انرژی پاک، انرژی که محیط زیست را تخریب نمی‌کند و تولید گازهای گلخانه‌یی نمی‌کند نقش اساسی دارد. این موضوعات به توسعه کشورها مرتبط است. کشور ما می‌خواهد در چنین حوزه‌های پیشرفته‌یی حضور داشته باشد. ما ظرفیت‌های علمی آن را نیز داریم. بنابراین اگر واقعا کسی نسبت به اشاعه هسته‌ای نگرانی دارد، بهترین راه این است که اطمینان حاصل کنیم این دانش زیانی برای کسی نخواهد داشت. این دانش از خارج وارد نشده است و کسی هم نمی‌تواند آن را از ما بگیرد چون متعلق به خودمان است.

بهترین راه برای حصول اطمینان از ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ما این است که اجازه داده شود که به نحو شفاف دنبال شود. نمی‌فهمم چرا برخی نمی‌خواهند توافق صورت گیرد. اگر توافقی وجود نداشته باشد ما نیز هیچ محدودیتی نخواهیم پذیرفت. و در این صورت باز هم به الگوی فشار بیش‌تر به ایران و در مقابل تولید سانتریفیوژهای بیش‌تر از سوی ایران باز خواهیم گشت. البته ما دنبال ساخت سلاح‌های هسته‌ای نیستیم. اما اگر آن‌ها فشارها را بر ما بیش‌تر کنند در عوض نباید انتظار شفافیت بیش‌تری از ما داشته باشند. صرفا تعداد بیش‌تری سانتریفیوژ خواهیم داشت. اگر می‌خواهند شاهد شفافیت بیش‌تری از طرف ایران باشند و تعداد کم‌تری سانتریفیوژ بچرخد، اگر می‌خواهند ایران یک برنامه زمان‌بندی شده و محدود داشته باشد و خودش ظرفیت‌های علمی موجود خودش را محدود کند. ما حاضریم برای رسیدن به یک توافق بین‌المللی موقتاً محدودیت‌هایی را بر فعالیت‌های هسته‌ای‌مان بپذیریم.

ما آمادگی داریم تا تدابیر شفافیت‌ساز بیش‌تری را بپذیریم تا نگرانی های موجود که البته معتقدیم بی مورد هستند را برطرف کنیم. فکر می کنیم این نگرانی ها ناشی از جاروجنجال های هراس افکنانه ای است که توسط امثال نتانیاهو و هم‌قطارانش ایجاد شده است. با وجود این آماده اتخاذ تدابیر مناسب جهت رفع نگرانی ها و برطرف کردن ترس و واهمه بی مورد هستیم. اعتقاد ما این است که چنین تفاهمی به نفع ما و به نفع همگان خواهد بود.

اما می دانید مشکل کجاست مشکل این است که نتانیاهو نگران است که با حصول این توافق بازهم دروغ هایش برای جامعه بین‌المللی آشکار شود. در سال 1992 نتانیاهو ادعا کرد که ایران 3 یا 4 سال با بمب هسته‌ای فاصله دارد. در سال 1996 همین ادعا را تکرار کرد. می توانید به صورت مذاکرات کنگره در آن زمان مراجعه کنید و ببینید که در کنگره چه گفته است. در سال 2012 در مقابل کل دنیا یعنی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با نشان دادن کارتون یک بمب ادعا کرد که ایران تنها یک سال با یک بمب فاصله دارد. اکنون ما در سال 2015 هستیم. یعنی سه سال پس از گذشت آن ادعا و او همچنان همان دروغ را تکرار می‌کند. حال ما فرصت مغتنی داریم که یک بار و برای همیشه از طریق حصول یک توافق جامع به این دروغ پردازی ها پایان دهیم. اما اگر کسانی هستند که نگران تحقق آرامش و ثبات هستند اگر کسانی هستند که صلح را به عنوان یک تهدید علیه موجودیت خود تلقی می کنند این دیگر مشکل آن‌هاست مشکل من نیست.

سوال: یکی از سوال هایی که مطرح است این است که بعد از انقضای دوره زمانی توافق مثلا 10 سال چه اتفاقی خواهد افتاد؟ چرا اجازه نمی‌دهید توافقی که قرار است فعالیت های حساس هسته‌ای ایران را متوقف می‌کند برای همیشه اعتبار داشته باشد؟

جواب: چه دلیلی دارد که این کار را انجام دهیم.

سوال: خب اگر واقعا علاقه ای به تولید بمب هسته‌ای ندارید چرا نمی پذیرید این محدودیت‌ها برای همیشه ادامه داشته باشد؟

جواب: ما حاضریم از هر چیزی که به تولید بمب هسته‌ای مرتبط می شود برای همیشه خودداری کنیم. چون اساسا ما هیچ فعالیتی در رابطه با تولید بمب هسته‌ای نداریم. آنچه که ما در مورد آن صحبت می کنیم فن آوری غنی سازی است که به تولید سوخت برای نیروگاه هایمان مربوط می شود. این موضوع هیچ ارتباطی به بمب ندارد. حاضریم برای یک دوره زمانی مشخص محدودیت هایی را بپذیریم و پس از آن ما کماکان متعهد به قوانین و مقرراتی که سایر اعضای جامعه بین‌المللی به اجرای آنها مکلفند، خواهیم بود.

اسراییل خود را به چنین قوانین و مقرراتی متعهد نکرده است. اسراییل معاهده منع اشاعه را نپذیرفته است. چرا آنها حاضر به پذیرش این معاهده نشده‌اند. جالب است که حراف ترین فرد در زمینه معاهده منع اشاعه کسی است که خودش عضو آن معاهده نیست. به نظر شما این تعجب آور نیست. و آن وقت نتانیاهو به خودش اجازه می دهد در مورد منع اشاعه تبلیغ کند! نتانیاهو با داشتن 200 کلاهک هسته‌ای بدترین اشاعه کننده تسلیحات هسته‌ای در تاریخ معاصر است و آن وقت در مورد موضوع منع اشاعه نطق می‌کند. ما حاضر به پذیرش محدودیت‌ها در یک دوره زمانی مشخص هستیم. اگرچه معتقدیم که چنین چیزی ضرورتی ندارد. در واقع این نشانه حسن نیت ایران است و نه تکلیف.

ما آماده قبول تعهدات بین‌المللی هستیم. نه آن تعهداتی که رژیم صهیونیستی هنوز نپذیرفته است بلکه تعهداتی فراتر از آن که برخی از کشورها نیز پذیرفته‌اند همانند پروتکل الحاقی و کلیه اسناد بین‌المللی که ساخت سلاح های هسته‌ای را منع می کنند. چرا که ما به دنبال ساخت سلاح های هسته‌ای نیستیم. بدین ترتیب تعهداتی که ساخت سلاح هسته‌ای را منع می کنند هیچ زمان انقضائی ندارند.

در واقع تعهد ایران برای خودداری از ساخت سلاح هسته‌ای نه پس از 10 سال و نه پس از 20 سال و نه پس از 50 سال خاتمه نخواهد یافت. اینها تعهدات دائمی هستند که ایران همان زمان که معاهده عدم اشاعه را امضاء و تصویب نمود، پذیرفت و در صورت حصول توافق جامع و پذیرش پروتکل الحاقی این تعهد تحکیم خواهد شد. لذا این کارهایی که مشاهده می کنید نوعی بازارگرمی سیاسی است. ما هیچگاه در آینده برای تولید تسلیحات هسته‌ای مجاز نخواهیم شد. اساسا ما دنبال چنین چیزی نیستیم و تعهد داریم که دنبال آن هم نرویم.

سوال: چرا آمریکایی ها باید در این مورد به ایران اعتماد کنند؟

جواب: ما از هیچ کس نمی خواهیم که به ما اعتماد کند.

سوال: اما شما قرار است شما موافقتنامه ای را منعقد کنید و در این صورت نیاز به جلب اعتماد دارید.

جواب: خیر.

سوال: شما می‌خواهید که به شما اعتماد شود؟

جواب: خیر چنین چیزی نیست. ما به دنبال کسب اعتماد کسی نیستیم. می دانیم که درجه بی اعتمادی متقابل بین ایران و آمریکا بسیار بالاست. متاسفانه چنین بی اعتمادی بین آمریکا و بسیاری از کشورها وجود دارد. اما در مورد ایران، مردم ما شاهد واقعیت های زیادی بوده‌اند، اینکه ما مورد حمله یک کشور همسایه واقع شدیم و آمریکا هیچ توجهی به این موضوع نکرد. اینکه سلاح های شیمیایی علیه مردم ما استفاده شد و آمریکا نه تنها هیچ توجهی به موضوع نکرد بلکه عملا مانع از اقدام شورای امنیت علیه صدام حسین شد. این واقعیات ممکن است برای برخی یک امر تاریخ باشد اما در ذهن ایرانیان بسیار تازه است.

بنابراین ما از کسی نمی خواهیم که به ما اعتماد کند و ما هم قرار نیست در حال حاضر به کسی اعتماد کنیم. ما گام های مشخصی را برخواهیم داشت. قرار است این موافقتنامه یک موافقتنامه پایدار باشد و اجرای آن مورد راستی‌آزمایی قرار خواهد گرفت. ما به دنبال جلب اعتماد نیستیم بلکه اقدامات ما راستی‌آزمایی خواهد شد و ما این راستی‌آزمایی را می پذیریم و فکر می کنم که هر آدم عاقلی باید از حصول چنین تفاهمی که دارای سیستم راستی‌آزمایی برای اطمینان از رعایت تعهدات ایران خواهد بود، استقبال کند.

سوال: همانطور که شما و من می دانیم سازوکار راستی‌آزمایی مانع از دستیابی برخی از کشورها به سلاح هسته نشده‌اند.

جواب: آن سازوکارهای راستی‌آزمایی دیگر تغییر کرده است. اولا ما سازوکار پروتکل الحاقی را می پذیریم و به جامعه بین‌المللی اجازه خواهیم داد و به آنها تضمین خواهیم داد که هیچگاه سلاح هسته‌ای تولید نخواهیم کرد.

ببینید نکته اینجاست که اگر شما خود را بخواب بزنید هیچ کس نمی تواند شما را از خواب بیدار کند. مساله این است که نسبت به تولید تسلیحات هسته‌ای توسط برخی کشورها عمدا اغماض شد. حتی به بعضی از آنها در این مسیر کمک شد. ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست ما نمی خواهیم تسلیحات هسته‌ای تولید کنیم. ما سلاح هسته‌ای تولید نخواهیم کرد. سازوکارهای بین‌المللی لازم برای این امر هم داریم. آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که مربوط به سال 2013 است را ملاحظه کنید. این گزارش مربوط به ایران نیست بلکه گزارش کلی در مورد پایبندی کشورها به تعهدات خودشان است. متوجه خواهید شد پس از ژاپن ایران بالاترین میزان بازرسی ها را داشته است و در عین حال کمتر از یک درصد در گزارش دهی خود قصور کرده است، کمتر از یک درصد. در حالی که کشورهایی که هیچ محدودیتی نداشته‌اند، و هیچ محدودیتی را قبول نکرده‌اند، بیش از 30، 40، 50 و حتی 100 درصد در گزارش دهی قصور داشته‌اند. می توانید این گزارش را ببینید.

سوال: یک بار برای همیشه به کسانی که نگرانند پس از انقضاء دوره توافق - ده سال، کمتر یا بیش‌تر – ایران به سمت تولید بمب خواهد رفت چه پاسخی دارید؟

جواب: پاسخ من این است که پس از انقضای این دوره زمانی ایران مثل هرکشور دیگری کماکان متعهد به تعهدات بین‌المللی خود خواهد بود و توسط آژانس نظارت خواهد شد. بنابراین هیچ زمان انقضایی وجود ندارد زیرا معاهده منع اشاعه چنین مقرره‌ای ندارد.

سوال: آیا این تعهدات مانع از تولید بمب توسط ایران می شود؟

جواب: البته همین طور است. ما در یک فضای بین‌المللی زندگی می کنیم که در آن حقوق بین الملل حاکم است. شما اسناد بین‌المللی دارید که هدفشان اطمینان از منع اشاعه هسته‌ای است. ما این اسناد را اجرا می کنیم. اینکه برخی جاروجنجال راه بیاندازند که پس از 10 سال اقدام به تولید بمب خواهد کرد واقعا مردود است. بیش‌تر کشورها، یعنی تقریبا تمام کشورهایی که دارای توانمندی هسته‌ای هستند، همین محدودیت‌ها را پذیرفته‌اند. اکنون وقت آن رسیده است که جامعه بین‌المللی نتانیاهو را وادار به پذیرش همین محدودیت‌ها که وی در مورد آنها نطق می‌کند، بنماید. ایران مدتهای مدیدی است که این محدودیت‌ها را پذیرفته است.

سوال: رهبری ایران تاکید کرده است که بدون برداشتن تحریم ها، توافقی حاصل نخواهد شد. کدام تحریم ها را باید فورا بردارند تا چنین توافق حاصل شود؟

جواب: اینجا یک بحث اصولی مطرح است، تحریم را باید به عنوان یک هزینه در نظرگرفت و نه به عنوان یک سرمایه. همان طور که رییس جمهور اوباما به درستی متذکر شد، تحریم ها منجر به تولید بیش از 19000 سانتریفیوژ شد. بنابراین تحریم ها نمی توانند اراده و خواست ایرانیان برای احقاق حقوق شان را فلج کند. تحریم ها به مردم آسیب می زند، اما همان طور که آخرین نظرسنجی موسسه گالوپ که یک موسسه آمریکایی است و نه ایرانی، نشان می دهد، علیرغم همه این تحریم ها اکثریت قاطع مردم ایران مخالف رها کردن برنامه صلح آمیز هسته‌ای هستند. لذا مردم ایران در برابر فشار مقاومت خواهند کرد.

مساله اینجاست که اگر می خواهیم توافقی داشته باشیم، لازم است این الگوی سابق که آنها به ایران فشار می آورند و ایران متقابلا اقدام به تولید تعداد بیش‌تر سانتریفیوژ می‌کند باید تغییر دهیم. ما نیاز به تغییر آن فضا داریم و تنها راهی که می توان آن فضا را تغییر داد، این است که از فشار فاصله گرفته و به سمت مذاکره و فراهم آوردن شرایط یک وضعیت برد برد برویم. در چنین شرایطی شما قادر خواهید بود تضمین های لازم را برای حفظ ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران بگیرید. ظاهرا هدف تحریم ها این بوده است که به همین نتیجه برسد یعنی اینکه اطمینان حاصل شود که برنامه ایران همیشه صلح آمیز باقی بماند. اکنون که قرار است آن هدف (از طریق توافق) تحقق یابد، چه نیازی به حفظ تحریم هاست. این یک سوال اصولی است.

شما می‌توانید تحریم‌ها را ادامه دهید و این چیزی است که آمریکا و غرب می توانند انتخاب کنند. اگر آنها معتقدند که تحریم ها موثرند، اگر باور دارند که از طریق تحریم ها به تضمین هایی که نیاز دارند دست می یابند، می توانند ادامه دهند.و مردم ایران هم کما فی السابق در برابر این فشارها مقاومت خواهند کرد. اما اگر به این نتیجه رسیدند که تحریم شیوه ای است که به هیچ نتیجه ای نمی رسد و باید از طریق تفاهم و توافق کار را به پیش برد، در این صورت، توافق و تحریم قابل جمع نیستند. به عبارتی دیگر شما نمی توانید هم شیرینی داشته باشید و هم آنرا بخورید (معادل اصطلاح فارسی هم خر را بخواهید و هم خرما را.) شما نمی توانید همزمان هم تحریم ها را حفظ کنید و هم موافقتنامه داشته باشید باید بین این دو انتخاب کنید.

این بدان معنی نیست که (در صورت حصول توافق) ایران کاملا آزادی عمل خواهد داشت بلکه ایران مانند بقیه کشورها متعهد به اجرای تکالیف بین‌المللی جدی خواهد بود. ما طی یکسال و نیم گذشته که از توافق موقت نوامبر 2013 می گذرد – البته در واقع طی ده سال گذشته - نشان داده ایم که به تک تک تعهداتی که می پذیریم پایبند خواهیم بود.

مردم ایران از حیث عمل به وعده های خود معروف هستند. تاریخ گواه ماست. ما میراث دار یک تمدن کهن هستیم تاریخ ما را آزموده است. ایران طی 250 سال گذشته به هیچ کشور حمله نکرده است، این تاریخی است که من به آن می بالم و این تاریخی است که وقتی همه این دروغ پردازی ها به کناری رفت،بهترین تضمین برای اثبات پایبندی ایران به تعهدات خود خواهد بود.

سوال: پس نظر شما در مورد بحثی که سه شنبه (توسط نتانیاهو) مطرح شد و اینکه باید از ابزار تحریم برای تغییر رفتار ایران از حیث کمک به حزب الله و سایر سازمان های مشابه استفاده نمود، چیست؟

جواب: مذاکرات ما بر روی موضوع هسته‌ای متمرکز است. ما در مورد موضوعات دیگر مذاکره نمی کنیم. در واقع ماموریت مشخص گروه 1+5 مذاکره در مورد مباحث هسته‌ای است و این کاری است که داریم انجام می دهیم و سعی می کنیم که آنرا حل و فصل کنیم. اما افرادی وجود دارند که نمی خواهند این مساله حل شود و به همین دلیل تلاش می کنند آنرا پیچیده کنند.

نیازی نیست که همه مسایل را با هم حل کنیم. ما هم شکایات و ادعاهای بیشماری علیه آمریکا داریم اما آنها را بر روی میز مذاکره قرار نداده ایم. ما ادعاهایمان در مورد سرنگونی دولت قانونی مان، در مورد حمایت از صدام حسین در جریان جنگ تحمیلی، در مورد سکوت آنها در هنگام استفاده از سلاح شیمیایی علیه ایرانیان، در مورد ارائه امکانات و تجهیزات استفاده از سلاح شیمیایی علیه مردم ما و ... را طرح نکرده ایم. از ابتدا بنا بر این داشته ایم که بر روی موضوع هسته‌ای متمرکز بمانیم و این درصورت توفیق یک پیروزی بسیار بزرگ برای همه خواهد بود.

درنظر داشته باشید که طی 60 سال گذشته بندرت مسائل بین‌المللی از طریق دیپلماتیک حل و فصل شده‌اند. این برای جامعه بین‌المللی یک فرصت بسیار طلائی است که یک مساله بین‌المللی را از طریق دیپلماتیک حل و فصل کند. ما خود را در برابر مردم جهان مسئول می دانیم که همه تلاش خود را برای تحقق این مهم بکارگیریم. ما نباید این فرصت را از دست دهیم. البته اگر طرف های مذاکراتی این تلقی را داشته باشند که چنین تفاهمی منافع آنها را تامین نخواهد کرد، می توانند مذاکرات را ترک کنند و این پایان تاریخ نخواهد بود. دنیا به آخر نخواهد رسید.

اما ما خود را مقید می دانیم و در برابر مردم خودمان و جامعه بین‌المللی احساس مسئولیت می کنیم که از این فرصت ایجاد شده برای حصول توافق بهره گیریم. تحریم ها مدتهاست برقرار شده‌اند البته ما آنها را غیرقانونی می دانیم ما آنها را نابجا و ظالمانه می دانیم. اما کسانی که به تحریم اعتقاد داشتند، معتقد بودند تحریم ها برای رسیدن به یک توافق وضع شده‌اند. اکنون اگر ما به توافقی دست یابیم – که البته هنوز نرسیده ایم و برای نیل به آن تلاش می کنیم – چه ضرورتی به حفظ تحریم ها خواهد بود؟

سایر مسائلی که برخی طرح می کنند، و خود ما هم چندتایی داریم، آن مسایل را داریم، می توان در آینده آنها را مورد رسیدگی قرار داد و به صورت مستقل به آنها پرداخت. اما در حال حاضر قرار نیست به آنها بپردازیم. ما نمی خواهیم موضوعی که به خودی خود به‌اندازه کافی پیچیده و مغلق است را پیچیده تر کنیم. برای نمونه ما مسایل زیادی در مورد افراطی گری در منطقه مان داریم که مطرح کنیم. می توان چیزهای زیادی در مورد تجاوزگری و اشغالگری در منطقه مطرح کرد. اما ما نمی خواهیم مسایل را پیچیده کنیم. البته باور کنید اگر ما شروع به طرح بسیاری از موضوعات بکنیم، برخی خوشحال نخواهند شد.

سوال: پس اجازه دهید به موضوع اصلی یعنی توافق هسته‌ای بازگردیم. نگرانی هایی مطرح شده است که ایران ممکن است به صورت مخفی تاسیسات هسته‌ای ایجاد کرده باشد. آیا شما می توانید با قطعیت اعلام کنید. ایران هیچ تاسیسات هسته‌ای که اعلام نکرده باشد، در اختیار ندارد؟

جواب: بله من می توانم با قطعیت اینچنین مساله ای را ادعا کنم. اما تنها راه برای شما و جامعه بین‌المللی برای اطمینان از این امر این است که اجازه دهید این تفاهم شکل بگیرد. و در نتیجه آن حتی پروتکل الحاقی هم برای انجام بازرسی های بیش‌تر در دسترس خواهد بود. من مایلم باز هم تکرار کنم که طی ده سال گذشته ایران بیش‌تر از هر کشور دیگر مورد بازرسی قرار گرفته است و هیچ چیزی یافت نشده است. یعنی نه تنها هیچ شواهدی مبنی بر تولید تسلیحات هسته‌ای یافت نشده است، بلکه هیچ نشانه ای دال بر وجود چنین برنامه ای نیز کشف نشده است.

کل ادعاهای نتانیاهو صرفا اتهاماتی است که عمدتا هم توسط خودش جعل شده است. بنابراین من با قطعیت اعلام می کنم که ایران هیچ تاسیسات مخفی ندارد. اما من از شما نمی خواهم که حرف من را باور کنید. من از همه می خواهم که کمک کنند این تفاهم شکل بگیرد و اجرایی شود تا جامعه بین‌المللی خود بتواند این موضوع را راستی‌آزمایی کند.

سوال: مشصا اگر توافقی حاصل شود که امکان تدابیر شفافیت ساز بیش‌تر را فراهم کند چه تفاوتی خواهد کرد؟

جواب: تا جایی که به ما مربوط است چیزی تغییر نخواهد کرد. به خاطر اینکه ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. ما سلاح هسته‌ای تولید نخواهیم کرد. اما جاروجنجال و ترس و نگرانی که نتانیاهو از سال 1992 ایجاد کرده و مدام خطر تولید بمب ظرف یک یا دو سال توسط ایران را مطرح کرده است، متوقف خواهد شد. و این به نفع همگان خواهد بود که اجازه بدهیم اینگونه شبهه افکنی ها متوقف شود.

سوال: البته آقای نتانیاهو معتقد است فاصله تولید بمب توسط ایران کمتر از یک سال است؟ فکر می کنم آمریکا می گوید یک سال است؟ شما چه پاسخی دارید؟ از لحاظ فنی و با توجه به ظرفیت غنی سازی و تعداد سانتریفیوژهای موجود، شما چه مقدار تا تولید یک بمب فاصله دارید؟

جواب: ما به دنبال تولید سلاح هسته‌ای نیستیم. و به همین دلیل سوال شما نامربوط است. ما ده سال است که مواد شکاف پذیر لازم برای تولید تعداد زیادی بمب داشته ایم. اما آیا ما چنین کاری کردیم؟ خیر مواد ما کماکان تحت نظارت آژانس است. ما 8 تن مواد شکاف پذیر اورانیوم غنی شده با غنای سه و نیم درصد داریم. ما به سمت تولید بمب نرفتیم به خاطر اینکه معتقدیم سلاح هسته‌ای امنیت ما را بیش‌تر نخواهد کرد. این یک سوء برداشت است (که سلاح هسته‌ای امنیت را افزایش می دهد). نتانیاهو فکر می‌کند 200 کلاهک هسته‌ای برای او امنیت می آورد اما اشتباه می‌کند.

سوال: چرا؟

جواب: زیرا امنیت نیاورده و نمی آورد. ایالات متحده بزرگترین ذخایر تسلیحات هسته‌ای را بر روی زمین دارد و دیدید چگونه حوادث 11 سپتامبر اتفاق افتاد. لازم است پارادایم های خودمان را تغییر دهیم. لازم است وضعیت موجود در دنیا را با دید دیگری مورد توجه قرار دهیم. ما در یک جهان به هم متصل زندگی می کنیم. سخن از جهانی شدن است. جهان امروز با گذشته متفاوت است. شما نمی توانید به هزینه ناامنی دیگران برای خودتان امنیت ایجاد کنید. و مادامی که این تغییر پارادایم صورت نگیرد، کابوس ترس و نگرانی در بخش های مختلف جهان ادامه خواهد یافت.

ما به دنبال بمب نیستیم و هیچگاه به دنبال بمب نخواهیم بود به خاطر اینکه نمی خواهیم به دنبال بمب برویم. اگر ما به دنبال بمب بودیم، برای ساخت آن اقدام می کردیم. همه می دانند که ما چنین نکردیم. ما مواد لازم را داشتیم اما ما نخواستیم بمب تولید کنیم و در آینده هم نخواهیم خواست. صحبت از گریز هسته‌ای فقط یک حرکت هراس افکنانه است. صرفا نوعی جاروجنجال بی مورد است. اما ما حاضریم به جامعه بین‌المللی تضمین های عملی بدهیم که برنامه ایران منحصرا صلح آمیز بوده و به هیچ عنوان تسلیحاتی نیست.

سوال: می دانید که کنگره تهدید به اعمال تحریم های جدید نموده و اکنون خواستار تائید هرگونه توافق توسط کنگره است. اوباما می گوید که هر مصوبه ای که مذاکرات را مختل کند وتو خواهد کرد. نظر شما در این مورد چیست؟

جواب: برخلاف دیگران من قصد مداخله در امور داخلی آمریکا را ندارم. تا جائی که من قانون اساسی آمریکا را مطالعه کرده ام، فکر می کنم قوه مجریه مسئولیت و اختیار امور سیاست خارجی را برعهده دارد و در مورد هر دولتی اداره سیاست خارجی برعهده قوه مجریه است. این تنها راهی است که شما می توانید چیزی تحت عنوان روابط بین الملل داشته باشید. لذا، آنچه برای من مهم است تعهد دولت آمریکا یعنی تعهد قوه مجریه می باشد و چنانچه به توافق برسیم، من آنها را مسئول و پاسخگوی انجام تعهدات شان می دانم. و اراده بین‌المللی نیز دولت ایالات متحده را نسبت به تعهداتش مسئول می شناسد. اینکه رییس جمهور اوباما و وزیر خارجه کری چگونه مسایل داخلی خود را مدیریت می کنند مربوط به آنهاست. و این یک اصل حقوق بین الملل است که یک دولت خارجی نباید در امور داخلی دولت دیگر مداخله کند.

سوال: شما بیان داشتید «برخلاف دیگران»، منظورتان بنیامین نتانیاهوست؟

جواب: من اجازه می دهم که مردم خود قضاوت کنند.

سوال: اجازه دهید در مورد موانع صحبت کنیم. رییس جمهور اوباما گفته است که احتمال کمی وجود دارد که ایران توافق را بپذیرد. آیا شما همین طور فکر می کنید؟

جواب: من معتقدم همه باید برای رسیدن به توافق آماده باشند. همه باید آماده باشند.

سوال: آیا احتمال آن کم است؟

جواب: مادامی که ما به توافق نرسیده ایم احتمال رسیدن به آن زیاد نیست. این امر در مورد هر توافق چندجانبه ای صادق است. سابقه من در این حرفه آن قدر طولانی است که بدانم شما تا زمانی که به توافق نهایی نرسیده اید، توافقی ندارید. من قصد ندارم پیشگوئی کنم. آنچه که می توانم بگویم این است که من همه تلاش خود را بکار می گیرم و حتی در شب سال نو ایرانی برای نیل به توافق کار خواهم کرد.

سوال: سال جدید ایرانی دقیقا 21 مارس است. درست است؟

جواب: بله 20 و 21 مارس.

سوال: و شما قصد دارید تا آن روز به مذاکرات ادامه دهید؟

جواب: من تا زمانی که لازم باشد مذاکره خواهم کرد.

سوال: حتی در نوروز؟

جواب: ما در طول ماه رمضان هم مذاکره می کردیم. بنابراین اگر لازم باشد روز نوروز هم مذاکرات ادامه خواهد یافت. این یک فرصت تاریخی برای جامعه بین‌المللی، برای مردم ایران، برای مردم ایالات متحده و برای مردم دنیا در همه جاست تا به یک مشکلی که به نظر من کاملا ساختگی است پایان دهیم. اما این مشکلی است که طی 10 سال گذشته در دستورکار سازمان ملل متحد قرار گرفته است و اگر ما بتوانیم در این مسیر کمک کنیم، آماده ایم که بجای اینکه ایام نوروز در کنار خانواده مان بگذرانیم به مذاکرات ادامه دهیم.

سوال: آیا شما آمادگی دارید که از موعد زمانی پایان مارس که رییس جمهور از آن صحبت می‌کند، برای ادامه مذاکرات فراتر روید؟ تا کی می‌خواهید به این گفتگوها ادامه دهید؟

جواب: ما در وین با هم تفاهم کردیم که تا قبل از ژوییه به توافق نهایی دست یابیم و من فکر نمی کنم که تمدید آن مفید باشد. ما داریم همه تلاش مان را می کنیم. من معتقدم ما خیلی با توافق نهایی فاصله نداریم. البته ما تا پایان مارس توافق نخواهیم داشت ...

سوال: اما توافق سیاسی چطور؟ فکر می کنید تا پایان مارس به آن دست پیدا کنید؟

جواب: فکر می کنم دشوار است که درباره یک توافق سیاسی صحبت کنیم. ما می خواهیم که تنها یک توافق داشته باشیم. جزئیاتی وجود دارد که لازم است تکلیف آنها روشن شود. ما حاضریم 24 ساعته کار کنیم تا این توافق شکل بگیرد. معتقدیم که خیلی خیلی نزدیک هستیم و در عین حال می توانیم هم دور باشیم. اما اگر همان طور که رییس جمهور اوباما بیان داشت بتوان تصمیم سیاسی لازم برای پذیرش توافق را اتخاذ نمود، ما خیلی نزدیک به هدف هستیم. اما این تصمیم سیاسی باید توسط همه طرفها و نه توسط یک کشور گرفته شود و همه باید از اعمال فشار ناموجه برای اتخاذ این تصمیم سیاسی دست بردارند.

سوال: بازهم فکر می کنم که شما انگشت اتهام را متوجه بنیامین نتانیاهو کردید؟

جواب: من انگشت اتهام را متوجه همه کسانی می کنم که صلح را تهدیدی برای موجودیت خود تلقی می کنند.